از صفر تا ۱۹۳۹ در سه ثانیه؛ پوسترهای جنجالی ضد تسلا و ایلان ماسک

احتمالا شما هم اخیرا با پوسترهای وایرال‌شده‌ی ضد ایلان ماسک در تایم‌لاین توییتر یا پست‌های اینستاگرام رو‌به‌رو شده‌اید. روی یکی از این پوسترهای تبلیغاتی جعلی، کنار ایستگاه اتوبوسی در شرق لندن، تصویری از ماسک در حال بیرون آمدن از سقف یک خودروی تسلا دیده می‌شود که با حالتی شبیه به سلام نظامی نازی‌ها (شبیه همان حرکت دستش در مراسم تحلیف ترامپ)، دستش را بالا برده است. در پایین تصویر، عبارتی کنایه‌آمیز با اشاره به آغاز جنگ جهانی دوم و علامت سواستیکا نوشته شده: «از صفر تا ۱۹۳۹ در سه ثانیه؛ تسلا، The Swasticar!»

در پوستری دیگر، تصویر ماسک و دونالد ترامپ را در کنار یک تسلای قرمز می‌بینیم که بالای آن نوشته شده: «حالا با فرمان قدرت سفید!» و در بیلبوردی دیگر در شمال لندن، تبلیغ فیلمی خیالی با نام «سریع و پیشوا» (The Fast and the Führer)، ماسک را در حال سلام نظامی کنار یک تسلا با پلاک DOGE نشان می‌دهد، تا هم اشاره‌ای به ارتباط او با ارز دیجیتال دوج‌کوین داشته باشد و هم رهبری یکی از سازمان‌های فدرال در دولت ترامپ.

در دو ماه گذشته، خیابان‌های لندن صحنه‌ی ظهور موجی از این پوسترهای کنایه‌آمیز و جنجالی بوده‌اند که ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا و یکی از قدرتمندترین افراد جهان را نشانه گرفته‌اند. هدفشان هم کاملا مشخص است: لطمه زدن به تصویر عمومی تسلا و کاهش فروش و ارزش سهام آن به‌عنوان ابزاری برای مقابله با نفوذ سیاسی ماسک و دیگر میلیاردرهایی که از جنبش‌های راست افراطی حمایت می‌کنند.

گروه «همه از ایلان متنفرند» با شعار «کفری‌کردن ایلان ماسک؛ هربار با یک اقدام کوچک»، اولین گروهی بود که بنرهای اعتراضی را در ماه فوریه در سطح شهر لندن نصب کرد و پوستر «Swasticar» هنر دست آن‌هاست. یک هفته بعد، همین گروه داوطلب‌محور، مجموعه‌ای از تبلیغات جعلی را در متروی لندن منتشر کرد که ایلان ماسک را با نازی‌ها مقایسه می‌کرد. برای مثال، یکی از این پوسترها تصویر شیشه‌ی عطری ساختگی با نام «Elon’s Musk» (کلمه musk در لغت به‌معنای بوی مُشک) با لوگوی صلیب شکسته را نشان می‌داد که رویش نوشته بود: «Elon’s Musk، عطر سال ۱۹۳۹»

پوستر دیگری هم ماسک را در حال اجرای سلام نازی نشان می‌داد، درحالی که نمودار افت قیمت سهام تسلا کنار او دیده می‌شد و بالای آن نوشته شده بود: «نفرت فروش نمی‌رود. از تسلا بپرسید.»

گروه «همه از ایلان متنفرند» وعده داده است که «جنبشی علیه میلیاردرهایی» به راه خواهد انداخت که به‌گفته‌ی آن‌ها «به دنبال تفرقه‌انداختن میان مردم عادی هستند». این گروه در صفحه‌ی گوفاند‌می خود نوشته: «ما نمی‌توانیم اجازه دهیم ثروتمندترین مرد جهان سیاست‌های ما را مسموم کند. درحالی‌که پرستاران از بانک‌های غذا استفاده می‌کنند، ثروت او در سال گذشته ۲۰۰ میلیارد دلار افزایش یافت.» به‌گفته‌ی این گروه، تمام درآمدهای گوفاند‌می مستقیماً صرف هزینه‌های کمپین خواهد شد. این کمپین تا به‌امروز موفق شده حدودا ۴۴هزار پوند جمع‌آوری کند.

البته همه‌چیز به نصب پوستر ختم نمی‌شود. در یکی از تجمعات اعتراضی در لندن که توسط گروه «Tesla Takedown» سازمان‌دهی شده بود، یک بالن ۶ متری با ظاهری شبیه ماسک در حالت سلام نظامی بر فراز جمعیت دیده شد. در برخی موارد، روی شیشه‌ی جلوی خودروهای تسلا، بروشورهایی با این نوشته به چشم می‌خورد: «روزی روزگاری، خودروهای تسلا جذاب بودند. اما حالا؟ با خرید تسلا، از فردی حمایت می‌کنید که حامی انکارکنندگان تغییرات اقلیمی و کشته‌مرده‌های سوخت فسیلی‌ست.»

در کنار این اعتراضات خیابانی، محصولات کنایه‌آمیز نیز دیده می‌شوند؛ مثل خوش‌بوکننده‌ی ماشین با نام Musk-B-Gone که «بوی فاشیسم» را از بین می‌برد، یا استندهای مقوایی از ماسک و ترامپ در ایستگاه‌های شارژ تسلا با جمله‌هایی مانند: «ممنون که ما را تأمین مالی می‌کنید!»

البته این کمپین‌های اعتراضی تنها محدود به بریتانیا نیستند، اما «شوخ‌طبعی بریتانیایی» آن‌ها که ترکیبی از هوش، طعنه و نوعی جدیت دروغین است، بسیار سرگرم‌کننده به‌نظر می‌رسد. قرن‌هاست در بریتانیا از شوخ‌طبعی و هنر برای دست‌انداختن قدرتمندان استفاده می‌شود و گاهی این طنز چنان خشک و ظریف است که ممکن است فرد تمسخرشده حتی متوجه آن نشود؛ البته بعید است ماسک از سال «۱۹۳۹» و کلمه‌ی «Swasticar» متوجه ارتباط‌دادن او به آلمان نازی نشود، اما زمانی‌که رابرت والپول، نخست وزیر بریتانیا در سال ۱۷۲۸ به تماشای اپرای گدایان رفت، خیلی دیر متوجه شد که کل نمایش درواقع انتقاد تندی علیه خود او است.

در خود آلمان هم گروهی به‌نام «مرکز زیبایی سیاسی» با استفاده از نورافکن‌های بزرگ، واژه‌ی «Heil» را روی دیوار کارخانه‌ی تسلا در نزدیکی برلین تابانده‌اند تا عبارت «Heil Tesla» همراه با تصویری از ماسک در حال سلام نظامی ساخته شود. در ایتالیا هم هنر خیابانی مشهوری وجود دارد که ماسک را در حال برداشتن نقابی نشان می‌دهد که زیر آن چهره‌ی آدولف هیتلر نهفته است. بالای تصویر نوشته شده: Elon Mask (اشاره به نقاب).

خشم عمومی از ایلان ماسک در اروپا، تنها به دلیل رفتارهای عجیبش در رسانه‌ها یا توییتر نیست. او در ماه‌های اخیر به حمایت آشکار از احزاب راست افراطی در اروپا پرداخته است. در بریتانیا، انتشار اطلاعات نادرست درباره‌ی یک پرونده‌ی کودک‌آزاری، حمایت از آزادی تامی رابینسون (چهره‌ی افراطی ضد مهاجر) و انتقاد از محکومیت ۷ ساله‌ی یک نئونازی از جمله مواردی هستند که آتش اعتراض‌ها علیه ماسک را شعله‌ور کرده‌اند.

حدود دو ماه پیش، حزب آلترناتیو برای آلمان که حزب مورد حمایت ماسک در این کشور است، در انتخابات شکست خورد. بااین‌حال، افزایش دو برابری سهم آرای این حزب نسبت‌به آخرین انتخابات سراسری، موجب نگرانی‌های بین‌المللی شد. سرویس اطلاعات آلمان این حزب را که از نامزدهایی با سابقه‌ی استفاده از شعار‌های نازی حمایت می‌کند، به ظن افراط‌گرایی زیر نظر دارد.

فیلیپ روخ، مدیر هنری مرکز زیبایی سیاسی در آلمان به نیویورک‌تایمز گفت: «وقتی اولین روز دولت جدید شروع می‌شود و ماسک سلام نازی می‌دهد، این مسئله‌ای‌ست که نه از نظر سیاسی و نه از نظر هنری، برای ما قابل‌تحمل نیست.»

گروه‌های ضد ماسک می‌گویند هدف از این کمپین‌ها این است که به میلیاردرهایی مثل ماسک بفهمانند که مصون از پیامد نیستند و افکار عمومی جهانی می‌تواند آن‌ها را به عقب‌نشینی وادار کند. درهمین‌راستا، یکی از طراحان پوسترهای گروه «Overthrow Musk» به ایندیپندنت گفت:

ماسک یک الیگارشِ هم‌دست با قدرت‌های سیاسی است. او مردی بسیار خطرناک است و سلام نازی‌اش و حمایت‌ از احزاب راست افراطی در اروپا این را نشان می‌دهد. اما نقطه‌ضعفش تسلاست. ثروتش به تسلا گره خورده. کاهش فروش تسلا، قدرتش را کم می‌کند. ما تلاش می‌کنیم این ارتباط بین تسلا و خود ماسک را برای مردم روشن‌تر کنیم.

سهام تسلا از اواسط دسامبر که به بالاترین حد تاریخی خود رسیده بود، ۵۵ درصد سقوط کرده است. این سهام پس از پیروزی ترامپ در انتخابات جهش کرده بود، چرا که بسیاری انتظار داشتند نزدیکی ایلان ماسک به رئیس‌جمهور منتخب به نفع تسلا تمام شود؛ اما در عمل، درگیری‌های سیاسی ماسک در آمریکا و خارج از آن برخی خریداران را دلسرد کرد و موجب اعتراضات گسترده علیه تسلا شده است.

از سوی دیگر، آمار تحویل خودروهای تسلا در سه‌ماهه‌ی اول سال، پایین‌ترین سطح از سال ۲۰۲۲ تاکنون را نشان می‌دهد که از پیش‌بینی‌های بدبینانه‌ی تحلیل‌گران هم ضعیف‌تر است. رایان برینکمن از بانک JPMorgan Chase، یکی از بدبین‌ترین تحلیل‌گران وال‌استریت، گفت که شاید میزان واکنش مصرف‌کنندگان و آسیب بی‌سابقه به برند تسلا را دست‌کم گرفته بوده است.

ماسک در واکنش به اعتراضات، با خوش‌بینی همیشگی‌اش گفت: «می‌خواهند به من فشار بیاورند که دست از این کارها بردارم. اما در بلندمدت فکر می‌کنم سهام تسلا عملکرد خوبی داشته باشد؛ شاید الان وقت خرید باشد.»

درحالی‌که کمپین‌های ضد ماسک در اروپا بیشتر ماهیت هنری و کنایه‌آمیز دارند، این اعتراضات گاهی رنگ خشونت از نوع آتش‌زدن خودروهای تسلا به خود گرفته است.

ماسک در پخش زنده‌ی جلسه‌‌ای با کارکنان تسلا، درحالی‌که از آن‌ها خواست سهامشان را نفروشند، گفت: «اگر اخبار را دنبال کنید، احساس می‌کنید که گویی آرماگدون (پایان جهان) فرا رسیده است؛ مثلاً، نمی‌توانم از جلوی تلویزیون رد شوم و یک تسلا در حال سوختن نبینم. چه خبر شده؟ می‌فهمم که شاید نخواهید محصول ما را بخرید، اما لازم نیست آن را آتش بزنید. این منطقی نیست.»

از آن سو، دونالد ترامپ خشونت علیه تسلا را تروریسم داخلی نامید و درباره‌ی افرادی که به اموال تسلا آسیب می‌زنند، گفت: «جلویشان را می‌گیرم. اگر کسی را درحال انجام این کارها بگیریم، چون به یک شرکت بزرگ آمریکایی آسیب می‌زنند، برخورد خواهیم کرد.»

ماسک در همان جلسه‌ی عمومی با کارمندان تسلا، سؤالی با مضمون «هیجان‌انگیزترین آینده‌ای که می‌توانید تصور کنید، چیست؟» پرسید و بعد خودش جواب داد: «آینده‌ای سرشار از فراوانی برای همه.» آینده‌ای که در آن روبوتاکسی‌ها، هوش مصنوعی و ربات‌هایی که هم‌اکنون در تسلا در حال توسعه هستند، جهانی را پدید می‌آورند که در آن «می‌توانید به‌معنای واقعی کلمه هر چیزی را که می‌خواهید، داشته باشید.»

بعید است آینده‌ای که ایلان ماسک در ذهن دارد چندان به مذاق معترضان خوش بیاید. تصور ماسک از آینده شبیه سناریوی دنیای سایبرپانکی است که در آن شرکت غول‌آسای «ماسک اینکورپوریتد» نبض تمام جنبه‌های زندگی روزمره‌ی افراد را در دست گرفته است. درحالی‌که ناوگان روبوتاکسی‌های خودران و خودروهای پرنده سطح شهر را پر کرده‌اند، ایمپلنت‌های نورالینک مغز انسان‌ها را کنترل می‌کنند، سیستم‌های هوش مصنوعی فراگیر از مدیریت ترافیک تا نظارت بر شهروندان را برعهده دارند و ربات‌های انسان‌نمای تسلا به خانه‌ها راه پیدا می‌کنند، در مناطق پایین‌تر شهر، جمعیتی که از تمرکز ثروت و قدرت در دستان ماسک به ستوه آمده‌اند، این بار روی پوسترهای هولوگرافیک اعتراض خود را علیه ماسک اعلام می‌کنند.