افزایش خلاقیت تیم به کمک ذهن آگاهی

زمانی که شرکت‌ها و سازمان‌ها از کارکنان خود می‌خواهند که سریع‌تر کار کنند و خلاقیت بیشتری داشته باشند، معمولاً با تناقض جدیدی روبرو می‌شوند. آنچه که اغلب اوقات در چنین محیط کاری رخ می‌دهد، این است که کارمندان بیش از همیشه به کارهای تکراری روی می‌آورند. زمانی که آن‌ها زمان و فضای لازم را برای خلق ایده‌های جدید و هوشمندانه در اختیار ندارند، ممکن است از فرصت‌هایی که برای اصلاح یک مشکل وجود دارد، یا کشف راه‌حل‌های خلاقانه‌ی جدید، دست بکشند.

چگونه می‌توانید به تیم کمک کنید تا خلاقیت خود را افزایش دهند؟ تحقیقات نشان می‌دهد که یک دوره‌ی کوتاه‌مدت تمرین ذهن‌آگاهی تأثیر مثبتی بر خروجی‌های خلاقانه‌ی تیم خواهد داشت. محققان برای بررسی بیشتر این ایده، یک شرکت متوسط املاک آمریکایی را موردمطالعه قرار دادند تا ببینند آیا یک برنامه‌ی آموزش ذهن‌آگاهی، خلاقیت تیم را تغییر می‌دهد یا خیر.

محققان در این پژوهش، یک تیم ۲۰ نفره از کارمندان را به دو گروه تقسیم کردند: گروه مدیتیشن و گروه کنترل. در مرحله‌ی اول، یک تمرین مدیتیشن ۱۰ دقیقه‌ای برای گروه مدیتیشن در نظر گرفته شد و پس‌ازآن، از این گروه خواستند که یا خلاقیت به کار خود ادامه دهند. نتایج نشان می‌داد که هفت نفر از این ۱۰ نفر، در طی ۱۰ دقیقه تعداد ایده‌های خلاقانه‌ی بیشتری را ارائه داده بودند. این یافته‌ها، نظریه‌ی مطرح‌شده را تائید می‌کرد. حالا سؤال این بود که چگونه می‌توان یک گام به جلو برداشت و با آموزش خودآگاهی، خلاقیت کل تیم را بالا برد. بنابراین برای همین گروه از کارمندان به مدت پنج هفته، کلاس‌های مدیتیشن برگزار شد. در پایان این دوره گروه مدیتیشن دو برابر گروه کنترل ایده‌های خلاقانه ارائه داد. پیشرفت این گروه به طرز شگفت انگیزی متفاوت بود. درواقع گروه مدیتیشن ۱۲۱ درصد بیش از سایرین در ایده پردازی موفق بود. زمانی که پویایی گروه را به جریان می‌اندازیم، ایده‌های هر یک از اعضای تیم، الهام‌بخش اعضای دیگر است و نرخ پیشرفت افراد، بیشتر از زمانی است که به‌تنهایی کار می‌کنند.

تکنیک‌های ذهن‌آگاهی، فرصت جدیدی برای افزایش خلاقیت تیم به وجود می‌آورد. کارشناسان بر این باورند که آموزش‌های ذهنی، کلید پروسه‌ی رشد خلاقیت است. به‌علاوه تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که تمرین‌های ذهن‌آگاهی را در برنامه‌ی خود قرار می‌دهند، انعطاف‌پذیری آگاهانه‌ی بیشتری دارند، قادرند ابعاد دیگر کاری را ببینند و همچنین در حل مشکلاتی که به دیدگاه خلاقانه نیاز دارد، بهتر عمل می‌کنند. این امر، کار کارشناسان خلاقیت را در مرحله‌ی شتاب بخشی به پروسه‌ی خلاقیت، تسهیل می‌کند. ذهن‌آگاهی به زمان و توجه نیاز دارد. افرادی که از ذهن آگاهی بهره می‌برند، صرفاً در دام ایده‌های گذشته‌ی خود نمی‌افتند و همه‌چیز را به شیوه‌ای نگاه می‌کنند که گویی بار اول است که با آن مواجه شده‌اند. درنتیجه می‌توانند از عادت‌های همیشگی و کارهای مرسوم، فراتر بروند. تحقیقات نشان می‌دهد که مردم پس از یک دوره‌ی کوتاه تمرین مدیتیشن، ایده‌های اصیل‌تری ارائه می‌دهند. زمانی که ما این واقعیت را روی تیم اعمال کنیم، با نتایج شگفت‌انگیزی روبر خواهیم شد.

شرکت‌هایی نظیر گوگل و Aetna، با برگزاری کلاس‌های تمرین ذهن‌آگاهی تلاش می‌کنند هوش هیجانی و سلامتی کارمندان خود را بهبود دهند. برخی شرکت‌های دیگر هم برنامه‌های ذهن‌آگاهی ویژه‌ای برای سازمان خود طراحی می‌کنند، یا از شرکت‌های مشاوره‌ای کمک می‌گیرند تا ذهن‌آگاهی را با فرهنگ‌سازمانی خود تلفیق کنند.

شرکت‌ها برای توسعه‌ی فرهنگ خودآگاهی، چه‌کارهای دیگری می‌توانند انجام دهند؟ کارشناسان گام‌های زیر را توصیه می‌کنند:

ذهن‌آگاهی را یکی از ارزش‌های سازمان معرفی کنید: شما می‌توانید با بیان مزایای خودآگاهی و ارزش‌های مشخص شرکت، با هوشیاری به سمت توسعه‌ی فرهنگ ذهنی سازمان پیش بروید. به‌عنوان‌مثال اگر «درک تغییرات و سازگاری با آن‌ها» یکی از ارزش‌های شرکت شما است، توضیح دهید که چگونه تمرین‌های خودآگاهی به اعضای تیم کمک می‌کند واکنش‌های ذهنی و عاطفی بهتری در مقابل تغییرات داشته باشند. به‌این‌ترتیب کارمندان می‌توانند به ترس خود در برابر ناشناخته‌ها پی ببرند، با نگاه عینی‌تری به مسائل نگاه کنند و به‌جای واکنش‌های احساسی، فرصت‌های جدید را شناسایی کنند.

برنامه‌هایی برای تمرین ذهن‌آگاهی در نظر بگیرید: تمرکز و خودآگاهی را به کارمندان آموزش بدهید و به آن‌ها کمک کنید مزایای این تمرین‌ها را در زندگی روزمره‌ی خود مشاهده کنند. برای مثال از کارمندان بپرسید:

• کدام عادت‌ها کارایی سازمان را بهبود می‌دهند و کدام عادت‌ها، مانع از پذیرش تغییرات جدید می‌شوند؟
• فرایند خلاقیت چگونه عمل می‌کند و چگونه می‌توان این روش‌ها را به محیط کار آورد؟

زمان‌هایی را به تجدید تمرکز کارمندان اختصاص بدهید: شما باید گاهی به کارمندان فرصت بدهید سرعت خود را کم کنند، ذهن خود را آرام کنند و نگاه تازه‌ای به مسائل داشته باشند. برای مثال در جلسات سنگین و مهم شرکت به کارمندان اجازه دهید استراحت کوتاهی داشته باشند، نفس عمیق بکشند و نگرانی‌های گذشته و آینده را کنار بگذارند تا جلسه به پایان برسد. همین پروسه‌ی ساده باعث می‌شود ذهن کارمندان تا حد زیادی روی دستور کار جلسه متمرکز شود.  

به‌علاوه می‌توانید مکان‌های آرامی را در شرکت آماده کنید تا کارمندان در آن‌ها به مدیتیشن بپردازند. محققان این مکان‌ها را «اتاق سلامتی و آرامش» می‌نامند.

منابع و امکانات مناسبی در اختیار کارمندان قرار دهید: تسهیلاتی را برای توسعه‌ی خلاقیت و بهبود ذهن آگاهی کارمندان فراهم کنید، مانند وبینارها، آموزش و مشاوره‌ای مدیتیشن، جلسات مداوم سخنرانی متخصصان، اتاق‌های سکوت و آرامش و نظیر آن.

سازمان‌ها فرصتی عالی برای بهبود عملکرد کارمندان خود در اختیار دارند. تمرین‌های ساده‌ی ذهن‌آگاهی، گام بسیار مؤثری در افزایش خلاقیت تیم است و می‌تواند ابزاری ضروری برای رفع پیچیدگی‌ها و معضلات محیط‌های کار امروزی باشد.