هرآنچه باید درباره‌ی راه‌اندازی شغل جانبی بدانید

مطالعات مؤسسه‌ی بین‌المللی آمار نشان می‌دهد بیشتر جوانان امروزی تمایل دارند درکنار شغل روزانه (اداری یا شرکتی)، شغل جانبی آبرومندی داشته باشند که هم پاسخ‌گوی هیجان‌ها و علاقه‌های شخصی‌‌شان باشد و هم درآمد آن‌ها را تاحدودی افزایش دهد. اگر شما هم تابه‌حال به این موضوع فکر کرده‌اید؛ اما در تصمیم‌گیری نهایی خود دچار تردید شده‌اید، در این مطلب با ما همراه باشید.

پیش از هر توصیه‌ای، ببینیم اصطلاح شغل جانبی دقیقا به چه کاری اشاره می‌کند. منظور از شغل جانبی لزوما کسب‌وکاری کامل و تمام‌عیار نیست؛ بلکه هر کاری است که درآمد ثانویه برایتان به‌همراه داشته باشد. بنابراین، عامل درآمدزایی عاملی است که مشخص می‌کند آیا فعالیت فرعی شما شغل محسوب می‌شود یا خیر. افزون‌براین، شغل جانبی به‌معنای شغل دوم نیست؛ بلکه فعالیتی درآمدزا است که فرد با درنظرگرفتن علاقه‌ها و استعدادها و امکاناتش درکنار حرفه‌ی اصلی‌ انجام می‌دهد.

شغل جانبی علاوه‌بر درآمدزایی بیشتر، می‌تواند پشتیبان شغل اصلی شما باشد، استرس شما را کاهش دهد، با افزایش حس آزادی و اختیار عمل، زندگی‌تان را شادتر کند. چه چیزی بهتر از اینکه در ازای انجام کار دلخواه‌، درآمدی هم کسب کنید و امنیت و تأمین مالی بیشتری به‌دست آورید؟

باوجوداین، اگر انتخاب و اجرای شغل جانبی تااین‌حد ساده یا اصولا بدون هیچ برنامه‌ای امکان‌پذیر بود، دلیلی هم برای مرددشدن ما وجود نداشت. یکی از دلایل مهمی که باعث می‌شود از شروع حرفه‌ی فرعی منصرف شویم، ترس است. ما می‌ترسیم تمرکز و بهره‌وری خود را در شغل اصلی‌مان از دست بدهیم یا در کار جدید خود به موفقیت نرسیم و دیگران ما را قضاوت کنند. بااین‌حال، واقعیت این است به‌واسطه‌ی شغل جانبی مهارت‌ها و فرصت‌های منحصربه‌فردی به‌دست می‌آوریم.

مالکیت و مسئولیت‌پذیری کامل حرفه: وقتی شغل جانبی جدیدی آغاز می‌کنید، مالک کسب‌وکارتان هستید و هیچ‌کس شما را سرزنش یا امرونهی نمی‌کند. البته، اگر همیشه عادت داشته‌اید طبق برنامه‌های تعیین‌شده‌ی سازمانی پیش بروید، ممکن است کمی احساس ضعف کنید. باوجوداین، همان‌طورکه در ادامه‌ی مطلب توضیح می‌دهیم، توسعه‌ی مهارت‌های شخصی شما از همین نقطه شروع می‌شود.

افزایش شیب منحنی یادگیری: زمانی‌که کسب‌وکار کوچک خودتان را درکنار شغل اصلی روزانه آغاز می‌کنید، خیلی زود وارد منحنی پرشتاب و مشغله‌ی یادگیری می‌شوید. گرچه از منطقه‌ی امن خود خارج می‌شوید، تجربه‌ها و مهارت‌های جدیدی یاد می‌گیرید که درغیر این‌صورت، ممکن بود هرگز فرصت پرداختن به آن‌ها را پیدا نکنید.

خودآگاهی و توسعه‌ی شخصی: هنگامی‌که روی ایده‌های دلخواهتان کار می‌کنید و درباره‌ی آن‌ها تحقیق و جست‌وجو می‌کنید، نکات زیادی درباره‌ی خودتان می‌فهمید. برهمین‌اساس، شما نه‌تنها روی توسعه‌ی مهارت‌های تخصصی، بلکه روی توسعه‌ی شخصی‌تان نیز سرمایه‌گذاری می‌کنید. وقتی در شغل سازمانی و اداری مشغول به‌کار هستید، باید برنامه‌ی آموزشی کارفرمای خود را دنبال کنید. بااین‌حال در این بخش، ازآنجاکه ضعف‌ها و قوت‌ها و استعدادهای خودتان را می‌شناسید، بهتر می‌دانید کدام دوره‌های آموزشی به شما کمک می‌کند و به‌تبع، سریع‌تر هم پیشرفت خواهید کرد.

احساس هدفمندی: اغلب مردم وقتی طولانی‌مدت در شغل شرکتی یا اداری یا سازمانی کار می‌کنند، حس هدفمندی خود را از دست می‌دهند. شروع حرفه‌ی جانبی، انرژی و حس هدف تازه‌ای به شما می‌دهد؛ زیرا به‌احتمال‌ زیاد گزینه‌ای انتخاب می‌کنید که به آن علاقه‌مندید. شما مستقیما با مشتریانتان (هرچند انگشت‌شمار باشند) در تعامل هستید و همین موضوع تأثیرات فوری و ملموسی بر همه‌ی جوانب زندگی‌تان خواهد گذاشت.

آرامش ذهنی: وقتی درآمدزایی هرچند اندکی درکنار حقوق ماهانه‌ی همیشگی خود دارید، فشار و استرس مالی بسیار کمتری روی خود احساس می‌کنید. این آرامش ذهنی باعث می‌شود دیگر مثل گذشته، از ایده‌ها و خلاقیت‌های خود دست نکشید و راه‌های حرفه‌ای جدید را با دید بهتری اعتبارسنجی کنید.

اطمینان و اعتمادبه‌نفس: هنگامی‌که درکنار شغل اصلی روزانه‌ی خود شغل جانبی دیگری دنبال می‌کنید، ارزش خودتان را بیشتر درک می‌کنید. حقوق ثابت شغل دائمی به شما اطمینان‌خاطر می‌دهد که درصورت ناکامی در شغل جدید، با بن‌بست مالی مواجه نمی‌شوید. به‌همین‌دلیل، می‌توانید محصولات و خدمات شغل جانبی را با اعتمادبه‌نفس بیشتری قیمت‌گذاری کنید و تمایل بیشتری هم به پیروزی و پیشرفت داشته باشید.

تعادل کار و زندگی: شاید فکر کنید شغل جانبی وقت آزادتان را کاهش می‌دهد و استرس بیشتری به شما تحمیل می‌کند؛ اما واقعیت کاملا خلاف این تصور است. وقتی کاری انجام می‌دهید که برای آن شوروهیجان دارید، مرزهای خود را بهتر تنظیم می‌کنید و اجازه نمی‌دهید وظایف شغل اداری، به زمان آزادتان در شب‌ها و آخر هفته‌ها نیز کشیده شود.

افزایش خلاقیت: اگر واقع‌بینانه نگاه کنیم، بیشتر ما در طول زندگی حرفه‌ای اداری خود فرصت زیادی برای بُروز ایده‌های خلاقانه نداریم. ما مجبوریم در ساعات مشخص، وظایف مشخصی انجام دهیم؛ درحالی‌که شغل جانبی این فرصت ازدست‌رفته را دوباره به ما بازمی‌گرداند. ما با مشکلات جدیدی رو‌به‌رو می‌شویم که دستِ‌کم برای عبور از آن‌ها، باید همه‌ی مهارت‌ها و توانایی‌های خلاقانه‌ی خودمان را به‌کار گیریم.

در یکی از مقالات پیشین زومیت، مزایای شغل جانبی را از دریچه‌ی دیگری بررسی کردیم: تأثیرات مثبتی که این فعالیت‌ها بر شغل اصلی ما خواهند گذاشت. همان‌طورکه گفتیم، شغل جانبی باعث می‌شود از منطقه‌ی امن همیشگی بیرون بیاییم، با مشکلات سخت‌تری رو‌به‌رو شویم و کارهایی انجام دهیم که قبلا ناممکن به‌نظر می‌رسیدند. شکی نیست برای پیشرفت در کسب‌وکار فرعی و جدید، باید مهارت‌های جدیدی یاد بگیریم یا مهارت‌های قبلی خود را ارتقا دهیم. در اینجا، این سؤال مطرح می‌شود: «همه‌ی این فعالیت‌ها، چگونه شغل اصلی‌مان را متأثر می‌کنند؟»

برون‌سپاری وظایف: زمانی‌که تازه شغل جانبی خود را شروع کرده‌اید، فکر می‌کنید اگر همه‌ی کارها را به‌تنهایی انجام دهید، پول بیشتری صرفه‌جویی می‌کنید. بااین‌حال، به‌مرور زمان یاد می‌گیرید با اعتماد به توانایی دیگران برخی از وظایف را برون‌سپاری کنید و سرعت بیشتری به پیشرفت کارها ببخشید. تفویض اختیارها و محول‌کردن مسئولیت‌ها به دیگران، فقط به شغل جانبی محدود نمی‌شود. در شغل روزانه نیز، حجم کاری خود را به‌خوبی توزیع کنید و وقت لازم برای پروژه‌های بزرگ‌تر به‌دست آورید.

رشد شبکه‌ی شخصی: معمولا شغل اداری روزانه فرصت نمی‌دهد از پشت میز خارج شوید و با همکاران یا سایر فعالان حوزه‌ی کسب‌وکار معاشرت کنید. باوجوداین، به‌منظور توسعه‌ی کسب‌وکار فرعی، باید گسترش شبکه‌ی ارتباطی را در برنامه‌های اصلی خود قرار دهید. شما باید به هر طریق ممکن، مانند صرف قهوه در کافه یا ایمیل‌های معرفی یا حتی چت، باب گفت‌وگو با دیگران را بازکنید؛ زیرا معاشرت با فعالان مرتبط، بهترین راه برای نمایش توانایی‌ها و مهارت‌های شما است. درعین‌حال، روابطی که ازاین‌طریق به‌دست می‌آورید، شما را در ارتقای شغل روزانه نیز یاری می‌دهند.

خطرپذیری و غلبه بر مشکلات: یادگیری تنظیم اولویت‌ها و تفویض وظایف و شبکه‌سازی، قابلیت‌های ارزشمندی هستند که دیدگاه کارفرمای شما را جلب می‌کنند. برای مدیران و کارفرمایان مهم است که ببیند خارج از چهارچوب اداره پروژه‌ای بزرگ را مدیریت می‌کنید؛ زیرا از‌این‌طریق او توانایی شما را در غلبه بر موانع و پشت‌سرگذاشتن مشکلات مشاهده می‌کند.

افراد مختلف به‌دلایل متفاوتی به شغل جانبی روی می‌آورند و همان‌طورکه اشاره کردیم، مشاغل جانبی نیز انواع مختلفی دارند. در یکی دیگر از پست‌های زومیت، ۴ نکته را ذکر کرده‌ایم که نشانه‌های رایج آمادگی افراد برای شروع شغل فرعی هستند. تأکید می‌کنیم دلایل شخصی شما ممکن است فراتر از این نشانه‌ها باشند:

کار روزانه انتظارهای شما را برآورده نمی‌کند: بسیاری از افراد کار ثابت و مناسبی دارند؛ اما در این جایگاه شغلی نمی‌توانند از تمام مهارت‌هایشان استفاده کنند. اگر هم در چنین وضعیتی قرار دارید، با شروع شغل جانبی می‌توانید از تمام استعدادهای خود بهره بگیرید. وقتی زمان و انرژی خود را روی کار فرعی سرمایه‌گذاری می‌کنید، از تمام وقت خود استفاده‌ی بهتری می‌کنید و احساس بهتری به خودتان خواهید داشت.

سرگرمی سودآور: بهترین حالت این است که شخصی بتواند ازطریق سرگرمی دلخواهش درآمد کسب کند. بنابراین، علاقه‌مندی‌ها و سرگرمی‌ها و مهارت‌های خودتان را درنظر بگیرید و ببینید آیا دیگران به‌خاطر خدمات حاصل از آن‌ها به شما پول می‌دهند؟

زمان آزاد: اگر شغل روزانه و شرکتی بخش زیادی از وقت شما را می‌گیرد و شب‌ها یا آخر هفته‌ها بسیار خسته هستید، بهتر است از فکر شغل جانبی صرف‌نظر کنید. بااین‌حال، اگر زمان آزادی دارید که هنوز برای آن برنامه‌ریزی نکرده‌اید، می‌توانید مشاغل فرعی را نیز یکی از گزینه‌هایتان حساب کنید. باوجوداین درهرصورت، خطر خستگی مزمن و فرسودگی شغلی را جدی بگیرید.

حالا فرض می‌کنیم دلایل خوبی برای شروع حرفه‌ای فرعی دارید. شاید اجرای ایده‌‌‌ی شما آسان به‌نظر برسد؛ اما برای موفقیت در شغل جدید، همیشه ۱۰ قانون زیر را به‌یاد داشته باشید:

اغلب اوقات، مشاغل جانبی سرگرم‌کننده‌اند؛ تا‌حدی که ممکن است وقتی در‌حال‌انجام وظایف حرفه‌ی اصلی خود هستید، بازهم به برنامه‌های فرعی خود فکر کنید. در سطح بعدی، شاید بخواهید برخی از کارهای شغل جانبی را در ساعات اداری انجام دهید؛ اما اکیدا توصیه می‌کنیم این کار را انجام ندهید. صرف‌نظر از تمام رؤیاهایتان، آخرین چیزی که به آن نیاز دارید، به‌خطرافتادن موقعیت شما در شرکت یا ازدست‌دادن درآمد اصلی‌تان است. بهتر است پیش از شروع تدارکات و پیش‌زمینه‌های شغل جانبی، برای شغل اصلی خود هدفی اصلی و بزرگ درنظر بگیرید. این هدف به ستاره‌ی راهنمای شما تبدیل می‌شود: «هرگز نباید تعهد خود را به هدف اصلی فراموش کنید».

بسیاری از کسب‌وکارها پیش از آنکه به درآمدزایی برسند، مستلزم سرمایه‌گذاری هستند؛ به‌همین‌دلیل نیز برخی از کسب‌وکارهای کوچک پس از چند سال تازه به سودآوری می‌رسند. باوجوداین، باید کاری را به‌عنوان شغل جانبی انتخاب کنید که با پس‌اندازهای فعلی خود از عهده‌ی آن برآیید یا حتی بهتر از آن، کاری که به سرمایه‌ی اولیه‌ای نیاز نداشته باشد. به‌عنوان‌ مثال، خدماتی ارائه کنید که در‌حال‌حاضر از ابزارهای آن بهره‌مندید.

تصور کنید فلزکاری سرگرمی محبوبتان است و همیشه آرزو داشتید کوره‌ی آهنگری داشته باشید؛ به‌همین‌دلیل، شغل جانبی خود را آغاز می‌کنید و کوره‌ی مدنظر را می‌خرید. واقعیت این است شما به این شغل نیازی ندارید. مشاوران کسب‌وکار توصیه می‌کنند با هدف خرید امکانات دلخواهتان کسب‌وکار جدیدی راه‌اندازی نکنید.

ممکن است در محیط کار روزانه‌تان دفتر عالی و امکانات درخورتوجهی داشته باشید. هیچ لزومی ندارد برای شغل جانبی نیز چنین وسایلی بخرید. پیش از پرداخت هر هزینه‌ای، از خودتان سؤال کنید: «آیا نتایج این هزینه‌کردن برای مشتری ملموس است؟» اگر پاسخ منفی است، وسیله‌ی مدنظر را نخرید.

یکی از اشتباهاتی که اغلب مردم در شغل جانبی‌شان مرتکب می‌شوند، پیشاپیش فکرکردن و پیش‌بینی‌کردن نیازها و هزینه‌کردن براساس پیش‌بینی‌ها است. این عمل درست مشابه با عرضه‌ی بیشتر محصول پیش از جذب تقاضای واقعی است. بدون شک، خرید ابزار خاص باعث می‌شود عملیات خاص را X بار سریع‌تر انجام دهید. بااین‌حال، اگر هنوز تعداد مشتریانتان آن‌قدر زیاد نیست که عملیات مذکور را در سطحی فراتر از ظرفیت فعلی انجام دهید، نباید برای خرید آن ابزار هزینه کنید.

وقتی  روز کاری شغل اصلی شما به‌پایان می‌رسد، روز کاری شغل جانبی آغاز می‌شود. فکر می‌کنید شغل جانبی چند ساعت از شبانه‌روز شما را می‌گیرد؟ ۲۰ تا ۲۵ درصد به عدد برآوردتان اضافه کنید. برای مثال، اگر فکر می‌کنید هرروز دو ساعت به شغل جانبی مشغول می‌شوید، باید سه تا چهار ساعت را در برنامه‌ریزی واقعی خود لحاظ کنید. حتما برنامه‌‌تان را یادداشت کنید. اگر طبق برنامه باید از ساعت ۶ بعدازظهر تا ۹ شب روزهای عادی و ۹ صبح تا سه بعدازظهر تعطیلات آخر هفته کار کنید، به اجرای آن متعهد بمانید. درغیر این‌صورت، پیشرفت نخواهید کرد و خیلی زود دل‌سرد می‌شوید و توانایی‌تان را برای مبارزه در راه موفقیت از دست می‌دهید.

تقریبا همه‌ی افرادی که درکنار شغل اصلی‌شان شغل فرعی نیز اداره می‌کنند، رؤیای روزی را در سر دارند که شغل جانبی آن‌ها به کسب‌وکار واقعی و بزرگ تبدیل شود؛ اما این رؤیا فقط برای ۱ درصد از مردم محقق می‌شود. این توصیه را جدی بگیرید: به‌جای اینکه به‌دنبال راهی برای کسب درآمد یک‌ میلیون دلاری باشید، راهی برای خدمت به یک‌ میلیون مشتری پیدا کنید. به‌عبارت‌ِدیگر، کار را با قدم‌های کوچک آغاز کنید. بخت موفقیت منطقی و معقولی برای کار جانبی درنظر بگیرید و براساس پیش‌بینی و احتمال منطقی جلو بروید. به‌مرور زمان چیزهای زیادی یاد می‌گیرید و مهارت‌های خود را توسعه می‌دهید و مشتریان واقعی خواهید داشت.

البته، تاحدودی به مقدمات و مدیریت امور نیاز دارید؛ اما به صفحات گسترده‌ی فانتزی و گزارش‌های جامع و مشروح یا برند جذاب یا بیانیه‌ی مأموریت نیازی ندارید. شغل جانبی به‌معنای کاری درآمدزا است. افرادی در شغل جانبی خود به موفقیت می‌رسند که روی دو اصل متمرکز هستند: کار و فروش.

برنامه‌ریزی فواید و مزایای زیادی دارد؛ اما همیشه اتفاقات غیرمنتظره‌ای نیز رخ می‌دهد. توصیه می‌کنیم زمان کمی به برنامه‌ریزی و عمده‌ی وقت خود را به اقدام اختصاص دهید. اگر از چیزی مطمئن نیستید، ابتدا کاری انجام دهید و سپس، واکنش مناسب و صحیح را بیابید و در دستورکار قرار دهید. به‌یاد داشته باشید شغل جانبی جریان مرگ‌وزندگی حرفه‌ای شما نیست. این کار را به‌‌منزله‌ی تجربه‌ای بزرگ ببینید و فراموش نکنید لذت در اقدام است نه فکر.

وقتی می‌خواهید شغل جانبی خود را انتخاب کنید، روی گزینه‌ای دست بگذارید که فعالیت در آن حوزه را دوست دارید. کاری را شروع کنید که دستاورد نهایی آن را مهم می‌شمارید. سپس، پویا و فعالانه به‌سمت هدف حرکت کنید. فقط هنگامی‌که شغل جانبی خود را درست انتخاب می‌کنید، هم از کاری که انجام می‌دهید لذت می‌برید و هم خودتان را کاملا وقف آن می‌کنید. به‌عبارتِ‌دیگر، هرروز از وقت آزادتان استفاده‌ی بهتری می‌کنید.

در آخرین بخش این مطلب، ۷ شغل جانبی را بررسی می‌کنیم که اجرای آن‌ها و کسب درآمد در خانه‌ی شما نیز امکان‌پذیر است:

۱. دانش و اطلاعات بفروشید: مردم شیفته‌ی یادگیری موضوعات جدید هستند؛ ازاین‌رو، می‌توانید ازطریق ارائه‌ی مشاوره و عرضه‌ی دانش یا تخصص خود در قالب محصول فروختنی سودآوری کنید.

۳. راه‌اندازی وب‌سایت تخصصی نقد و بررسی: توسعه‌ی منبع اطلاعاتی جامع درباره‌ی موضوعی تخصصی ممکن است به کسب‌وکار سودآوری تبدیل شود. البته، به‌یاد داشته باشید سودآوری وب‌سایت‌های تخصصی نقد و بررسی وابسته به سیستم همکاری در فروش و درج آگهی است.

۴. ویراستاری: اگر در زمینه‌ی ویراستاری سررشته دارید، می‌توانید ازطریق وب‌سایت‌های فریلنسری یا به‌صورت مستقل این کار را به‌عنوان شغل جانبی خود انتخاب کنید. دستمزد ویراستاری معمولا برحسب تعداد کلمات ویرایش‌شده یا ساعتی محاسبه می‌شود.

۵. ترجمه: اگر به زبان دیگری به‌جز زبان مادری تسلط دارید (انگلیسی، عربی، ترکی، فرانسوی، اسپانیایی، آلمانی و نظیر آن) می‌توانید بابت ترجمه کسب درآمد کنید. حق ترجمه نیز مانند دستمزد ویراستاری، به کیفیت کار و زمان تحویل و سطح محتوا بستگی دارد.

۶. تدریس زبان انگلیسی: انگلیسی زبان دوم بسیاری از کشورهای دنیا است و مهم‌ترین زبان دنیا در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، نظامی، صنعت، فرهنگی و علمی محسوب می‌شود. در همه‌ی کشورهای غیرانگلیسی‌زبان، تقاضای دائمی برای یادگیری این زبان وجود دارد؛ به‌همین‌دلیل، تدریس شغل جانبی مقبول به‌شمار می‌رود.

۷. تولید محتوا: برخلاف آنچه تصور می‌شود، تولید محتوا نه کار خسته‌کننده‌ای است و نه بازار آن اشباع‌شده. هزاران موضوع بکر و جدید وجود دارد که آن‌طور که بایدوشاید به آن پرداخته نشده و درعین‌حال، بازار نیز تشنه‌ی آن است.