۱۰ چالش بزرگ اپل؛ از قوانین آمریکا تا خروج استعدادها

اگرچه اپل با اختلاف حدودا ۳۰۰ میلیون دلاری از انویدیا در جایگاه باارزش‌ترین شرکت دنیا قرار دارد، مدتی است در بسیاری از جبهه‌ها با چالش‌های جدی دست‌وپنجه نرم می‌کند. در سال‌های اخیر تقاضا برای آیفون در سطح جهانی کاهش یافته است و برندهای چینی توانسته‌اند به‌تدریج نفوذ خود را گسترش دهند.

چند ماه پیش، فروشگاه سودآور اپ استور با شکایت وزارت دادگستری ایالات متحده به‌ اتهام مونوپولی روبه‌رو شد. پیش‌از این، کمیسیون اروپا نیز این فروشگاه را زیر ذره‌بین قانون بازارهای دیجیتال قرار داده بود. اپل در ماه اسفند اعلام کرد که پروژ‌ه‌ی مورد انتظار خودرو خودران «تایتان» را برای همیشه متوقف می‌کند تا پازل شکست‌های غول فناوری تکمیل شود.

حالا هم که گوگل درگیر پرونده‌ی ضدانحصار خود است، ممکن است قرارداد پرسودش با اپل درمورد موتور جستجوی پیش‌فرض دستگاه‌های اپل فسخ شود و کوپرتینونشین‌ها با کاهش ۴ تا ۶ درصدی سود روبه‌رو شوند. این قرارداد حداقل تا سپتامبر ۲۰۲۶ ادامه دارد و اپل فقط می‌تواند به‌طور یکجانبه آن را برای دو سال دیگر تمدید کند.

در مطلب پیش رو به بررسی ۱۰ چالش بزرگی می‌پردازیم که اپل در دهه‌ی ۲۰۳۰ با آن‌ها دست‌به‌گریبان خواهد بود.

وزارت دادگستری و ۱۶ دادستان ایالات متحده، فروردین امسال شکایتی را ارائه کردند که ادعا می‌کرد اپل با اعمال محدودیت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، رقابت را برای رقبا و مهاجرت از آیفون به محصولات اندرویدی را برای کاربران سخت‌تر می‌کند. این شکایت، پنج مورد از فناوری‌های تحت سلطه‌ی اپل را زیر ذره‌بین برده است و می‌گوید کوپرتینونشین‌ها رقابت را در این میدان‌ها سرکوب می‌کنند: سوپر اپلیکیشن‌ها، برنامه‌های استریم ابری بازی، پیام‌رسان‌ها، ساعت‌های هوشمند و کیف پول‌های دیجیتال.

اپل تاکنون به برخی از این مشکلات رسیدگی کرده است؛ مثلاً پشتیبانی از خدمات بازی مبتنی بر ابر را شروع کرده و سرانجام قرار است با انتشار iOS 18، استاندارد پیام‌رسانی بین‌پلتفرمی RCS را به گوشی‌هایش بیاورد. البته غول فناوری چندان هم از این وضع راضی نیست و می‌گوید این دعوی از نظر شواهد و قوانین صحیح نیست و به‌شدت در برابر آن از خود دفاع خواهد کرد. به‌نظر می‌رسد که یک نبرد حقوقی چندساله‌ی دیگر در انتظار اپل است.

قانون بازارهای دیجیتال اروپا (DMA) اواسط اسفندماه گذشته اجرایی شد و تهدید جدیدی را علیه باغ محصور اپل که کاربران این شرکت را به سمت خرید سایر محصولات و خدمات اپل سوق می‌داد، ایجاد کرد. با اجرایی شدن این قانون، مشتریان می‌توانند نرم‌افزار‌ها را از خارج از اپ استور دانلود کنند. کاربران همچنین می‌توانند از سیستم‌های پرداخت جایگزین استفاده کنند و راحت‌تر مرورگر وب پیش‌فرض خود را انتخاب کنند. این دو مشکل موجب نارضایتی شدید توسعه‌دهندگان و رگولاتوری‌ها شده بود.

اپل سال‌ها در مقابل این تغییرات مقاومت کرد و معتقد بود که چنین تغییراتی تجربه‌ی کاربری و امنیت نرم‌افزارش را تضعیف می‌کنند. فیل شیلر، یکی از مدیران ارشد اپل که اکنون اداره‌ی اپ استور را بر عهده دارد، دی‌‌ماه گذشته در مصاحبه‌ای گفت: «اپل باید امکانی ایجاد کند تا به برنامه‌ای اجازه دهد که برنامه‌های دیگر را روی دستگاه نصب کند. ماهیت چنین کاری خطرناک است.»

از زمانی که OpenAI در سال ۲۰۲۲ با عرضه‌ی چت جی‌پی‌تی در دنیای فناوری خبرساز شد، شرکت‌های بزرگ فناوری شروع به رقابت برای استفاده از هوش مصنوعی مولد کردند. این فناوری می‌تواند متن، تصاویر و ویدیوهای پرجزئیاتی را تنها در پاسخ به یک درخواست چند خطی ساده ایجاد کند.

اپل که تا کمی پیش از تب‌وتاب‌ها جا مانده بود، این نگرانی را ایجاد کرده بود که در یک حوزه‌ی جدید حیاتی از رقبایش عقب می‌ماند. البته این شرکت به سرمایه‌گذارانش اطمینان می‌داد که هوش مصنوعی از مدت‌ها پیش در تاروپود نرم‌افزار و خدماتش بافته شده است، اما کاربران چیز بیشتری می‌خواستند. بنابراین اپل آستین‌ها را بالا زد و در کنفرانس WWDC 2024 با معرفی چندین قابلیت جدید مبتنی‌بر هوش مصنوعی برای بسیاری از برنامه‌ها به‌ویژه دستیار صوتی سیری، حسابی سروصدا به‌پا کرد.

کوپرتینونشین‌ها برای سرعت بخشیدن به حرکتشان در این راه از برخی شرکت‌های دیگر نیز کمک می‌گیرند؛ برای مثال رسما اعلام شد که دستیار صوتی سیری در iOS 18 از نسخه‌ی رایگان چت جی‌پی‌تی استفاده خواهد کرد و نیازی هم به ثبت‌نام کاربر در این چت‌بات نیست. گفته می‌شود اپل با گوگل نیز وارد مذاکره شده است تا از موتور هوش مصنوعی جمنای آن در آیفون استفاده کند. شایعات دیگری نیز از مذاکره‌ی کوپرتینونشین‌ها با سایر شرکت‌های فعال در زمینه‌ی هوش مصنوعی به‌گوش می‌رسد که همگی بیانگر عزم جدی آن‌ها برای درخشش در این حوزه است.

اپل ماه‌ها است که با رکود فروش در چین دست‌وپنجه نرم می‌کند و به‌نظر هم نمی‌رسد که این مشکل به‌زودی برطرف شود. براساس آمار مؤسسه‌ی تحقیقاتی کانترپوینت، فروش آیفون در چین طی شش هفته‌ی اول سال ۲۰۲۴ حدود ۲۴ درصد کاهش یافته است. آخرین اعداد اعلامی از سوی مؤسسه‌ی IDC نشان می‌دهد که این رکود همچنان ادامه دارد.

پس از آنکه بلومبرگ در ماه فوریه گزارش داد که اپل درحال پایان دادن به پروژه‌ی خودرو خودرانش است، سرمایه‌گذاران شرکت از این تصمیم حمایت کردند؛ زیرا این بدان معنا بود که شرکت دیگر هر سال میلیاردها دلار را برای یک تلاش طولانی بیهوده هدر نمی‌دهد؛ اما نابودی این پروژه، اپل را از یک محصول پول‌ساز در آینده محروم کرد.

رها کردن پروژه‌ی خودرو خودران این نگرانی را ایجاد می‌کند که اپل به‌جای اینکه برای گشودن افق‌های نو خلاقیت به‌خرج بدهد و خطر کند، همواره فقط راه‌هایی را در پیش می‌گیرد که از امنیت آن‌ها مطمئن است. در تأیید این فرضیه باید بگوییم که کوپرتینویی‌ها امسال تلاش‌هایشان برای طراحی و توسعه‌ی نمایشگرهای ساعت هوشمند خود را نیز کنار گذاشتند. البته اپل هنوز حوزه‌هایی برای خطر کردن دارد. این غول فناوری تیم‌هایی دارد که مشغول کار روی ربات‌های شخصی هستند. این حوزه، پتانسیل تبدیل شدن به انقلاب بعدی فناوری را دارد.

اپل در سال ۲۰۲۴ با عرضه‌ی گسترده‌ی هدست واقعیت افزوده‌ی خود، یک حوزه‌ی جدید به محصولاتش افزود؛ حوزه‌ای که خود آن را «محاسبات مکان‌مند» می‌نامد. هدست ویژن پرو، که بهمن‌ماه به‌صورت رسمی عرضه شد، منتقدان را شگفت‌زده و کاربران اولیه را به‌سرعت جذب کرد؛ اما پس از فروکش کردن تب‌وتاب اولیه، هنوز هم یک محصول ۳۵۰۰ دلاری بدون توجیه منطقی برای خرید است. تمام هدست‌های واقعیت افزوده و در رأس آن‌ها محصول اپل برای استفاده‌ی طولانی‌مدت بسیار سنگین هستند و بسیاری از توسعه‌دهندگان نرم‌افزارهای مشهور، هنوز راضی به تولید نسخه‌ای از برنامه‌های اختصاصی خود برای آن‌ها نشده‌اند.

خواسته‌ی تیم کوک، مدیرعامل اپل، تولید یک عینک سبک واقعیت افزوده بود که کاربران بتوانند در تمام طول روز از آن استفاده کنند؛ اما فناوری هنوز قادر به تولید چنین دستگاه سبک و پیشرفته‌ا‌ی نبود؛ بنابراین اپل مجبور شد با هدست حجیم‌تری که واقعیت افزوده و واقعیت مجازی را با هم ارائه کند، کنار بیاید. چالش اصلی اپل در این حوزه، سبک‌تر و ارزان‌تر کردن ویژن پرو و نزدیک‌تر کردن آن به چیزی است که یک مصرف‌کننده‌ی معمولی می‌تواند بخرد. این مسیر سال‌ها طول خواهد کشید.

بیش‌از یک دهه از تولد آیپد و آغاز محبوبیت عظیم آن می‌گذرد و برخی از مصرف‌کنندگان عاشق تبلت‌ها شده‌اند؛ اما به گزارش مؤسسه‌ی تحقیقاتی IDC، فروش کلی تبلت‌ها در سال گذشته به پایین‌ترین میزان از سال ۲۰۱۱ رسیده است.

البته اپل تنها شرکتی نیست که با این مشکل روبه‌رو است، بلکه اتفاقاً این شرکت سلطان بلامنازع بازار تبلت‌ها محسوب می‌شود و به‌تنهایی ۴۰ درصد از فروش کل این محصولات را در اختیار دارد. علت اصلی افت در بازار تبلت، ترجیح برخی از مصرف‌کنندگان به خرید گوشی‌های بزرگ‌تر یا لپ‌تاپ‌ها است؛ هرچند عرضه نشدن تبلت جدید از سوی اپل در سال ۲۰۲۳ نیز می‌تواند تا حدودی در این افت تاریخی مؤثر باشد.

از زمانی که استیو جابز برای اولین بار آیپد را در سال ۲۰۱۰ رونمایی کرد، هرگز چنین رکودی در این بازار سابقه نداشته است و آن‌ها امیدوارند با عرضه‌ی آیپد پرو M4 و آیپد ایر M2 جدیدشان بار دیگر رونق را به این زیرمجموعه برگردانند.

مرجان شیخی

آیپد، ۱۴ سال بعد؛ پیش‌بینی جنجالی استیو جابز به حقیقت پیوست؟

مطالعه '9

مدل‌های جدید آیپد نسبت‌به نسل‌های قبلی پیشرفت‌های خوبی داشته‌اند. آیپد ایر جدید برای اولین‌بار در دو اندازه‌ی ۱۱ و ۱۲٫۹ اینچ عرضه می‌شود و مدل‌های پرو نیز علاوه‌بر تجهیز به پردازنده‌‌ی قدرتمند‌ M4 که تاکنون حتی در مک‌بوک‌ها نیز به‌کار نرفته است، از صفحه‌نمایش OLED با روشنایی بالا بهره می‌برند. اپل باید زودتر دست می‌جنباند و برای نجات کسب‌وکاری که در طلایی‌ترین بازه‌ی فروش دستگاه‌های الکترونیکی یعنی سه‌ماهه‌ی تعطیلات، درآمدش ۲۵ درصد کاهش یافته بود، کاری می‌کرد.

سال گذشته، در اقدامی بی‌سابقه، کوپرتینونشین‌ها مجبور شدند فروش نسخه‌هایی از ساعت هوشمندشان را که مجهز به حسگر سنجش اکسیژن خون بودند، متوقف کنند. این حکم قضایی نتیجه‌ی کشمکش چندساله‌ی اپل با شرکت تولید تجهیزات پزشکی ماسیمو بود که جو کیانی، کارآفرین ایرانی-آمریکایی، مدیریت آن را برعهده دارد. کسب‌‌وکار ساعت‌های هوشمند، بخش اصلی شاخه‌ی پوشیدنی، خانه و لوازم جانبی اپل را تشکیل می‌دهند؛ شاخه‌ای که در سال ۲۰۲۳ بیش از ۱۰ درصد از درآمد کل این غول فناوری یعنی حدود ۴۰ میلیارد دلار را برایش به‌ارمغان آورد.

اپل توانست با غیرفعال کردن ویژگی سنجش اکسیژن خون، دوباره فروش ساعت‌های هوشمند خود را از سر بگیرد؛ اما این یک شکست قانونی شرم‌آور برای یکی از ارزشمندترین کمپانی‌های تاریخ تجارت بود. دست کشیدن از قابلیت مهمی همچون سنجش اکسیژن خون، می‌تواند در آینده مانعی بزرگ بر سر راه اضافه کردن عملکردهای جدیدی همچون سنجش فشار خون و تشخیص آپنه‌ی خواب به اپل واچ باشد.

جابه‌جایی مدیران در شرکتی‌های بزرگ امری عادی به‌حساب می‌آید. اپل هنوز هم مدیران بزرگی دارد؛ اما اخیراً برخی از برجسته‌ترین رهبران خود را به‌ویژه در تیم طراحی از دست داده است. بارت آندره، باسابقه‌ترین طراح صنعتی ارشد این شرکت و یکی از بزرگ‌ترین دارندگان پتنت‌های اپل بود که به‌تازگی این شرکت را ترک کرد. طراحان برجسته‌ی دیگری همچون کالین برنز، شوتا آئویاگی و پیتر راسل کلارک نیز اواخر سال گذشته از اپل رفتند.

اکنون دیگر آن تیم طراحی‌ای که زمانی توسط جانی آیو رهبری می‌شد و نقش بسزایی در شکل‌گیری مفاهیم زیبایی‌شناسی در اپل داشت، تقریباً به‌طور کامل فرو پاشیده است. حتی ایوانز هانکی، جانشین آیو نیز که مدتی رئیس بخش طراحی بود، سال گذشته اپل را ترک کرد. اکنون گروه‌های طراحی صنعتی و رابط کاربری مستقیماً به جف ویلیامز، مدیر ارشد عملیاتی شرکت، گزارش می‌دهند. کارکنانی که از نزدیک درگیر این شرایط هستند می‌گویند مدیریت یک فرد عملیاتی بر بخشی که ویژه‌ی طراحی و نوآوری است، برخی از کارکنان را دلسرد کرده است.

اپل و گوگل سال‌ها است که قراردادی خبرساز امضا کرده‌اند تا گوگل موتور جست‌و‌جوی پیش‌فرض آیفون باشد. پس از اینکه یک قاضی آمریکایی به انحصار غیرقانونی گوگل حکم داد، قرارداد پرسود اپل ممکن است به‌خطر بیفتد.

گوگل ممکن است برای جلوگیری از اقدامات ضدانحصار علیه خود، قراردادش را با اپل فسخ کند. به گفته‌ی تحلیل‌گران مورگان استنلی، گوگل سالانه ۲۰ میلیارد دلار به اپل پرداخت می‌کند و در صورت لغو قرارداد، اپل با کاهش ۴ تا ۶ درصدی درآمد مواجه شود.

این قرارداد حداقل تا سپتامبر ۲۰۲۶ ادامه دارد و اپل حق دارد به‌طور یکجانبه آن را برای دو سال دیگر تمدید کند. اگر هر دو طرف موافق باشند، این امکان را دارند که قرارداد را تا سال ۲۰۳۱ هم تمدید کنند؛ اما پرونده‌ی ضدانحصار گوگل ممکن است دست‌وپای او را برای تمدید قرارداد ببندد.

از سوی دیگر، ادی کیو، معاون ارشد خدمات اپل، می‌گوید درحال‌حاضر هیچ جایگزین معنادار دیگری برای موتور جستجوی گوگل در اکوسیستم اپل وجود ندارد و این شرکت تحت هیچ شرایطی سراغ بینگ مایکروسافت نخواهد نرفت. اگر اپل قراردادش با گوگل را از دست بدهد، هم باید قید درآمد سالانه‌ی ۲۰ میلیارد دلاری را بزند و هم برای موتور جستجوی پیش‌فرض سافاری چاره‌ای بیندیشد.

اپل که در چند سال گذشته مدت‌ها به‌صورت پیوسته باارزش‌ترین شرکت جهان بوده است، اخیراً سایه‌ی رقبای قدرتمندی را بر سر خود احساس می‌کند. شاید کوپرتینونشین‌ها بتوانند برخی از چالش‌های کنونی را با شگردهای مدیریتی کنترل کنند، اما برخی دیگر همچون قوانین اتحادیه‌ی اروپا و فشارهای بی‌امان نهادهای رگولاتوری ایالات متحده، مشکلاتی حل‌نشدنی به‌نظر می‌رسند.

اپل برای برون‌رفت از این چالش‌ها باید کارت جدیدی رو کند یا با تغییر استراتژی، بازی را با همین کارت‌های فعلی مدیریت کند. همه‌چیز به تصمیم مدیران شرکت و خروجی آزمایشگاه‌های تحقیقاتی محرمانه‌‌اش بستگی دارد.