معرفی کتاب عادت‌های اتمی اثر جیمز کلیر

جیمز کلیر سال‌های طولانی است که درباره‌ی عادت‌ها مطالعه می‌کند و در وبلاگش درباره‌ی عادت‌ها می‌نویسد. همچنین، وی مؤسسه‌ی آموزش عادت را روی وب‌سایت آکادمی عادت‌ها راه‌اندازی کرده است. کتاب «عادت‌های اتمی» او نتیجه‌ی این مطالعه‌ها و تجربه‌ی شخصی‌ از اجرای روش عادت‌های اتمی است. 

در کتاب «عادت‌های اتمی» درباره‌ی تأثیر عادت‌های کوچک در زمانی طولانی و رسیدن به نتایج عالی دراثر همین عادت‌های کوچک و ساده صحبت می‌شود؛ کارهای کوچک و ساده‌ای که در شروع تغییراتی را نشان نمی‌دهند؛ اما اگر تکرار شوند و سال‌ها به‌صورت مستمر در انجام آن‌ها کوتاهی نشود، تغییرات واضح و کلانی را نشان خواهند داد.

عادت به‌معنی کارهایی است که به‌شکل روزمره درمی‌آیند و ناخودآگاه آن‌ها را در کارهای روزمره‌ی خود انجام می‌دهیم. اتمی هم به‌معنای جزئی کوچک از سیستم است که نمی‌تواند به جزء کوچک‌تری تقسیم شود. جیمز کلیر اصطلاح «عادت اتمی» را به این دلیل انتخاب کرده که بر کارهای بسیار کوچکی که به‌طور مداوم تکرار می‌شوند و از آن به‌عنوان اجزای تشکیل‌دهنده‌ی سیستم مرکب رشد یاد می‌کند. 

جیمز کلیر در کتابش دلیل سخت‌بودن تغییر عادت‌های بد را تغییر موارد اشتباه به روش اشتباه می‌داند. از آن‌ گذشته، عادت‌های بد را باید با عادت‌های خوب جایگزین کرد که به‌دست‌آوردن عادت‌های خوب نیز به‌نظر سخت می‌رسد. اکثر افراد فکر می‌کنند برای تغییر عادت‌هایشان و ایجاد عادت‌های خوب باید کار خاص و سختی انجام دهند؛ درحالی‌که این مسیر نادرستی است. اگر نمی‌توانید عادت‌هایتان را بهتر کنید، مشکل از شما نیست؛ بلکه مشکل از سیستمی است که طبق آن رفتار می‌کنید.

شما با پس‌اندازکردن یک‌شبه پولدار نمی‌شوید؛ اما همین پس‌انداز کوچک اگر به‌طورمداوم و طولانی‌مدت ادامه پیدا کند، مانند سود سرمایه‌گذاری انباشته می‌شود. درنتیجه، زمانی فرامی‌رسد که می‌بینید به ثروت زیادی دست پیدا کرده‌اید. عادت‌های خوب نیز به‌همین‌شکل عمل می‌کند. بیشتر افراد به‌دنبال گرفتن نتایج سریع از کارهایشان هستند؛ درحالی‌که واقعا این‌طور نیست. هیچ‌کسی نیست که بتواند با کارهای سریع و در کوتاه‌مدت به موفقیت‌های بزرگ دست پیدا کند. افزون‌براین، برای رسیدن به نتایج خاص و فوق‌العاده به انجام کار فوق‌العاده نیازی ندارید. کافی است روی همین عادت‌های کوچک و اتمی خودتان تمرکز و آن‌ها را اصلاح کنید. دراین‌صورت، بعد از چند سال تغییر در نتایج کارهای خود را به‌وضوح می‌بینید.

تغییرات کوچک در ابتدای کار هیچ نتیجه‌ی محسوسی نشان نمی‌دهند و ممکن است افراد ناامید شوند؛ اما پابرجایی این عادت‌های مفید است که بالاخره مانند خورشید به‌آرامی طلوع می‌کند و شما از دیدن این نتایج شگفت‌زده می‌شوید. اگر افراد بدانند تلاش‌هایشان هدر نمی‌رود و ذخیره می‌شود، هیچ‌گاه ناامید نمی‌شوند. متأسفانه این دیدگاه رایجی است که اطرافیان هر شخص موفق، تنها نتیجه‌ی نهایی را می‌بینند و به مسیر طی‌شده برای رسیدن به آن موفقیت توجهی نمی‌کنند. بااین‌حال، خودتان به‌خوبی می‌دانید چه مسیری طی کرده‌اید و کدام عادت‌ها و اصرارورزیدن بر آن‌ها و پابرجاماندنشان باعث شده امروز به این موفقیت خاص برسید.

ایجاد عادت‌های خوب مثل کاشتن بذری کوچک است که در طول زمان و با مراقبت می‌تواند به درختی تنومند تبدیل شود. برعکس، شکستن عادت‌های بد مثل تبرزدن به تنه‌ی درختی تنومند است. این کار بسیار سخت پیش می‌رود؛ اما اگر مداومت کنید، درنهایت درخت را از جا برخواهید کند.

اگرچه اراده و انگیزه دو عامل مهم برای تغییر عادت‌ها هستند، نمی‌توانیم ارزش بیش‌ازحدی برای آن‌ها قائل شویم. افراد زیادی هستند که اراده‌ی کافی دارند و انگیزه‌شان نیز برای تغییر عادت‌ها قوی و زیاد است؛ ولی بازهم موفق نمی‌شوند، چرا؟ چون این سیستم عادت‌های ما است که رفتارهای همیشگی ما را باعث می‌شود؛ یعنی آنچه به‌خوبی از آن آگاه نیستیم. وقتی کاری به عادت تبدیل می‌شود، خیلی از اوقات آن کار را ناخودآگاه و بدون سختی انجام می‌دهیم.

هدف اصلی کتاب «عادت‌های اتمی» تمرکز هویتی است که برپایه‌ی عادت‌های فرد به‌وجود می‌آید. با این نگرش، تمرکزتان بر آن هویت و شخصیتی خواهد بود که علاقه‌مندید باشید. پس، باید تصمیم بگیرید می‌خواهید چه کسی باشید و با کمک گام‌های کوچکی که در جهت آن برمی‌دارید، این مسئله را به خودتان اثبات کنید.

پیام اصلی جیمز کلیر برپایه‌ی همان قانون قدیمی اسکینر است که در دهه‌ی ۱۹۳۰ مطرح شد؛ همان قانونی که چارلز داهیگ نیز در کتاب «قدرت عادت» براساس آن شرحی برای چگونگی تغییر عادت‌ها نوشته است. پیش‌تر در مطلب «معرفی کتاب قدرت عادت»، درباره‌ی حلقه‌ی عادت صحبت کردیم. این قانون هسته‌ی اصلی و سنگ‌بنای چگونگی تغییر عادت‌ها و کارکرد آن‌ها است؛ اما به‌تدریج و با پیشرفت علم روان‌شناسی پیشرفت درخورملاحظه‌ای کرده و حالا برای افراد درک‌پذیرتر و کاربردی‌تر است.

جیمز کلیر در کتاب «عادت اتمی»، همان حلقه‌ی عادت را این‌بار در چهار گام ساده و عملی برای انجام‌دادن به خواننده می‌آموزد تا با کمک این گام‌ها، دستورالعملی برای به‌دست‌آوردن عادت‌های خوب و ترک عادت‌های بد دردسترس داشته باشد. این چهار گام ساختار کلی هر عادت است که با آگاه‌شدن از این مراحل، هرکس می‌تواند به‌خوبی کارکرد عادت را درک و دریافت کند. آگاهی به این مراحل سبب می‌شود افراد بتوانند روش درست را برای تغییر عادت‌ها در پیش گیرند. چهار مرحله‌ی ایجاد عادت‌ها عبارت‌اند از: نشانه یا سرنخ، تمایل، پاسخ و پاداش.

درواقع، دلیل موفق‌نشدن افراد در تغییر و بهبود عادت‌ها این نیست که انسان‌ها دوست ندارند تغییر کنند. آن‌ها تغییر را می‌خواهند؛ اما راهی درست و سیستمی پاسخ‌گو برای آن نمی‌شناسند. اگر مسیر مناسبی برای تغییر عادت‌هایتان نداشته باشید، عادت‌های بد بارها‌وبارها تکرار می‌شوند، بدون اینکه بخواهید.

کتاب «عادت‌های اتمی» در موضوع ترک عادت و تغییر و تعدیل رفتار دسته‌بندی شده است. این کتاب ترجمه‌های متعددی به زبان فارسی دارد. انتشارات «هورمزد» به‌تازگی این کتاب را با ترجمه‌ی هوشمند دهقان چاپ کرده است. همچنین، انتشارات «میلکان» این کتاب را با عنوان «خرده‌عادت‌ها: راهی ساده و اثبات‌‌شده برای ایجاد عادت‌های خوب و شکستن عادت‌های بد» و ترجمه‌ی زهرا صادقی به بازار عرضه کرده است. در یک سال اخیر،  انتشارات «معیار علم» با ترجمه‌ی مریم پهلوانی، انتشارات «پردیس آباریس» با ترجمه‌ی روزبه ملک‌زاده، انتشارات «دیموند بلورین» با ترجمه‌ی محمدهادی آقاجانی، نشر «آسو» با ترجمه‌ی نغمه نورمحمدنوری و نشر «دانش ماندگار عصر» با ترجمه‌ی محمد علی‌نژاد مشغول انتشار این کتاب بوده‌اند.

در سال ۱۳۹۷، نشر «نوین» کتاب «عادت‌های اتمی» را با عنوان کامل «‏‫عادت‌های اتمی‮‬‏‫: یک راه ساده و اثبات‌شده برای ایجاد عادات خوب و شکستن عادات بد، تغییرات کوچک، نتایج قابل‌توجه» و ترجمه‌ی هادی بهمنی و ویراستاری مصطفی طرسکی به بازار عرضه کرده است. این کتاب را از وب‌سایت نشر نوین می‌توانید بخرید. همچنین، نشر مذکور ضمیمه‌ی این کتاب را به‌صورت فایل‌های پی‌دی‌اف به زبان فارسی آماده کرده و برای دانلود در وب‌سایتش قرار داده است. شایان ذکر است نسخه‌ی صوتی این کتاب را نیز نشر نوین تهیه کرده که می‌توانید از اپلیکیشن‌های کتاب‌راه و نوار با صدای مینا موسوی در ۱۰ ساعت بشنوید.

کتاب «عادت‌های اتمی» جزو پرفروش‌ترین کتاب‌های نیویورک‌تایمز محسوب می‌شود. این کتاب از خوانندگانش در آمازون و گودریدز به‌طور میانگین حدود ۴.۵ از ۵ ستاره دریافت کرده است. اکثر خوانندگان کتاب آن‌ را مفید و کاربردی توصیف کرده و آن‌ را یکی از بهترین کتاب‌ها در حوزه‌ی تغییر عادت دانسته‌اند.

جیمز کلیر کارآفرین، نویسنده، عکاس آمریکایی و صاحب آکادمی عادت است که برمبنای تجربه‌های فراوانش درزمینه‌ی تغییر عادت‌ها و ایجاد عادت‌های خوب، برای خودش این آکادمی را راه‌اندازی کرده و تاکنون مراجعان فراوانی داشته است. او درباره‌ی عادت‌ها و قدرت درونی آدم‌ها زیاد می‌نویسد و به کشف راه‌هایی برای بهتر زیستن علاقه‌مند است.