چگونه فرهنگ سازمانی پیروز بسازیم؟

دنیای کنونی کسب‌وکار با وجود فرصت‌های متعددی که برای افراد بسیار ماهر ایجاد کرده، صحنه‌ی رقابتی شدیدی برای فعالان بازار است. امروزه، فرصت‌های متعدد کارآفرینی به‌لطف پیشرفت‌های فناوری ایجاد می‌شود و افراد بااستعداد بخت زیادی برای استخدام دارند. به‌هرحال، چنین شرایطی به تلاش بیشتر کسب‌وکارها برای بقا منجر می‌شود و چه‌بسا بسیاری از بازیگران را نیز به‌سمت سقوط می‌برد.

باتوجه‌به شرایط مذکور و سرمایه و امکانات شرکت‌های بزرگ، چه راهکاری برای شرکت‌های نوپا و استارتاپ‌ها وجود دارد؟ آن‌ها با کمترین هزینه‌ و دارایی باید با پیش‌گامان بازار رقابت کنند و قطعا باید بیشترین بهره‌برداری را از ابزارهای موجود کنند. دراین‌میان، نقش فرهنگ سازمانی بیش از همه خود را نشان می‌دهد. استارتاپ‌ها صرف‌نظر از ابعاد، می‌توانند شرایطی ایجاد کنند که کارمندان تنها به‌خاطر فرهنگ موجود به کارکردن در آن‌ها علاقه‌مند شوند. در ادامه‌ی این مطلب زومیت، فرایندهایی را بررسی می‌کنیم که به توسعه‌ی فرهنگ سازمانی پیروز کمک خواهد کرد.

هر کسب‌وکاری صرف‌نظر از ابعاد و موقعیت، شرایطی شبیه به فرهنگ دارد. درواقع، ظاهر استارتاپ از همان روزهای اول، نشانه‌ای از فرهنگ سازمانی خواهد بود و رفتار کارمندان نیز به‌عنوان نشانه‌هایی از فرهنگ شناخته می‌شود. بنیان‌گذاران از همان ابتدا برخی رفتارها را در برخی کارمندان خود تشخیص می‌دهند که به جذب کارمندان آتی با همان روحیات تمایل پیدا می‌کنند.

مدیران پس از تشخیص رفتارهای موردپسند، به‌دنبال کارمندانی می‌روند که همان سبک رفتاری را داشته باشند؛ درنتیجه، آن‌ها دنبال پس‌زمینه‌های مشترک می‌گردند. به‌عنوان مثال، بنیان‌گذار استارتاپ برای ساختن محیطی با حداکثر خلاقیت، به‌دنبال افرادی با ذهن باز می‌گردد که از فرصت‌ها و موقعیت‌های جدید استقبال کنند. او برای پیداکردن چنین افرادی، این سؤال را از متقاضیات می‌کند: «چه مقدار احساس خوش‌اقبالی می‌کنید؟» دلیل سؤال نیز آن است که افراد با احساس خوش‌اقبالی، از فرصت‌های جدید استقبال می‌کنند.

پس از پیداکردن روحیات موردپسند مدیران، روند استخدامی هم برای جذب نیروهای مدنظر باید اصلاح شود. به‌بیان‌دیگر، فرایند و سؤال‌های استخدامی باید به‌گونه‌ای باشد که رفتارهای موردانتظار را از متقاضیان استخراج کند. چنین رویکردی به تشکیل محیطی هماهنگ و پویاتر منجر خواهد شد.

هر شرکت باید ارزش‌هایی اصلی داشته باشد که شیوه‌ی ارتباطش با جهان را مشخص کند و همین ارزش‌ها مشخص می‌کنند شرکت چگونه از دیدگاه مشتریان و جامعه دیده شود. مشخص‌کردن ارزش‌های کارمندی نیز در همین فرایند اهمیت پیدا می‌کند؛ ارزش‌هایی که شیوه‌های ارتباطی کارمندان با یکدیگر و حتی روش انجام وظایف را سازمان‌دهی می‌کنند. به‌عنوان مثال، برخی شرکت‌ها فرهنگ کارآفرینی داخلی دارند و از هرگونه تلاش برای نوآوری و ساختارشکنی در سازمان دفاع می‌کنند.

کمک به خانواده‌ی کارمندان یکی از ابزارهای مهم تشکیل فرهنگ سازمانی محسوب می‌شود. شرکت‌هایی که اهمیت درخورتوجهی به مسائل خانوادگی کارمندان می‌دهند، آن‌ها را به خود وفادار می‌کنند. مجموعه‌ی کارمندان وفادار نیز فرهنگ سازمانی پیروز را تشکیل می‌دهند.

برای اهمیت‌دادن به خانواده‌های کارمندان و کمک به آن‌ها، به منابع مالی سنگین یا تشکیل سازمانی مستقل نیازی نیست. حتی استارتاپ‌ها نیز می‌توانند با بهره‌گیری از اصول همکاری اجتماعی و ابزارهایی همچون صندوق‌های قرض‌الحسنه‌ی داخل سازمانی، شرایط را برای همکاری و دخیل‌شدن بیشتر خانواده‌ها فراهم کنند. از ابزارهای دیگر هم می‌توان به ایجاد شرایط آسان‌‌تر برای کارمندان والد اشاره کرد که آن‌ها را به باقی‌ماندن در گروه کنونی تشویق می‌کند.

در دنیایی که کارمندان بسیار زیاد شغل خود را عوض می‌کنند، رصدکردن رقبا کار آن‌چنان اشتباهی نخواهد بود. اطلاع از روش‌های شرکت‌های دیگر برای حفظ کارمندان، ایده‌هایی برای ایجاد فضای کاری با بهره‌وری بیشتر و استرس کمتر به شما می‌دهد. به‌علاوه، باید روش‌های معرفی و تبلیغ ارزش‌های سازمانی آن‌ها را نیز مطالعه کنید و فراموش نکنید رقبا فقط در جذب مشتریان رقابت نمی‌کنند؛ بلکه همیشه به‌دنبال جذب بهترین نیروهای شما هم هستند.

برخی اوقات با وجود همه‌ی تلاش‌ها برای بهینه‌سازی فرهنگ سازمانی، تلاش‌ها به شکست می‌انجامند و کسب‌وکارها توانایی خود در پیروی از ارزش‌ها را از دست می‌دهند و حتی مسیر پیشرفت نیز گم می‌شود. در چنین مواقعی، می‌توان از تجربه‌ی مشاوران استفاده کرد.

هرچند در وضعیت کنونی اقتصادی، پرداخت هزینه برای مشاوره بار سنگینی بر دوش شرکت‌ها می‌گذارد، با انتخاب مشاور حرفه‌ای و باتجربه می‌توان هزینه‌ها را به سرمایه‌گذاری برای آینده تبدیل کرد. مشاوران فرهنگ سازمانی به‌‌دلیل ارتباط همیشگی با مسائل مرتبط با فرهنگ، احتمالا راهکارهای جدیدی برای برون‌رفت از شرایط موجود به شما پیشنهاد می‌کنند.

برخی شرکت‌ها با امکانات خاصی که به کارمندان ارائه می‌کنند، شهرت خوبی در بازار جذب نیرو پیدا خواهند کرد. به‌عنوان مثال، می‌توان به مزایای غیرنقدی یا مرخصی‌ و ساعت‌های کاری منعطف اشاره کرد. به‌علاوه، اگر شرکت امکاناتی برای آسان‌ترشدن کارهای شخصی کارمندان دراختیارشان قرار دهد، تمرکز کارمندان نیز افزایش پیدا می‌کند.

یکی از ابزارهای کاربردی برای بهینه‌سازی محیط کار و افزایش بهره‌وری، ارائه‌ی معنای کارها و وظایف به کارمندان است. به‌بیان‌دیگر، آن‌ها باید پشت ظاهر کارهای خود را ببینند و تأثیرگذاری و معنای آن‌ها را درک کنند. سازمان‌ها و مدیران موفق امروز می‌دانند افزایش حقوق دیگر مشوق کافی برای کارمندان نخواهد بود؛ بلکه کارمندان باید مأموریتی واقعی داشته باشند تا برای سر کار آمدن انرژی بگیرند.

تدوین ارزش‌ها و فرهنگ سازمانی از روزهای اول، اهمیت فراوانی دارد. همان‌طورکه گفتیم، حتی استارتاپی تازه‌تأسیس هم مفاهیمی از فرهنگ سازمانی دارد. فرهنگ سازمانی بخش مهمی از هویت هر شرکت محسوب می‌شود و شاید حتی بتوان آن را به‌عنوان تفاوت اصلی در شرکت‌های موفق و ناموفق دانست.

فرهنگ سازمانی عالی هدفی یک‌باره و متناهی نیست. درواقع پس از ایجاد فرهنگ، مسئله‌ی دشوارتر، یعنی حفظ آن شروع می‌شود که به‌عنوان وظیفه‌ای همیشگی به تلاش‌های بسیار زیاد نیاز دارد. در جایگاه مدیر، برای حفظ فرهنگ موجود باید حتی روزانه با کارمندان ملاقات کنید و سرمایه‌گذاری مجزا برای این بخش در نظر بگیرید.