ذهنیت پرمشغله و تأثیر آن در تصمیم‌گیری‌های روزمره

یک آزمایش ساده برای درک تأثیر ذهنیت شلوغ روی تصمیمات روزمره‌ی افراد وجود دارد. تصور کنید در یک رستوران هستید و بین انتخاب دسر میوه‌ای سالم و کیک شکلاتی باید تصمیم‌گیری کنید. تحقیقات نشان می‌دهد تصمیم شما به ذهنیتتان در مورد شلوغ بودن و وقت نداشتن وابسته است.

پرمشغله بودن افراد همیشه از نظر فشار زمانی بررسی شده است. محققان به این نتیجه رسیده‌اند که وقتی افراد احساس شلوغ بودن و فشار زیاد زمانی داشته باشند، تصمیمات خود را بیشتر بر اساس احساسات اتخاذ می‌کنند. به‌بیان دیگر وقتی افراد زمان کافی برای انجام وظایف نداشته باشند، نگرانی بیشتری از خود نشان می‌دهند و در مقابل احساساتشان تسلیم خواهند شد. در مثال بالا، آن‌ها عموما کیک را انتخاب می‌کنند.

نشریه‌ی کسب‌وکار هاروارد در مطالعه‌ای که برای Journal of Consumer Research انجام داده، ذهنیت شلوغ را از دیدگاه خودپندارانه‌ی اشخاص بررسی کرده است. تحقیقات نشان می‌دهد که درک شخصی از پرمشغله بودن (همان ذهنیت پرمشغله) به‌خاطر افزایش اهمیت شخصی در ذهن فرد، باعث افزایش کنترل شخصی خواهد شد. به بیان دیگر ذهنیت شلوغ می‌تواند باعث اتخاذ تصمیم‌های بهتر (مانند انتخاب دسر میوه‌ای سالم) بشود.

اچ‌بی‌آر برای رسیدن به نتایج کامل هشت تحقیق مجزا انجام داده که در هر یک از این تحقیقات، ذهنیت شلوغ با ابزارهای مختلفی در افراد ایجاد شده است. در برخی از این تحقیقات، افراد با دریافت پیام‌های متعدد تصور شلوغ بودن را تجربه کردند و در برخی دیگر تنها از آن‌ها خواسته شد که در مورد وقت نداشتن برای انجام وظایف، بنویسند. این اقدامات ذهنیت پرمشغله را به‌خوبی در ذهن شرکت‌کنندگان ایجاد کرد.

نیمی از تحقیقات روی مصرف مواد غذایی توسط شرکت‌کنندگان متمرکز بود. البته تأثیر این ذهنیت روی دیگر تصمیمات روزمره مانند ورزش کردن در برابر استراحت یا خرج کردن در برابر صرفه‌جویی انجام شد. تلقین ذهنیت پرمشغله به شرکت‌کنندگان باعث شد کنترل بیشتری روی خود داشته باشند و تصمیمات احساسی کمتری اتخاذ کنند.

برای بررسی تأثیر اهمیت دادن شخصی روی این تصمیمات، آزمایشات بیشتری انجام شد. در یکی از این تحقیقات پس از القای حس شلوغی، از شرکت‌کنندگان سؤال شد که در طول زندگی چند نفر آن‌ها را افرادی مهم می‌دانسته‌اند؟ در این تحقیق افرادی که مهم بودن را کمتر تجربه کرده بوند یا به بیان بهتر چنین حسی نداشتند، تصمیمات احساسی بیشتری نسبت به دیگران گرفتند. نکته‌ی مهم در این نتیجه، حس افراد نسبت به مهم بودن است که روی کنترل شخصی تأثیر می‌گذارد. به بیان دیگر ممکن است یک فرد واقعا فرد مهمی نباشد اما تنها احساس مهم بودن، او را در کنترل تصمیمات یاری می‌کند.

تحقیقات میدانی اچ‌بی‌آر در این زمینه نیز نتایج جالبی داشته است. آن‌ها در برخی از روزهای هفته اعلاناتی روی تابلوی کافه‌تریا در یک دانشگاه نصب کردند که حس پرمشغله بودن را با استفاده از کلمات تأکیدی تلقین می‌کرد. در روزهای دیگر این کلمات حذف می‌شدند و در نهایت،‌ انتخاب افراد میان غذاهای سالم و ناسالم بررسی شد. نتایج آماری نشان داد که در روزهای با علامت «شلوغ»، فروش غذاهای ناسالم کاهش داشته است.

علاوه بر نتایج شخصی تحقیقات انجام شده، بازاریابان نیز می‌توانند از این تحقیقات استفاده کنند. در سال‌های اخیر برخی برندها از ذهنیت پرمشغله برای کمپین‌‌های تبلیغاتی خود استفاده کرده‌اند. به‌عنوان مثال شرکت Anytime Fitness مجموعه‌ی بین‌المللی از باشگاه‌های ورزشی کمپین تبلیغاتی خود را با شعار «باشگاهی برای افراد پرمشغله» اجرا کرده است. این تبلیغات برای این برند که روی کنترل و پیشرفت شخصی افراد تمرکز دارد، مفید خواهد بود. از طرفی چنین سبک تبلیغات برای محصولاتی که عموما ناسالم هستند، اثر عکس خواهد داشت.

برای محصولاتی که ابهامی در مورد سالم بودن یا نبودن آن‌ها وجود دارد. استفاده از حقه‌ی مشغله‌ی افراد ریسک‌های خاص خود را دارد. در این مواقع بهتر است در تبلیغات برند از کلماتی برای نشان دادن سالم بودن محصول استفاده شود تا در ترکیب با حس شلوغ بودن، تصمیم درست را به مشتری القا کند.

حتی قانون‌گذاران مرتبط با کنترل شخصی نیز می‌توانند از این تحقیقات استفاده کنند. تا کنون تحقیقات متعددی برای کشف علت انتخاب‌های آنی و لذت‌های کوتاه بردن در برابر سود بلندمدت انجام گرفته است. این تحقیقات عموما برای اصلاح رفتارهای مصرف غذایی انجام شده‌اند. البته اخیرا مصرف غذای سالم به‌عنوان عاملی برای افزایش کنترل شخصی طرفداران زیادی پیدا کرده است؛ اما هنوز نیاز به تمرین و به‌کارگیری مداوم دارد. تحقیقات اچ‌بی‌آر نشان می‌دهد که القای حس پرمشغله بودن، راهکاری ساده و عملی برای بهبود کنترل شخصی در افراد است.