آموزش ثبت برند؛ از شرایط و مراحل انجام تا هر آنچه باید بدانید
ثبت برند که در اسناد قانونی و اصطلاحات ثبتی تحت عنوان ثبت علامت تجاری شناخته می‌شود، یکی از مراحلی است که برخی از شرکت‌ها و سازمان‌ها برای تحکیم مالکیت معنوی خود روی نام، علامت و طراحی محصولات خود انجام می‌دهند. اگرچه انجام این فرآیند برای شروع قانونی فعالیت کسب‌وکارها الزامی نیست، اما پیشنهاد می‌شود بنیان‌گذران استارتاپ‌ها و تولیدکنندگان محصولات، برای بهبود فعالیت خود در فضای کشور، نسبت به انجام این کار اقدام کنند.
با توجه به این که اکثر فعالیت‌های ثبت و قانونی‌سازی فعالیت شرکت‌ها بهصورت آنلاین انجام می‌شود، نیاز به مراجعه‌ی حضوری در این فرآیندها به حداقل رسیده است. از طرفی، آموزش‌های لازم برای انجام این فرآیندها، از طرف سازمان‌های مسئول و در همان سامانه‌های ثبت و پیگری موجود است. اما چالش موجود پیش روی شرکت‌ها، نامنظم بودن نسبی آموزش‌ها و همچنین تاکید بیش از حد آنها به استندات و اصطلاحات قانونی است که لزوما برای صاحبان استارتاپ‌ها قابل فهم نیست.
در این میان، پیشنهاد اولیه‌ی ما مراجعه به مشاورین امور ثبت اسناد و املاک و استفاده از راهنمایی‌های این افراد در زمینه‌ی ثبت برند است. اما از آنجا که اکثر کسب‌وکارهای نوپا توانایی تامین هزینه‌های این مشاوره‌ها یا برون‌سپاری کامل فرآیندهای ثبتی را ندارند، در این مطلب زومیت تصمیم گرفتیم تا تمامی جوانب این فرآیند را با بیانی روان برای این دسته از فعالان دنیای کسب‌وکار، آماده کنیم.
این مقاله در تاریخ ۹ اسفند ۱۴۰۱ با محتوای جدید آپدیت شده است.
برند چیست و چرا باید آن را ثبت کنیم
در تعریف قانونی، برند یا علامت تجاری، نشانی است که کالای تولیدی یا خدمات ارائه شده توسط یک شرکت را از کالاها و خدمات شرکت‌های دیگر متمایز کند. در اینجا منظور از نشان، هرگونه محتوای بصری است که محصولات را از هم متمایز کند. با توجه به این تعریف قانونی می‌توان گفت لوگوی محصول و خدمات که شامل نام آن باشد، نوعی برند به حساب می‌آید.
برند، هر نشانه‌ای است که کالا و خدمات شما را از دیگران متمایز کند
اصطلاح دیگر، علامت جمعی است که برای ثبت برندی با محصولات و خدمات متنوع ثبت می‌شود. صاحبان کسب‌وکار با ثبت علامت جمعی، محصولات و خدماتی و حتی کیفیت آنها را از موارد مشابه متمایز می‌کنند. به بیان دیگر نظارت بر هر محصول و خدمات عرضه شده توسط علامت جمعی، بر عهده‌ی مالک آن است. اصطلاح نام تجارتی نیز برای معرفی و مشخص کردن شخصیت حقیقی یا حقوقی به کار می‌رود.
چرایی ثبت برند و نیاز شرکت‌ها به انجام این فرآیند، عموما توسط آنها شناخته شده است. یکی از دلایل مهم برای انجام این کار، متمایز کردن محصولات و خدمات شرکت از یکدیگر است. شرکتی که چند محصول تولید می‌کند، با ثبت برند برای هر یک از آنها، متمایز کردن این موارد را آسان می‌کند.
مزیت دیگر ثبت قانونی برند برای محصولات، تسهیل فرآیندهای بازاریابی و تبلیغات برای آنها است. علاوه بر آن، می‌توان امتیاز برند را به افراد دیگر واگذار کرده و جریان درآمدی جدیدی را برای شرکت تامین کرد. در ضمن، برای اعطای نمایندگی نیز، ثبت برند یکی از الزامات قانونی است.
از طرفی، شرکتی که یک برند ثبت شده را در کنار نام خود می‌بیند، نوعی دارایی ارزشمند را به کسب‌وکارش اضافه کرده است. مدیران پس از انجام این فرآیند، در حفظ هرچه بیشتر برند و بهبود کیفیت محصولات تولیدشده تحت آن عنوان، تلاش می‌کنند.
اما مهم‌ترین دلیل و مزیت ثبت برند و علامت تجاری، حمایت‌های صورت گرفته از طرف سازمان ثبت اسناد و املاک کشور است. به تعریف دیگر، شرکت‌ها با ثبت برند خود، حمایت یک سازمان قانونی و زیر نظر قوه‌ی قضاییه را برای خود تامین می‌کنند تا در صورت بروز اختلافات، مرجعی موثق برای حل آنها وجود داشته باشد.
حمایت‌های قانونی سازمان ثبت، بهترین دلیلی برای ثبت علامت تجاری است
یکی از مهم‌ترین حمایت‌هایی که توسط سازمان ثبت از علائم تجاری می‌شود، جلوگیری از تولید محصولات مشابه یا با نام‌های گمراه‌کننده و نزدیک به محصول ثبت شده است. این تعریف ساده، بسیاری از مشکلات بازاریابی، نفوذ در بازار و افزایش فروش شرکت‌ها را حل می کند.
محصولی که برند ثبت‌شده نداشته باشد، به‌راحتی توسط رقبا یا گروه‌های غیرقانونی کپی‌برداری و به بازار عرضه می‌شود. در نتیجه‌ی این اقدام، دو اتفاق برای شرکت اصلی رخ خواهد داد. یا محصول کپی‌شده همان کیفیت محصول اصلی را دارد که در نتیجه موجب کاهش فروش و درآمد شرکت اصلی می‌شود. یا کیفیت محصول کپی مناسب نیست که در نتیجه، نام و شهرت شرکت اصلی را زیر سوال می‌برد.
در نهایت باید به این نکته اشاره کنیم که ثبت برند و علامت تجاری برای محصول یا شرکت، در هر کشور و بازار مقصدی، قوانین خاص خود را دارد. در نتیجه، صاحبان کسب‌وکارها برای ثبت برند، ابتدا باید بازار عرضه‌ی محصول را پیدا کرده و سپس نسبت به ثبت آن اقدام کنند. در این مطلب، تنها قوانین ثبت برند برای بازار ایران بررسی شده است.
قوانین ثبت برند
همان‌طور که گفته شد، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، مجری فرآیند ثبت علامت تجاری در ایران است. این سازمان، برای هر نوع ثبت اسناد و املاک، قوانین روشن و مشخص دارد که به تفصیل در وبسایت‌های مخصوص هر نوع از ثبت قابل مشاهده است. در اینجا به معرفی آسان و قابل فهم برخی از این قوانین می‌پردازیم.
اولین مورد شایان توجه برای ثبت برند، انتخاب کلمات و عبارات مناسب، برای توصیف آن است. در این مورد، برخی کلمات و عبارت‌ها قابلیت ثبت شدن نداشته و قطعا توسط سازمان ثبت، مردود خواهند شد.
استفاده از کلمات با معنی عام و عبارت‌های توصیفی در برند مجاز نیست
یکی از موارد ممنوعه برای استفاده در برند، کلمات عام هستند. به بیان دیگر، شرکت‌ها نمی‌توانند از کلماتی که معنی و استفاده‌ی عمومی در میان مردم دارند (مانند صندلی، شیرین، هوا، آب و ...) برای علامت تجاری خود ثبت کنند. نکته‌ی قابل توجه این که کلمات توصیفی (مانند بهترین، جدیدترین، کلاسیک، خاص و ...) نیز نباید در علامت تجاری مورد درخواست، وجود داشته باشند. البته اگر این کلمات، بخشی از یک نشان خاص باشند و شرکت ارائه‌کننده، الزامی به انحصاری کردن این کلماتِ برندش نداشته باشد، می‌توان در بعضی موارد از آنها استفاده کرد.
علامت‌های و کلمات گمراه‌کننده نیز نباید در نام تجاری استفاده شوند. به‌عبارت دیگر نشان تجاری محصول نباید خریدار را در مورد منبع، محل تولید، کیفیت، کارایی یا موارد دیگر گمراه کند. نکته‌ی دیگر نیز ممنوعیت ثبت کلمات و عبارت‌های توهین‌کننده یا خلاف عرف عمومی است. به‌علاوه استفاده از علامت‌های رسمی دولتی یا کشورهای دیگر نیز ممنوع است.
به طور کلی، انتخاب نام قوانین و قواعد خاص خود را دارد و در صورتی که اسم مورد نظرتان چند قانون زیر را رعایت نکرده باشد امکان ثبت نخواهد داشت:
- اسم مورد نظر نباید مخالف قوانین کشور جمهوری اسلامی ایران باشد
- نام‌هایی که شامل علائم جغرافیایی، اسامی افراد مشهور، تاریخی، ائمه و... باشند غیر قابل ثبت هستند
- انتخاب نام و نام خانوادگی به‌عنوان اسم برند قابل قبول نیست
- ثبت لوگو یا برندی که شبیه به پرچم کشورها، علائم خاص مثل هلال احمر و ... باشد قابل قبول نیست
- استفاده از کلماتی که صفت باشند و جنبه توصیفی برای برند شما داشته باشند، مانند بهترین، زیباترین و ... مجاز نیست
بعد از اطلاع از این قوانین کلی، این موضوع را هم در نظر داشته باشید که مهم‌ترین نکته در ارائه‌ی درخواست ثبت برند نیز به تعریف برند باز می‌گردد. نشان تجاری شما نباید عین یا شبیه نشان تجاری محصول یا خدمات شرکت دیگر باشد. حتی ترجمه‌ی عینی برندهای مشهور نیز موجب رد شدن نام منتخب شما می‌شود. به‌علاوه، برندهایی که پیش از این برای محصولات دیگر با کارایی متفاوت ثبت شده‌اند، برای تایید به مراحل و قوانین اضافه‌ای وابسته هستند.
ثبت برند و اعطای مجوز آن به دیگران، یکی از روش‌های مناسب درآمدزایی شرکت است
در مورد حقوقی که به‌خاطر ثبت علامت به مالک آن برند داده می‌شود، مهم‌ترین مورد، اجازه‌ی استفاده از برند است که تنها با مجور کتبی مالک آن ارائه می‌شود. اگر هر فردی بدون کسب مجوز از برند ثبت شده استفاده کند، مالک اختیار شکایت و پیگیری‌های قانونی را خواهد داشت. حتی هر عملی که در نهایت، منجر به تجاوز مالک برند شود، توسط او قابل پیگیری است.
نکته‌ی مهم در مورد ثبت برند و حقوق مالکیت آن این است که این حقوق، برای اقدامات مرتبط با کالاهای وارد شده به ایران توسط مالک برند، قابل پیگیری نیستند. به بیان دیگر، برندهای ثبت شده در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، تنها برای محصولات تولید و عرضه شده در داخل ایران معتبر هستند.
نحوه استعلام ثبت برند
بعد از اطلاع از قوانین ثبت برند و قبل از این که وارد فرایند ثبت برند شوید بهتر است استعلام‌های لازم را انجام دهید تا از اصالت و منحصر به فرد بودن برند مورد نظرتان مطمئن شوید، چون همان طور که گفتیم اگر پیش از شما کسی اقدام به ثبت برند یا نام منتخب شما کرده باشد، باید به فکر نام، برند و علامت دیگری باشید.
اما استعلام ثبت برند چطور انجام می‌شود؟
متقاضیان برای استعلام ثبت برند باید به سامانه مالکیت معنوی مراجعه کرده و یک اظهارنامه را تکمیل کنند. در این سامانه متقاضیان می‌توانند از میان هزاران برند ثبت‌شده جست‌وجو کنند و مطمئن شوند که برند مورد نظرشان نمونه مشابخی ندارد. تمام مراحل استعلام ثبت برند بهصورت اینترنتی، بدون نیاز به پرداخت هزینه و در عرض چند دقیقه انجام می‌شود.
اظهارنامه‌ای که باید برای انجام این کار تکمیل کنید اطلاعات مختلفی را شامل می‌شود که در ادامه به آنها اشاره شده کرده‌ایم:
- نام، کد ملی و نشانی پستی متقاضی. در این بخش لازم است تابعیت فرد، نوع فعالیت، شماره ثبت شرکت و آدرس محل کار بهصورت دقیق ذکر شود.
- اگر متقاضی برای انجام کار خود وکیل تعیین کرده است، وکالتنامه او را نیز باید به همراه اطلاعات تکمیلی ارسال کند
- نام و نشانی افرادی که صلاحیت دارند تا ابلاغیه مورد نظر را در ایران دریافت کنند
- ضمیمه کردن نمونه‌ای از علامت تجاری در کادر مربوط به استعلام ثبت برند
- توصیف اجزاء علامت تجاری و تعیین حروف مشخص آن
- مشخص کردن دسته‌بندی کالاها یا خدماتی که برند مورد نظر ارائه می‌کند
- مشخص کردن حق تقدم (اگر درخواست شده باشد)
- مشخص کردن رشته فعالیت مالک برند برای استعلام ثبت برند
- مشخص کردن برند جمعی (اگر درخواست شده باشد)
- درج آوانویسی و ترجمه برند (اگر کلمه یا کلمات غیر فارسی داشته باشد)
- مشخص کردن رنگ به کار برده شده در طراحی برند (این مورد در صورتی لازم است که از رنگ به‌عنوان صفت مشخص یا ویژگی خاص برند استفاده شده باشد)
_ مشخص کردن سه بعدی بودن علامت (در صورت درخواست)
- مشخص کردن ضمائم به جهت استعلام ثبت برند
با پر کردن این اظهارنامه درخواست استعلام شما فعال شده و مورد بررسی قرار می‌گیرد. بعد از این که استعلام ثبت برند را انجام دادید، طبیعتا لازم است نتیجه آن را پیگیری کند. پیگیری کردن نتیجه این استعلام در مجموع پنج مرحله دارد:
- ورود به سامانه ssaa.ir
- ورود به بخش مرکز مالکیت معنوی
- انتخاب بخش اداره ثبت علائم تجاری
- ورود نام کاربری و رمز
- پیگیری وضعیت پرونده
معمولا اعلام نتیجه استعلام برند که تأیید یا رد پرونده را شامل می‌شود، از طریق پیامک یا ایمیل برای متقاضی ارسال می‌شود. با این وجود اگر بعد از گذشت یک ماه، از نتیجه استعلام خبری نشد، می‌توانید با مراجعه مجدد به سامانه و مراجعه به بخش «تماس با ما» درخواست خود را پیگیری نمایید.
بعد از این که استعلام ثبت برند را انجام دادید و برند مورد نظرتان امکان ثبت را پیدا کرد، می‌توانید نسبت به ثبت برند خود اقدام کنید. این کار هم مراحل خاص خود را دارد که در ادامه این مطلب آن را توضیح داده‌ایم.
مدارک مورد نیاز برای ثبت برند
قبل از این که مراحل ثبت برند را توضیح دهیم، لازم است مدارکی را که برای ثبت کردن برند مورد نیاز است، ذکر کنیم. برای ثبت برند حقیقی و حقوقی مدارک متفاوتی مورد نیاز است که در ادامه به تفکیک به آنها اشاره کرده‌ایم:
مدارک لازم برای ثبت حقیقی برند:
- تصویر شناسنامه و کارت ملی متقاضی
- داشتن ثنا برای عضویت در سامانه و داشتن کارتابل
- گواهی امضا برای عضویت در سایت سامانه مالکیت معنوی (این گواهی باید از دفترخانه اسناد رسمی دریافت شود)
- مجوز فعالیت؛ این مجوز می‌تواند پروانه کسب، جواز تاسیس یا .هر مدرک مجوزی باشد که ثابت کند متقاضی در حوزه‌ای که درخواست ثبت برند دارد فعالیت می‌کند
- تائیدیه وزارت صمت برای مجوز فعالیت
- کارت بازرگانی؛ این مدرک در صورتی مورد نیاز است که برند مورد نظر متقاضی شامل حروف لاتین و انگلیسی باشد
- تصویر وکالتنامه رسمی؛ ارائه این مدرک برای کسانی الزامی است که متقاضی برای انجام امور ثبت برند نماینده و یا وکیل قانونی داشته باشد
مدارک لازم برای ثبت حقوقی برند:
- مدارک ثبتی شرکت که نشان‌دهنده شخصیت حقوقی باشد
- اساسنامه و روزنامه رسمی که آگهی تاسیس شرکت در آن منتشر شده باشد
- تصویر شناسنامه و کارت ملی مدیرعامل شرکت
- نمونه تصویر تهیه‌شده از برند
- اگر برند مورد نظر متقاضی دو بعدی یا سه بعدی است تصاویر باید از چند زاویه تهیه و ارائه شود
- کارت بازرگانی؛ این مدرک در صورتی مورد نیاز است که برند مورد نظر متقاضی شامل حروف لاتین و انگلیسی باشد
- تصویر وکالتنامه رسمی؛ ارائه این مدرک برای کسانی الزامی است که متقاضی برای انجام امور ثبت برند نماینده و یا وکیل قانونی داشته باشد.
مراحل ثبت برند در سازمان ثبت اسناد و املاک
فرآیند ثبت برند کاملا بهصورت الکترونیکی و از طریق وبسایت این سازمان به آدرس ipm.ssaa.ir انجام می‌شود. تمامی مراحل ارائه‌ی اظهارنامه، اعتراض، انجام اصلاحات و ارسال مدارک نیز در همین سامانه صورت می‌گیرد.
نکته‌ی مهم در مورد ثبت برند این است که هرکس زودتر علامت تجاری مورد نظر را در سامانه ثبت کند، در اولویت بررسی قرار گرفته و در صورت تایید مدارک، او مالک آن برند خواهد بود. البته کسانی که ادعای ثبت زودتر برند را داشته باشند می‌توانند با مراجعه به مراجع قانونی نسبت به شکایت و درخواست بررسی، اقدام کنند.
تمام شخصیت‌های درگیر، باید در سامانه‌ی مالکیت معنوی ثبت نام کنند
اولین مرحله برای ثبت برند، ثبت‌نام متقاضی در سامانه‌ی مرکز مالکیت معنوی به آدرس بالا است. پس از مراجعه به این آدرس ابتدا باید از میان لینک‌های سمت راست، ثبت نام را انتخاب کرده و مراحل را طبق راهنما اجرا کرد. فراموش نکنید تمامی افرادی که می‌خواهند نامشان در اظهارنامه‌ی ثبت برند موجود باشد، باید در این سامانه ثبت نام کرده باشند. افرادی اعم از مالک، نماینده قانونی، تحویل گیرنده ابلاغ، مخترع، طراح و موارد مشابه باید بهصورت جداگانه در سامانه‌ی مالکیت معنوی ثبت نام کنند. به‌عنوان مثال برای ثبت برند به‌نام شخصیت حقوقی، هم خود شخصیت حقوقی و هم شخصی حقیقی مانند مدیرعامل دارای حق امضا، باید در این سامانه ثبت‌نام کرده باشند.
در مرحله‌ی اول ثبت نام، باید نوع شخصیت مورد‌نظر را مشخص کنید. بسته به نوع ثبت نام، شخصیت حقیقی ایرانی یا غیر ایرانی و شخصیت حقوقی ایرانی یا غیر ایرانی را می‌توانید انتخاب کنید.
پس از انتخاب شخصیت مورد نظر، باید ایمیل شخصی خود را وارد کنید تا اعتبارسنجی آن انجام شود.
در مرحله بعد، اطلاعات مورد نیاز بسته به انتخاب نوع شخصیت باید در فرم زیر وارد شوند. برای آدرس، به محض وارد کردن کد پستی، جزئیات بهصورت خودکار وارد سیستم می‌شود.
مرحله‌ی بعدی، بارگذاری مدارک است. به یاد داشته باشید که این مرحله از ثبت نام، تنها برای احراز اطلاعات هویتی است و نیازی به بارگذاری مدارک برند و علامت تجاری در این مرحله نیست. مرحله‌ی آخر نیز مربوط به وارد کردن شماره تلفن همراه و ایمیل است که برای ارتباطات بعدی سامانه با متقاضی، دریافت می‌شود. پس از آن، پیش‌نویسی از اطلاعات ثبت شده به کاربر نشان داده می‌شود که باید آن را تایید کرده و اقرارنامه را چاپ کند.
پس از ورود به پرتال و تایید تعهدنامه‌ی آن، باید نوع عملیات خود را انتخاب کنید. عملیات در نظر گرفته شده در سامانه ۴ نوع است که اظهارنامه جدید، اعتراض، اضافه کردن کالا به اظهارنامه و تغییر علامت را شامل می‌شود. ما در این آموزش، حالت ثبت اظهارنامه جدید را بررسی می‌کنیم.
پس از گذراندن مراحل تایید هویت متقاضی و همچنین تایید حساب کاربری، می‌توانید برای ارائه‌ی اظهارنامه‌ی ثبت علامت تجاری، از طریق همان وبسایت قبلی و با ورود به حساب کاربری، اقدام کنید.
اولین مرحله از وارد کردن اطلاعات اظهارنامه، ثبت مالک است. در این مرحله می‌توان مالک برند یا علامت تجاری را بهصورت یک شخصیت حقوقی (شرکت، سازمان، بنگاه تولیدی و ...) یا شخصیت حقیقی یا ترکیبی از این موارد وارد کرد. لازم به ذکر است در همین مرحله می‌توانید چند نفر را به‌عنوان مالک نام تجاری مشخص کنید و برای هرکدام سهم مالکیت در نظر بگیرید. نکته‌ی مهم دیگر این که در هر مرحله از وارد کردن اطلاعات، می‌توان از دکمه‌ی ثبت موقت استفاده کرده و شماره‌ی رهگیری دریافت کرد. البته این شماره به منزله‌ی تایید اظهارنامه نیست.
در مرحله‌ی بعدی اگر تمایل داشته باشید، می‌توانید یک نماینده‌ی قانونی برای شرکت معرفی کنید. اگر مالک یا مالکین، اشخاص حقیقی باشند، نیاز به معرفی نماینده‌ی قانونی نیست. البته این اشخاص در صورت تمایل می‌توانند یک وکیل را به‌عنوان نماینده معرفی کنند. حتی دفاتر حقوقی را نیز می‌توان به‌عنوان نماینده‌ی قانونی در این مرحله معرفی کرد. در نظر داشته باشید که در صورت وارد کردن هریک از گزینه‌ها، باید اطلاعات هویتی نماینده را بهصورت کامل در سامانه ثبت کنید.
مرحله‌ی بعدی، مشخص کردن فرد دریافت‌کننده‌ی ابلاغ است. این شخص فقط باید از میان اشخاص حقیقی وارد شده در مراحل قبلی، انتخاب شود. شخصیت حقیقی دریافت‌کننده‌ی ابلاغ، می‌تواند مالک یا نماینده‌ی قانونی او باشد. این فرد به‌عنوان مخاطب تمامی مکاتبات بعدی سازمان ثبت اسناد در زمینه‌ی ثبت این برند در نظر گرفته خواهد شد.
مرحله‌ی بعدی، گام مهم ثبت علامت تجاری است. در این مرحله، باید کالاها و خدمات خود را به سامانه معرفی کنید. فراموش نکنید که در این مرحله، تنها کالاهایی را در سامانه اضافه کنید که مجوز آنها را داشته باشید. منظور از مجوز در اینجا، داشتن پروانه‌ی بهره‌برداری یا ساخت، قرارداد سفارش کالا، پروانه‌ی کسب، گواهی اتحادیه‌ی مربوطه، پروازنه‌ی وزارت فرهنگ و ارشاد یا هر مجوزی است که از مراجع ذیربط صنعت فعالیت، دریافت کرده باشید.
نکته‌ی قابل توجه در این بخش آن است که کالای مورد نظر خود را باید از بخش محصولات سایت انتخاب کنید. در صورتی که کالای شما در دسته‌بندی موجود نباشد، می‌توانید در ساعات اداری با واحد پیشتیبانی سامانه تماس بگیرید. به‌علاوه،برای ثبت علامتی که از حروف انگلیسی در آن استفاده شده است، باید کارت بازرگانی را به‌عنوان مجوز خود ارائه کنید.
علامت تجاری باید با جزئیات کامل توصیف شود
در مرحله‌ی بعدی، نوبت به توصیف علامت تجاری است. در این مرحله باید علامت خود را از نظر عنوان، ترجمه، شکل ظاهری و همچنین آوانویسی توصیف کنید. بر اساس این که طرح برند شما به‌چه صورتی باشد، باید یکی از گزینه‌های موجود در فرم را انتخاب کرده و نسبت به پر کردن موارد درخواستی اقدام کنید.
سامانه‌ی ثبت برند در این بخش، ریزترین جزئیات طرح را نیز از متقاضی درخواست می‌کند. شما باید مواردی جزئی همچون نحوه‌ی تلفظ نام، حروف موجود در تصاویر، سه‌بعدی بودن یا دوبعدی بودن، رنگ‌ها، توصیف طرح و معنی کلمه‌های درخواستی را در این بخش وارد کنید. لازم به ذکر است تصویر برند نیز باید در این مرحله و بهصورت تصویری با ابعاد ۶*۶ سانتی‌متر در بخش پیوست‌ها بارگزاری شود. در مورد علامت‌های سه‌بعدی،باید تصویر ۶ نمایی از آنها آماده شده و در یک فایل پیوست شود.
نمونه توصیف برند با جزئیات در سامانه ثبت برند
مرحله‌ی بعدی، اظهار تقدم است. در توضیح این مرحله باید بدانید که اگر قبلا برند خود را در کشور دیگری ثبت کرده باشید، می‌توانید زمان ثبت آن در ایران را تا ۶ ماه به عقب برگردانید. در این صورت حتی اگر فردی، ۵ ماه و ۲۹ روز پیش، درخواست ثبت این برند را داده باشد، در صورت تایید مدارک تقدم شما، برند به نام شما ثبت خواهد شد.
پس از این مرحله، اطلاعات اولیه‌ی برند در سامانه ثبت می‌شود و می‌توانید نسبت به بارگزاری ضمیمه‌های مورد نیاز برای بررسی، اقدام کنید. سامانه بهصورت اتوماتیک، نوع و عنوان مدرک درخواستی را به شما اعلام می‌کند و تنها کافی است با پیروی از الزامات آن، نسبت به تهیه و بارگزاری آنها اقدام کنید.
مرحله‌ی بعدی، بازبینی ضمائم است که به متقاضی، امکان مشاهده و بررسی صحت فایل‌های بارگزاری شده را می‌دهد. پس از مشاهده و تایید این مرحله، می‌توانید اظهارنامه را تایید کنید. مرحله‌ی آخر، پرداخت هزینه‌ی ثبت اظهارنامه است که در حال حاضر برای شخصیت‌های حقیقی، ۲۰ هزار ریال و برای شخصیت‌های حقوقی، ۴۰ هزار ریال در نظر گرفته شده است. امکان پرداخت هزینه بهصورت آنلاین یا با مراجعه به بانک فراهم شده است.
پس از طی تمامی این موارد، اظهارنامه برای بررسی به کارشناس ارجاع داده شده پیگیری مراحل آن از طریق همان سامانه امکان‌پذیر است. لازم به ذکر است، قبول یا رد شدن اظهارنامه نیز از طریق ایمیل و پیامک به فرد دریافت‌کننده‌ی ابلاغ، ارسال می‌شود.
در صورتی که اشکالی در ضمیمه‌های ارسال شده یا مجتوای اظهارنامه باشد، کارشناس سامانه یک اخطار رفع نقص را برای متقاضی ارسال می‌کند و او ۳۰ روز فرصت دارد تا نسبت به رفع نواقص اقدام کرده و بار دیگر از بخش ارائه‌ی اظهارنامه و زیرمجموعه‌ی درخواست پاسخ به اخطار نسبت به ارسال مدارک صحیح اقدام کند.
حالت دیگر رد درخواست متقاضی، مغایر بودن آن با قوانین، یا وجود علامت مشابه در سامانه است. در این حالت، پیام رد مشروط یا رد مطلق برای متقاضی ارسال می‌شود. در نهایت در صورتی که تمامی موارد مورد تایید کارشناس باشد، پیام صدور آگهی نوبت اول (تقاضای ثبت) برای متقاضی ارسال می‌شود. در این مرحله، متقاضی باید تمامی مدارک رابه‌صورت کپی برابر اصل به سازمان ارائه دهد تا گواهی اولیه‌ی چاپ در روزنامهی رسمی برای او صادر شود.
مراحل نهایی ثبت علامت تجاری (منبع: سامانه‌ی ثبت اسناد و املاک کشور)
مراحل نهایی ثبت، شامل چاپ آگهی و مهلت ۳۰ روزه برای عموم مردم است. چنانچه در این مدت، اعتراضی به علامت تجاری وارد شود، پرونده به کمیسیون اعتراض ارجاع داده شده و مراحل بهصورت حضوری پیگیری می‌شوند. در صورتی که اعتراضی به برند ثبت شده گزارش نشود، مراحل بعدی شامل صدور ابلاغیه پذیرش، پرداخت هزینه‌های نهایی، صدور آگهی نوبت دم، چاپ آگهی دوم در روزنامهی رسمی و صدور گواهینامه ثبت علامت است.
برندی که پروانه‌اش ثبت و دریافت شده باشد برای مدت ۱۰ سال اعتبار دارد و اشخاص حقیقی و حقوقی بعد از پایان این مدت یک مهلت ۶ ماهه برای تمدید آن خواهند داشت. البته اگر در این ۶ ماه برای تمدید برند اقدام نشود، هر متقاضی دیگری می‌تواند این برند را به نام خود ثبت کند.
در پایان باید به این نکته اشاره کنیم که موارد ذکر شده، تنها مواردی کلی از مراحل ثبت برند در سامانه‌ی ثبت اسناد و املاک کشور بود. مراحل پیچیده‌تر مانند مالکیت‌هایی با حضور دانشگا‌‌ها، اتباع خارجی، درخواست‌های اصلاح و موارد مشابه، قطعا نیاز به آشنایی بیشتر با قوانین ثبتی دارد. بخش سوالات متداول سامانه‌ی ثبت اسناد و املاک کشور، راهنمای مناسبی برای این موارد است.
هزینه ثبت برند
با توجه به این که ثبت برند می‌تواند هم برای اشخاص حقیقی و هم اشخاص حقوقی انجام می‌شود برخی فرایندها و هزینه‌ها برای این دو نوع باهم تفاوت دارد. در خصوص هزینه‌های لازم برای انجام مرحل ثبت برند موارد نیازمند صرف هزینه اشخاص حقیقی و حقوقی متفاوت است. هزینه‌های ثبت برند برای اشخاص حقیقی که در جدول زیر آمده است بر حسب قیمت‌هایی است که برای سال ۱۴۰۱ اعلام شده است.
اشخاص حقیقی برای ثبت برند باید در هفت مورد هزینه پرداخت کنند: هزینه تنظیم اسناد و ایجاد حساب کاربری، هزینه ورود اطلاعات در سامانه، هزینه ثبت اظهارنامه به ازای هر طبقه، حق‌الثبت به ازای یک طبقه، هزینه امضای دفاتر و مراجعه به اداره پست، هزینه روزنامه رسمی آگهی اول و هزینه روزنامه رسمی آگهی دوم.
موارد | مبلغ |
|---|---|
هزینه تنظیم اسناد و ایجاد حساب کاربری | ۳۱۰ هزار تومان |
هزینه ورود اطلاعات در سامانه | ۳۸۰ هزار تومان |
هزینه ثبت اظهارنامه به ازای هر طبقه | ۸۰۰ هزار تومان |
حق‌الثبت به ازای یک طبقه | ۳۰۰ هزار تومان |
هزینه امضای دفاتر و مراجعه به اداره پست | ۴۹۰ هزار تومان |
هزینه روزنامه رسمی آگهی اول | از ۳۰۰ هزار تا ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان (وابسته به تعداد طبقات متفاوت است) |
هزینه روزنامه رسمی آگهی دوم | وابسته به هزینه روزنامه رسمی اول متغیر است |
به طور کلی، هزینه چاپ آگهی با توجه به تعداد کلمات و سطور، ابعاد آگهی و سایر علامت‌ها، سیاه‌وسفید یا رنگی بودن آن متغیر است؛ اما به طور کلی هزینه چاپ در روزنامه رسمی مبلغی بیشتر از ۱۰۰ هزار تومان است.
هزینه ثبت برند برای اشخاص حقوقی پنج مورد را شامل می‌شود: هزینه ورود اطلاعات در سامانه، هزینه ثبت اظهارنامه به ازای هر طبقه، حق‌الثبت به ازای یک طبقه، حق‌الوکاله و هزینه روزنامه رسمی.
موارد | مبلغ |
|---|---|
هزینه ورود اطلاعات در سامانه | یک میلیون و ۹۵۰ هزار تومان |
هزینه ثبت اظهارنامه به ازای هر طبقه | ۶۵ هزار تومان |
حق‌الثبت به ازای یک طبقه | ۶۰۰ هزار تومان |
حق‌الوکاله | ۷۷۰ هزار تومان |
هزینه روزنامه رسمی | وابسته به تعداد اقلام و طبقات متفاوت است |
ثبت برند غیر ایرانی
علاوه بر برندهای ایرانی اشخاص این امکان را هم دارند که برندهای خارجی را ثبت کنند. اشخاص حقیقی که متقاضی ثبت برند خارجی هستند نیز باید از طریق اداره ثبت علائم اقدام کنند و برای پرداخت هزینه‌های ثبتی که ذکر شد باید طبق نرخ رسمی، معادل ارزی آن را پرداخت کنند.
ثبت بین‌المللی برند هم نیاز بعضی شرکت‌ها و اشخاص است. در صورتی که اشخاص تصمیم داشته باشند برند خود را بین‌المللی کنند لازم است ابتدا این برند را در ایران، طبق قوانین و مراحلی که توضیح داده شد به ثبت برسانند و پس از آن برای ثبت برند بین‌المللی اقدام کنند.
ثبت بین‌المللی برند را وکلا می‌توانند انجام بدهند. البته به طور کلی ثبت بین‌المللی علائم تجاری و یک برند پرهزینه است و در سال‌های اخیر، به دلیل تغییر در نرخ ارز و مشکلاتی مانند تحریم‌ها روند آن دشوارتر و پرهزینه‌تر هم شده است. اما کسانی که صاحب یک برند بزرگ هستند و در حوزه بین‌المللی فعالیت می‌کنند چاره‌ای جز بین‌المللی کردن برند خود ندارند و انجام این فرایند گران و سخت برایشان ضروری است.
طبقات ثبت برند
برندها را در گروه و دسته‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌کنند و اشخاص وابسته به محصول یا محصولاتی که ارائه می‌دهند باید یک یا چند مورد از این گروه‌ها را انتخاب کنند و برندشان را در دسته‌های مربوطه تعریف و ثبت کنند.
به هر یک از این دسته‌ها یک طبقه گفته می‌شود؛ با توجه به این که برخی اشخاص یا شرکت‌ها کالا ارائه می‌کنند و برخی در حوزه ارائه خدمات فعال هستند، این طبقات هم به دو بخش کالا و خدمات تقسیم می‌شوند. برای ثبت برند مجموعا ۴۵ طبقه تعریف شده است. در ادامه ابتدا طبقاتی کالایی ذکر شده و پس از آن طبقات مربوط به خدمات معرفی شده‌اند:
طبقه ۱: مواد و محلول‌های شیمیایی، کودهای شیمیایی، امور صنایع مواد آبکاری و جوشکاری، کشاورزی (شامل باغبانی، جنگلبانی و کودهای گیاهی)
طبقه ۲: انواع رنگ‌های پلاستیکی و روغنی، صمغ‌های گیاهی، انواع رزین‌ها، لاک، ضد زنگ و چسب چوب‌ها
طبقه ۳: انواع مواد شوینده و مواد ضدعفونی‌کننده مانند وایتکس و…، انواع مواد براق‌کننده و جلادهنده، صابون، لوسیون، مایع دستشویی، انواع مواد آرایشی و انواع مواد برای تهیه خمیر دندان
طبقه ۴: انواع روغن‌های سنتی و صنعتی، گریس، روغن موتور، انواع مواد مرطوب‌کننده، انواع مواد سوختی و انواع ابزارآلات روشنایی‌دهنده
طبقه ۵: انواع مواد دارویی، انواع مواد و لوازم بهداشتی و پزشکی، انواع مواد دندان‌سازی و گچ‌های مخصوص آن، انواع مواد ضدعفونی کننده و انواع مواد نابودکننده حشرات
طبقه ۶: انواع فلزات ساختمانی و فلزات کاربردی در راه‌آهن، گاوصندوق‌ها، سنگ‌های فلز معدنی و کابل‌های برقی
طبقه ۷: انواع ماشین‌آلات، موتورها، قطعات مختلف خودرو، لوازم و ابزارآلات کشاورزی، لوازم جوجه‌کشی و سایر ماشین‌آلات صنعتی
طبقه ۸: ابزارآلات مربوط به خورد و خوراک انسان (مانند کارد و چنگال)
طبقه ۹: دوربین، تجهیزات صدابرداری، لوازم هنری، سینمایی، دریانوردی، تجهیزات رایانه‌پردازی و…
طبقه ۱۰: انواع تجهیزات پزشکی و ابزارآلات کار جراحان، دندان‌پزشک‌ها و پزشکان
طبقه ۱۱: انواع ماشین‌آلات روشنایی‌دهنده و ماشین‌آلات حرارت‌دهنده (مانند بخاری و شوفاژ)
طبقه ۱۲: انواع دستگاه‌ها و وسایل حمل‌ونقل موتوری برای حمل‌ونقل زمینی، هوایی و آبی
طبقه ۱۳: انواع ابزارها و سلاح‌های گرم، تفنگ، بمب، خمپاره و سایر جنگ افزارها
طبقه ۱۴: انواع فلزات گران‌قیمت مانند طلا، جواهرات و آلیاژهای مشتق
طبقه ۱۵: انواع ابزار موسیقی
طبقه ۱۶: انواع کاغذها و وسایل کاغذی و لوازم‌التحریر
طبقه ۱۷: انواع مواد پلاستیکی و لاستیکی و سیلیکونی
طبقه ۱۸: انواع پارچه‌های چرم و محصولات حاصل از آنها
طبقه ۱۹: انواع مواد و مصالح ساختمانی اعم از بلوک، سیمان، آجر و…
طبقه ۲۰: انواع ابزارآلات چوبی مورد استفاده در منازل
طبقه ۲۱: انواع لوازم خانگی که در آشپزخانه کاربرد دارند
طبقه ۲۲: انواع طناب، ریسمان، چادر
طبقه ۲۳: انواع نخ‌ها و بافت های نساجی
طبقه ۲۴: موارد نساجی‌شده مانند روتختی، رومیزی، زیرانداز و…
طبقه ۲۵: انواع پوشاک و البسه
طبقه ۲۶: انواع توری، قلاب‌دوزی و…
طبقه ۲۷: انواع فرش، قالیچه، پادری دستباف یا ماشینی
طبقه ۲۸: انواع اسباب بازی و وسایل تزئینی
طبقه ۲۹: انواع مواد غذایی و خوراکی، گوشت قرمز، مرغ، ماهی و…
طبقه ۳۰: ادویه‌جات مانند سس، نمک، فلفل و همچنین مواردی مانند سرکه، چای، قهوه و...
طبقه ۳۱: انواع محصولات کشاورزی و باغداری که در سایر طبقات ذکر نشده است
طبقه ۳۲: نوشیدنی‌های غیر الکلی و نوشابه‌های گازدار، دوغ، نوشابه، ماءالشعیر، شربت، انرژی‌زاها و…
طبقه ۳۳: محصولات جهانی و غیر قابل ثبت در ایران که وارداتی هستند
طبقه
۱۱ طبقه از «خدمات» که در سال ۱۴۰۱ برای ثبت برند در نظر گرفته شده نیز عبارتند از:
طبقه ۳۵: امور اداری، تجاری، دفتری و…
طبقه ۳۶: امور مرتبط با معاملات و مستغلات مانند دفتر املاک، خرید و فروش و…
طبقه ۳۷: نصب، بازسازی و تعمیرات دکوراسیون داخلی اداری، مسکونی و تجاری
طبقه ۳۸: مخابرات، ارتباط از راه دور، بسترهای ارتباطی و فیبر، تلفن و…
طبقه ۳۹: شرکت‌های بسته‌بندی، حمل‌ونقل کالا و مسافر بهصورت داخلی یا بین‌المللی
طبقه ۴۰: شرکت‌های فعال در حوزه بهبود و بهره‌وری مواد
طبقه ۴۱: انواع فعالیت‌های فرهنگی و هنری مانند آموزش و تعلیم
طبقه ۴۲: آموزش‌های فناوری، تکنولوژی و رایانه‌ای
طبقه ۴۳: شرکت‌های فعال در عرصه ارائه اقامت موقت و تامین اغذیه و نوشابه
طبقه ۴۴: خدمات پزشکی و دامپزشکی برای مراقبت بهداشتی انسان یا حیوان
طبقه ۴۵: خدمات شخصی یا اجتماعی برای برطرف کردن نیازهای افراد
متقاضیان ثبت برند باید از میان این ۴۵ طبقه، متناسب با زمینه فعالیت خود طبقه یا طبقاتی را تعیین کنند و برندشان را در طبقه تعیین‌شده به ثبت برسانند.
سوالات متداول
برای ثبت برند باید به چه سایتی مراجعه کنیم؟
برای ثبت برند باید به سامانه ثبت برند به نشانی ipm.ssaa.ir مراجعه کنید.
برای ثبت برند حقیقی به چه مدارکی نیاز است؟
تصویر شناسنامه و کارت ملی متقاضی، داشتن ثنا، گواهی امضا برای عضویت در سامانه، مجوز فعالیت، تائیدیه وزارت صمت، کارت بازرگانی، تصویر وکالتنامه رسمی
برای ثبت برند حقوقی به چه مدارکی نیاز است؟
مدارک ثبتی شرکت، اساسنامه و آگهی تاسیس شرکت در روزنامه رسمی، تصویر شناسنامه و کارت ملی مدیرعامل، نمونه تصویر برند، تصاویر برند از چند زوایه مختلف، کارت بازرگانی و تصویر وکالتنامه رسمی.
نظرات