دوربین DSLR چیست و چگونه کار می‌کند؟

امروزه افراد برای عکاسی می‌‌توانند به‌راحتی از دوربین‌های باکیفیت گوشی‌های هوشمند خود استفاده کنند، دوربین‌هایی که هر روز با مگاپیکسل‌های بالاتری عرضه می‌شوند، اما هیچ‌کدام نمی‌توانند جایگزین دوربین‌های DSLR شوند.

این مقاله‌ی در تاریخ ۱۲ آبان ۱۳۹۵ توسط سیامک احدی نوشته و در تاریخ ۲۰ آذر ۱۴۰۱ با افزوده‌شدن محتوای جدید توسط شبنم توایی به‌روز شد.

دوربین‌های DSLR همچنان بیشترین میزان محبوبیت را میان عکاسان حرفه‌ای و مبتدی دارند که از تنوع بالا و حتی گیج‌کننده‌ای برخوردارند. در ادامه با زومیت همراه باشید تا با ماهیت دوربین‌های DSLR، ساختار، عملکرد و انواع مدل‌های آن‌ها بیشتر آشنا شویم.

امروزه دوربین‌های عکاسی در مدل‌ها و طرح‌های مختلفی در بازار به فروش می‌رسند. دوربین‌های DSLR دسته‌ای از این مدل‌ها است که خود انواع مختلفی دارند. DSLR مخفف عبارت Digital Single Lens Reflex و به معنای «بازتاب تک لنزی دیجیتالی» است:

• Digital: دیجیتالی بودن دوربین به بهره‌مندی از حسگری دیجیتالی اشاره دارد.
• Single Lens: تک لنزی بودن دوربین به استفاده از تنها یک لنز برای کادربندی، فوکوس و عکاسی اشاره دارد.
• Reflex: در دوربین‌های DSLR آینه‌ای وجود دارد که نور ورودی را به سمت منظره‌یاب نوری بازتاب می‌کند.

دوربین‌های DSLR برای اولین بار در سال ۱۹۹۱ به بازار عرضه شدند و تا ۱۴ سال پس از آن تنها عکاسان حرفه‌ای از آن‌ها استفاده می‌کردند؛ این دوربین‌ها در حال حاضر طیف گسترده‌ای از کاربران مبتدی تا پیشرفته را پوشش می‌دهند.

نسل قبلی دوربین‌های DSLR، دوربین‌های SLR (مخفف Single Lens Reflex) هستند و پس از عرضه‌ی حسگرهای دیجیتال، عبارت دیجیتال هم به ابتدای نام این دوربین‌های محبوب اضافه شد.

دوربین‌های DSLR جای گزینی مدرن برای دوربین‌های سنتی SLR (به معنای بازتاب تک لنزی) هستند و تفاوت اصلی آن‌ها هم در استفاده از حسگری دیجیتال یا صفحه‌ای حساس به نور برای ثبت داده‌ها در دوربین‌های DSLR است. دوربین SLR درمقابل از فیلمی حساس به نور برای ثبت تصاویر استفاده می‌کند؛ در واقع با تابش نور به فیلم دوربین‌های SLR، بر اثر فعل و انفعالات شیمیایی، تصاویر ثبت می‌شوند.

همان‌طورکه اشاره شد در ساختار دوربین‌های DSLR از آینه‌ای برای بازتاب (Reflex) نور ورودی استفاده می‌شو.. این نور ازطریق لنز، به آینه‌ی دوربین برخورد کرده و به سمت منظره‌یاب دوربین بازتاب می‌شود؛ کاربر با نگاه به داخل منظره‌یاب، کادررا مشاهده کرده و از سوژه‌ها عکاسی می‌کند. سیستم دوربین DSLR‌ از دو بخش لنز و بدنه‌ی دوربین تشکیل شده که با توجه به تصویر زیر می‌توانید درک بهتری از عملکرد این مدل دوربین به‌دست آورید:

ابتدا نور ازطریق لنز وارد دوربین شده و به آینه برخورد می‌کند، سپس این نور به سمت منظره‌یاب دوربین هدایت می‌شود و کاربر می‌تواند دقیقاً تصویری که دوربین می‌بیند را مشاهده کند. سیستم فوکوس خودکار دوربین‌های DSLR‌ در همین بخش منظره‌یاب قرار دارد و پس از کادربندی و فوکوس روی سوژه، با فشار دکمه‌ی شاتر، آینه جابه‌جا شده، شاتر دوربین میزان نور وروردی را تعیین می‌کند و نور پس از عبور از شاتر به سطح حسگر دوربین تابیده می‌شود.

1. دکمه شاتر ۲. تنظیم حالت ۳. فلش قابل تعویض ۴. لنز دوربین ۵. گشودگی لنز ۶. تعویض لنز

۷. منظره‌یاب ۸. محل نصب فلاش خارجی، میکروفون و... ۹. بالانس سفید 10. نمایشگر LCD 11. حافظه ذخیره‌سازی 12. باتری

از ابتدای ظهور عکاسی، دوربین‌ها تصاویر را در ورق‌های شیشه‌ای یا روی فیلم ثبت می‌کردند. امروزه دوربین‌های عکاسی دیجیتال، تصاویر را روی سنسور تصویر ثبت می‌کنند. سنسور تصویر از میلیون‌ها دیود حساس به نور تشکیل شده که در یک شبکه چیده شده‌اند به نحوی‌که هر دیود تصویر، قسمتی از تصویر را به صورت یک ارزش عددی ثبت می‌کند که مربوط به سطح معینی از نور است و از آن برای خلق تصویر مورد نظر استفاده می‌شود. سنسور تصاویر چه به صورت CCD باشد، چه به صورت CMOS، در یک دوربین با دوربین دیگر متفاوت است، ولی در کل می‌توان گفت که حسگرهای تصویر عملکرد یکسانی دارند و تعداد مگاپیکسل‌ها نباید به‌عنوان یک اولویت اصلی در فرایند تصمیم‌گیری برای خرید یک دوربین محسوب شود؛ چراکه در واقع اندازه سنسور خیلی مهم‌تر از تعداد مگاپیکسل‌ها است.

لنز یک قطعه اُپتیکال است که از شیشه، پلاستیک با کیفیت بالا یا سرامیک ساخته شده است که نور را دریافت کرده و آن را در یک نقطه کانونی روی صفحه مات داخل دوربین می‌تاباند. اگر به‌دنبال استفاده ساده هستید شاید بهتر باشد تا از دوربین‌های کامپکت با لنز ثابت استفاده کنید، ولی اگر کیفیت تصاویر برای شما اهمیت خیلی زیادی دارد باید پول خود را برای خرید یک دوربین DSLR با لنز قابل تعویض جمع کنید. لنزهای قابل تعویض این امکان را به شما می‌دهند که کنترل بیشتری روی عکس‌های خود داشته باشید و البته تصاویر بسیار خلاقانه‌تری را نسبت به یک دوربین کامپکت ثبت کنید. در مجموع دوربین‌های DSLR عکس‌های حرفه‌ای‌تری می‌اندازند.

دوربین‌های DSLR مجهز به حالت‌های متنوع عکاسی هستند که تصمیم‌گیری خودکار دوربین را افزایش می‌دهند. خوشبختانه این دوربین‌ها به حالت نیمه اتوماتیک و دستی نیز مجهز هستند که کنترل دوربین را مجدد به دست شما می‌دهند تا بتوانید برای خلق تصاویر خلاقانه و فنی اقدام کنید. در حالت PROGRAM، دوربین میزان Exposure را تعیین می‌کند، ولی کاربر می‌تواند بالانس رنگ سفید، ISO، فوکوس و... را تنظیم کند. دو حالت برای ویژگی نیمه اتوماتیک وجود دارد: حالت اول که اولویت با شاتر است (TV) و در آن کاربر سرعت شاتر را تعیین کرده و دوربین میزان گشودگی را تعیین می‌کند. در حالت دوم اولویت با گشودگی است (Av) و در آن کاربر میزان گشودگی را تعیین کرده و دوربین سرعت شاتر را تعیین می‌کند.

یک فلاش در هر دوربین دیجیتال تعبیه شده است. پردازنده دوربین، نیاز به فلاش را براساس نور محیط، فوکوس، زوم و... تعیین می‌کند. در دوربین‌های کامپکت، فلاش طوری تنظیم شده تا در هماهنگی کامل با شاتر باشد ولی کنترل زمان‌بندی و میزان نور فلاش سخت است. در دوربین‌های DSLR حالات مختلفی برای کنترل فلاش وجود دارد، همچنین امکان تنظیم میزان نور فلاش بسته به نور محیط فراهم است.

اکثر دوربین‌های دیجیتال دارای دو سیستم نمایش هستند؛ منظره‌یاب اپتیکال و منظره‌یاب الکترونیکی. اگرچه هر دو سیستم چیزی را که لنز می‌بیند، نمایش می‌دهند ولی منظره‌یاب الکترونیک می‌تواند نکاتی را در مورد عکس دیجیتالی شما بگوید. یکی از جاهایی که منظره‌یاب الکترونیکی در آن فوق‌العاده عمل می‌کند موقع تعیین بالانس رنگ است. منظره‌یاب اپتیکال شما را مستقیماً در دنیای مکانیکی دوربین قرار می‌دهد و شاید حس بهتری از ترکیب را به کاربر منتقل می‌کند چراکه شما با منظره‌یاب اپتیکال دقیقاً همان چیزی را می‌بینید که لنز در حال مشاهده آن است و خبری از تقریب‌های الکترونیکی در آن نیست.

بدون شک تا به حال اسم دوربین‌های Mirrorless با بدون آینده به گوش‌تان خورده و ممکن است این سؤال برای‌تان پیش آمده باشد که این دوربین‌ها با دوربین‌های DSLR چه تفاوت‌هایی دارند.

دوربین‌های بدون آینه (Mirrorless) یا میکرو‌ سه‌چهارم نوعی از دوربین‌های دیجیتالی هستند که در آن‌ها نمای مقابل به‌صورت الکترونیکی از روی حسگر دوربین خوانده شده و روی نمایشگر LCD نشان داده می‌شود. برخی از مدل‌های دوربین‌های بدون آینه به چشمی الکترونیکی مجهز هستند که در واقع جایگزینی برای منظره‌یاب نوری است.

• در دوربینهای DSLR آینه با زاویه‌ی ۴۵ درجه قرار داده می‌شود و نور در ابتدا به چشمی آینه منتقل می‌شود؛ پس از تنظیم صحنه با فشردن دکمه شاتر آینه به سمت بالا حرکت کرده و با برخورد نور به حسگر، تصویر ایجاد می‌شود. در دوربین‌های بدون آینه، این آینه دیگر وجود ندارد، نور مستقیماً به حسگر تابیده می‌شود و تصویر به صورت دیجیتالی در نمایشگر پشت دوربین قابل مشاهده است.
• دوربین‌های DSLR به صورت محسوسی از دوربین‌های بدون آینه بزرگ‌تر و سنگین‌تر هستند، چراکه در دوربین‌های DSLR آینه و منشور وجود دارد و ساختار پیچیده‌تر آن‌ها باعث می‌شود تا دوربین‌های بدون آینده سبک‌تر و قابل‌حمل‌تر باشند.
• دوربین‌های DSLR برای فوکوس خودکار از تکنولوژی تشخیص فاز و همگرایی دو پرتو نور استفاده می‌کنند، در‌حالی‌که دوربین‌های بدون آینه از روش تشخیص تضاد نوری بهره می‌برند و از نظر سرعت عملکرد، به‌خصوص در نور کم، کندتر هستند.
• دوربین‌های DSLR چشمی اپتیکال دارند، درحالی‌که دوربین‌های بدون آینه از این قابلیت بی‌بهره هستند و تصاویر در آن‌ها به صورت الکترونیکی نمایش داده می‌شوند. در نوردهی خوب و سوژه‌ی ثابت، تصویری که در LCD مشاهده می‌شود با تصویر نهایی یکسان است اما نمایشگر الکترونیکی پاسخ‌دهی پایینی دارد و عکاسی در نور کم یا از سوژه‌های متحرک باعث می‌شود تا خروجی در دوربین‌های بدون آینه کمی تار به نظر برسد؛ البته در نمایشگر این دوربین‌ها مواردی مانند تغییرات سرعت شاتر و دیافراگم کاملاً قابل رصد است.
• هر دو دوربین تصاویری با کیفیت و رزولوشن بالا ثبت می‌کنند، اما حسگر‌های دوربین‌های بدون آینه دامنه پویایی بالاتری دارند و عمق رنگ‌ها را بیشتری نمایش می‌دهد؛ به همین دلیل هنگام ویرایش فیلم، دست عکاس برای برقراری تعادل رنگ‌ها و درجه‌بندی آن‌ها باز خواهد بود.

دوربین‌های DSLR ابزاری استاندارد و محبوب برای عکاسی دیجیتالی هستند که امکان مشاهده‌ی مستقیم و آنی کادر و سوژه در آن‌ها برای عکاس وجود دارد. این دوربین‌ها در مقایسه با انواع دیگر دوربین‌های موجود در بازار مزایای زیر را ارائه می‌دهند:

• فوکوس خودکار سریع: دوربین‌های DSLR امکان فوکوس خودکار سریع و فوق‌العاده‌ای را برای عکاس فراهم می‌کنند.
• عمر باتری طولانی: منظره‌یاب اپتیکال در مقایسه با انواع دیگر انرژی کمتری مصرف کرده و باتری دوربین‌های DSLR زمان بیشتری برای عکاسی در طبیعت یا بیرون از خانه دراختیار عکاس قرار می‌دهد.
• فضای ذخیره‌سازی بیشتر: تصاویر ثبت شده با دوربین‌های DSLR، روی کارت حافظه‌ای ذخیره می‌شوند و بنابراین عکاس دیگر نیازی به خرید فیلم‌های گران‌قیمت ندارد.
• سنسور‌های بزرگ: همه‌ی ما می‌دانیم که مگاپیکسل بالا نقش مهمی در وضوح و کیفیت تصویر ارائه می‌کند، اما این عامل بدون سنسور‌های بزرگ، آنچنان هم کارآمد نیست، چراکه تغییری در نور جذب شده ایجاد نمی‌کند. درواقع برخلاف دوربین‌های گوشی‌های هوشمند، حسگر دوربین‌های DSLR بزرگ هستند و درنتیجه نور بیشتری جذب می‌کنند که در کیفیت تصویر خروجی خیلی تأثیر‌گذار است.
• تنوع بالای لوازم جانبی: دوربین DSLR با لوازم جانبی متعددی، مانند پایه‌ و فلاش‌ که در بازار به فروش می‌رسند، برای عکاس امکان شخصی‌سازی خیلی بیشتری را در مقایسه با انواع دیگر را فراهم می‌کند.

با وجود مزایا و امکاناتی که دوربین‌های DSLR دراختیار کاربر می‌گذارد، این دوربین‌ها نقط ضعفی هم دارند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازسم:

• دوربین‌های DSLR (به‌خصوص مدل‌های حرفه‌ای‌تر) از انواع دیگر دوربین‌ها بزرگ‌تر و سنگین‌تر هستند و نمی‌توان ابعاد آن‌ها را از حدی مشخص کوچک‌تر کرد.
• منظره‌یاب اپتیکال دوربین‌های DSLR اطلاعات زیادی را دراختیار عکاس قرار نمی‌دهد. برای مثال، نمی‌توانید نوردهی لحظه‌ای را مشاهده کرده و در لحظه آن را تغییر دهید.
• دوربین‌های DSLR برای فوکوس خودکار به آینه‌‌ها وابسته هستند و عکاس تا پیش از ویرایش تصاویر، نمی‌تواند خروجی ثبت‌شده توسط دوربین را مشاهده کند.

دوربین‌های DSLR یکی از بهترین انتخاب‌ها برای عکاسی مبتدی و حرفه‌ای است؛ این دوربین‌ها تک لنز هستند و در ساختارشان از آینه‌ای با زوایه‌ی ۴۵ درجه استفاده شده است. امر.زه دوربین‌های DSLR در بازار با تنوع مدلی بالا و قیمت‌های مختلفی به فروش می‌رسند و امکان خرید لنز و ارتقای نسبی آن‌ها هم وجود دارد.