چین چگونه در آستانه رونمایی آیفون ۱۵، اپل را وارد بحران کرد؟

اپل در تلاش است از بحرانی که تنها چند روز مانده به رونمایی آیفون ۱۵ ایجاد شده، به سلامت عبور کند. کنفرانس مطبوعاتی سه‌شنبه محفل رونمایی گوشی‌هایی خواهد بود که قرار است در خلاف مسیر بازار حرکت کنند و برای اولین‌بار اپل را بالاتر از سامسونگ روی صندلی برترین برند بازار موبایل بنشانند.

کنفرانس مطبوعاتی Wonderlust اپل که به‌صورت زنده برای تمام دنیا پخش می‌شود، در سایه‌ی تحولات چین (بزرگ‌ترین بازار بین‌المللی اپل) قرار گرفته است. دولت چین استفاده از آیفون را در برخی از مهم‌ترین نهادهای دولتی ممنوع کرده و حتی به کارمندان گفته است که آیفون را به محل کار نبرند.

همزمان‌با محدودیت‌های جدید چین، هواوی دستگاه‌های جدیدی رونمایی کرده است که پردازنده‌ی پیشرفته دارند و احتمالا اپل را در بازار محلی به‌چالش می‌کشند. هواوی صبح امروز دو گوشی جدید دیگر نیز رونمایی کرد تا نشان دهد که ترسی از تهدیدهای آمریکا ندارد.

ملی‌گرایی، معضلی است که اپل قبلاً با آن مواجه شده بود. تقریبا پنج سال پیش، اپل به‌دلیل افت فروش محصولاتش در بازار چین نتوانست در فصل تعطیلات به درآمد پیش‌بینی‌شده‌اش دسترسی پیدا کند. در آن زمان آیفون XS و آیفون XR جدیدترین گوشی‌های اپل بودند.

اپل در آن دوران به‌صورت عمومی به تنش تجاری ایالات متحده و چین و برخی مشکلات اقتصادی به‌عنوان دلیل افت فروش آیفون اشاره کرد؛ اما تیم کوک، مدیرعامل اپل، در نامه‌ای محرمانه به اعضای هیئت‌مدیره گفته بود ملی‌گرایی چینی و افزایش رقابت از سوی برندهای محلی، عاملان اصلی بوده‌اند. جزئیات این نامه بعدها در دسترس رسانه‌ها قرار گرفت.

در دورانی که اپل با افت فروش آیفون در بازار چین دست‌و‌پنجه نرم می‌کرد، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، هواوی را به فهرست سیاه وزارت بازرگانی اضافه کرده بود. افزایش تنش بین ایالات متحده و چین، زندگی را برای شرکت‌هایی که وابستگی عمیقی به کارخانه‌ها و بازار چین دارند بسیار سخت‌تر کرد.

اکنون سؤال اصلی این است که بحران سال ۲۰۱۹ بار دیگر دامان اپل را می‌گیرد یا نه. افزایش محدودیت استفاده از آیفون در بین دستگاه‌های دولتی، نشان می‌دهد که احتمالاً تاریخ در حال تکرار است. کارکنان آژانس‌ها و شرکت‌های تحت مالکیت دولت اجازه‌ی حمل آیفون به دفتر کار را ندارند.

در واکنش به ممنوعیت آیفون در بین مقامات و کارمندان دولتی چین، ارزش سهام اپل دو روز متوالی افت کرد تا نزدیک‌به ۲۰۰ میلیارد دلار از ارزش بازار این برند ناپدید شود. سهام اپل در لحظه‌ی نوشته‌شدن این مقاله هنوز به شرایط قبل برنگشته است.

تحولات چین در حالی ادامه پیدا می‌کند که اپل به درخواست رسانه‌ها ازجمله بلومبرگ برای شفاف‌سازی درباره‌ی شرایط فعلی، پاسخ نمی‌دهد.

همزمان‌با تحولات چین، قانون‌گذاران ایالات متحده تهدید کرده‌اند که تحقیقات جدیدی علیه هواوی و دستاوردهای اخیرش به راه می‌اندازند. یکی از نمایندگان سرشناس مجلس آمریکا خواستار فلج‌کردن هواوی و جلوگیری از صادرات هرگونه فناوری به این شرکت چینی شده است.

مقامات ایالات متحده می‌گویند تولید کرین 9000S بدون فناوری آمریکایی ممکن نیست؛ بنابراین احتمالا SMIC تحریم‌ها را نقض کرده است و باید با محدودیت‌های بیشتری مواجه شود. نمایندگان آمریکا سخت‌گیری بیشتر علیه تیک‌تاک را نیز توصیه کرده‌اند.

پس از رونمایی میت ۶۰ پرو و موضع‌گیری مقامات ایالات متحده، دیدگاه‌های ضداپلی در شبکه‌های اجتماعی چینی گسترش پیدا کرده است. در یک برهه حتی گفته شد که چاینا موبایل (بزرگ‌ترین اپراتور مخابراتی چین) تمایلی به فروش آیفون ۱۵ ندارد؛ ادعایی که سریعاً توسط این شرکت تکذیب شد.

ویدیویی که چهارشنبه‌ی هفته‌ی گذشته در شبکه‌های اجتماعی چینی وایرال شد، صف‌های طولانی را دربرابر فروشگاه حضوری اپل در شهر گوانگ‌ژو نشان می‌داد؛ اما بخش دیدگاه‌های پست موردبحث، سریعاً با نظرات ضداپلی پر شد.

یک کاربر گفت: «تا زمانی که کارجویان از گوشی اپل استفاده کنند، آن‌ها را استخدام نخواهم کرد.» دیگر کاربران نوشتند که «هرگز گوشی اپل نخواهند خرید» و به بقیه توصیه کردند که «با افتخار، سراغ خرید گوشی‌های هواوی بروند.» کاربری دیگر نوشت: «چرا وقتی آمریکایی‌ها هواوی را تحریم کرده‌اند، ما فروش گوشی‌های اپل را متوقف نکنیم؟»

چین سال گذشته به آژانس‌های دولتی و شرکت‌های وابسته‌به دولت دستور داد تا سال ۲۰۲۴ کامپیوترهای خارجی را با سیستم‌های بومی جایگزین کنند. آن قانون فعلاً تأثیر خاصی روی اپل نگذاشته است. در فصل اخیر، فروش مک‌های اپل در بازار چین ۱۷ درصد رشد کرد؛ آن هم در شرایطی که قیمت مک بوک غالباً بالاتر از قیمت لپ تاپ برندهای چینی است.

تحلیلگران می‌گویند که ممنوعیت جدید آیفون در بین مقامات چینی، بخشی از پویش گسترده‌تری است که تا مدت‌ها ادامه خواهد داشت. یک تحلیلگر می‌گوید: «مقامات رسمی حزب کمونیست احتمالاً مدت‌ها قبل از رسمی‌شدن ممنوعیت در روزهای اخیر، استفاده از محصولات آمریکایی را در محیط کار متوقف کرده بودند.»

اگر مشتریان چینی در پی رهاکردن اپل باشند، گوشی جدید هواوی بهترین جایگزین آیفون برای آن‌ها خواهد بود. میت ۶۰ پرو به نمایشگر بزرگ‌تر و باتری پرظرفیت‌تری نسبت‌به آیفون ۱۵ پرو مجهز است. به‌علاوه، پرچم‌دار جدید از دوربین‌ پروضوح‌تری استفاده می‌کند و قیمت گوشی هواوی میت ۶۰ پرو هم کمتر از قیمت آیفون ۱۵ پرو است. به‌طور کلی قیمت موبایل برندهای چینی از آیفون کمتر است.

مدت‌ها است که بازار چین، نقطه‌ی روشنی در گزارش‌های مالی اپل محسوب می‌شود و تأثیر قابل‌توجهی روی عملکرد کلی این شرکت می‌گذارد. فروش محصولات اپل در سه ماه اخیر روند نزولی داشته است و انتظار می‌رود که درآمد در فصل جاری نیز افت کند. در دو دهه‌ی اخیر سابقه نداشته است که اپل یک سال کامل افت فروش تجربه کند.

گوشی‌های سری آیفون ۱۵ که با تغییرات قابل‌توجهی ازجمله فریم تیتانیومی، پردازنده‌ی سه نانومتری و درگاه USB-C از راه می‌رسند، در تلاشند اپل را از شرایط فعلی خارج کنند.

با وجود تمامی تنش‌ها، فراموش نکنید که چین انگیزه‌ی کافی برای فشار حداکثری به اپل و آیفون ندارد. اپل از میلیون‌ها کارگر در کشور چین حمایت می‌کند و تنبیه‌کردن اپل بدون لطمه‌زدن به مردم چین، تقریباً غیرممکن است.