ایلان ماسک در سال ۲۰۱۷ می‌خواست OpenAI را از ساختار غیرانتفاعی خارج کند
بنابر گزارش CNBC، ماجرای OpenAI و ایلان ماسک، داستانی پیچیده از اختلاف‌نظر بر سر مدل کسب‌وکار و جاه‌طلبی‌های شخصی و رقابت در عرصه فناوری را روایت می‌کند. این اختلاف که از سال‌ها پیش آغاز شده، اخیراً با شکایت ماسک علیه OpenAI به اوج خود رسیده است.
شرکت OpenAI در سال ۲۰۱۵ به‌عنوان سازمان غیرانتفاعی با هدف توسعه هوش مصنوعی برای منفعت بشر تأسیس شد. ایلان ماسک نیز در کنار افرادی چون سم آلتمن و گرگ براکمن، از بنیان‌گذاران و حامیان مالی اولیه این پروژه بود.
بااین‌همه، از همان ابتدا بحث‌هایی درباره ساختار بهینه شرکت بین آن‌ها وجود داشت و طبق اسناد منتشر‌شده‌ی OpenAI، ماسک از همان سال ۲۰۱۵ در ایمیل‌هایی به آلتمن ساختار غیرانتفاعی را ناکارآمد دانسته و پیشنهاد ایجاد شرکت سهامی خاص در‌کنار یک سازمان غیرانتفاعی موازی را مطرح کرده بود.
در سال ۲۰۱۷، اختلاف‌نظرها بین بنیان‌گذاران OpenAI جدی‌تر از قبل شد و حتی به مذاکراتی برای تبدیل به شرکت انتفاعی منجر شد. طبق ادعای OpenAI، ماسک نه‌تنها خواهان این تغییر بود؛ بلکه خود نیز شرکتی با نام Open Artificial Intelligence Technologies, Inc را در سپتامبر ۲۰۱۷ برای همین منظور ثبت کرد.
بااینحال، مذاکرات بین هم‌بنیان‌گذارهای OpenAI بر سر میزان سهام و کنترل شرکت و تعیین مدیرعامل به نتیجه نرسید و ماسک از این پروژه کناره‌گیری کرد. OpenAI در بیانیه‌ای اعلام کرد که ماسک خواهان کنترل کامل شرکت بود و پس‌از ناکامی در آن، از آن‌ها جدا شده و پیش‌بینی کرده بود که آن‌ها حتماً شکست خواهند خورد.
در ژانویه ۲۰۱۸، ماسک پیشنهاد ادغام OpenAI با تسلا، شرکت خودروسازی خود را مطرح کرد که با مخالفت براکمن مواجه شد. سرانجام در فوریه ۲۰۱۸، ماسک رسماً از سِمَت خود به‌عنوان رئیس هیئت‌مدیره‌ی OpenAI استعفا داد.
پس‌از جدایی ماسک، OpenAI در سال ۲۰۱۹ مدل کسب‌وکار مبتنی‌بر سود محدود را اتخاذ کرد که در آن، سازمان غیرانتفاعی OpenAI نهاد حاکم بر زیرمجموعه انتفاعی همان شرکت محسوب می‌شود. سم آلتمن در دسامبر ۲۰۲۳، یکی از دلایل این تغییر را قطع بودجه‌ی ماسک عنوان کرد.
با ظهور ChatGPT در نوامبر ۲۰۲۲، OpenAI به شهرتی جهانی دست یافت و ارزش آن به ۱۵۷ میلیارد دلار رسید. این شرکت حدود ۱۳ میلیارد دلار از مایکروسافت جذب سرمایه کرد و در اکتبر همان سال، یک دور سرمایه‌گذاری ۶٫۶ میلیارد دلاری دیگر را نیز به پایان رساند. بااینحال، موفقیت OpenAI با مشکلاتی نیز همراه بوده است.
ماسک پس‌از تأسیس شرکت هوش مصنوعی خود با نام xAI در ژوئیه‌ی ۲۰۲۳، شکایتی را علیه OpenAI در نوامبر همان سال در دادگاه فدرال ثبت کرد. در این شکایت، او OpenAI را به نقض قرارداد و وظایف امانتداری متهم کرد و مدعی شد که این شرکت از هدف اولیه‌ی خود مبنی‌بر توسعه‌ی هوش مصنوعی برای منفعت بشر منحرف شده و به نهاد انتفاعی زیر سلطه‌ی مایکروسافت تبدیل شده است. او همچنین ادعا کرد که مایکروسافت و OpenAI با درخواست از سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری‌نکردن در شرکت‌های رقیب از‌جمله xAI، قوانین ضدانحصار را نقض کرده‌اند.
این جدال حقوقی بیان ایلان ماسک و OpenAI همچنان ادامه دارد و نشان‌دهنده‌ی رقابت فزاینده در عرصه‌ی هوش مصنوعی و اختلاف‌نظرهای عمیق درباره‌ی نحوه‌ی توسعه و استفاده از این فناوری است. OpenAI پیش‌بینی می‌کند که در سال جاری، با وجود ۳٫۷ میلیارد دلار درآمد، حدود ۵ میلیارد دلار ضرر خواهد کرد. این اعداد از سرمایه‌گذاری‌های هنگفت در حوزه‌ی هوش مصنوعی حکایت و رقابت میان شرکت‌ها را تشدید می‌کند.