۹ فناوری که صنعت فیلمسازی را دگرگون کرده است

فیلم‌سازی، صنعتی است که همواره به طور شدیدی تحت تاثیر تغییرات تکنولوژی بوده است. نوآوری‌ها مکانیکی و دیجیتال بر روی تمامی المان‌های این صنعت تاثیرگذار بوده است، از تجهیزات گرفته تا عرضه.

در این پست به بزرگ‌ترین نوآوری‌های این مدیوم در طول ۱۳۰ سال قدمت آن نگاهی می‌اندازیم.

دوربین فیلم‌برداری، دوربینی است که توانایی ثبت سریع یک توالی از تصاویر بر روی نوار فیلم را دارد. زمان این اختراع به اواخر قرن ۱۹ بازمی‌گردد. پرواضح است که بدون این اختراع مدیوم سینما وجود نداشت و ما امروزه نمی‌توانستیم با خیره شدن به صفحه نقره‌ای هنر هفتم را تجربه کنیم.

تلاش برای یافتن تاریخ دقیق اختراع اولین دوربین فیلم‌برداری مانند تعیین اولین فیلم تاریخ، بیهوده است. بسیاری از مردم اعتقاد دارند که دوربین لویی لو پرنس در سال ۱۸۸۸ اولین دوربین فیلم‌برداری بود. بسیاری دیگر نیز دوربین ویلیام فریز-گرین در سال ۱۸۸۹ را اولین می‌دانند. برخی نیز می‌گویند که چینی‌ها قبل‌تر از این افراد دوربین فیلم‌برداری را اختراع کرده‌اند.

با وجود مشکلات فنی فراوان نمایش تصاویر متحرک در آن زمان، این برادران لومیر بودند که مدیوم سینما را به همگان معرفی کرده و پیشگامان ابتدایی سینما مانند جورج ملیز، نخستین کسی که روایت را به تصاویر متحرک افزود، را متاثر نمودند.

برادران لومیر یکی از اولین نمایش‌ها را در سال ۱۸۹۵ داشته‌اند. فیلم آن‌ها، «ورود یک قطار به ایستگاه لا سیوتات»، ورود یک قطار به یک ایستگاه را به تصویر می‌کشید.

گفته می‌شود مخاطبان با دیدن صفحه نمایش فرار کردند زیرا فکر می‌کردند واقعی است.

فیلم ورود یک قطار به ایستگاه لا سیوتات

قبل از اینکه صدا بتواند همگام با تصویر ضبط شود، دوره‌ی طلایی فیلم‌های صامت بود.

این دوره به دلیل بازیگری‌های درخشان، استفاده از عناوین بین تصاویر و موسیقی‌های همراه با فیلم‌ها در تئاترها مشهور بود. اما فیلم‌های صامت محدودیت‌هایی جدی در روایت داشتند.

فرآیند همگام‌سازی صدا نخستین بار در سال ۱۹۱۴ و در فیلم «درامای تصویری خلقت» معرفی شد که در آن اسلایدها و فونوگراف‌ها با هم همگام شده بودند، اما «ویتافون» برادران وارنر بود که این سیستم را عرضه کرد.

ضبط افکت‌های صوتی (شامل دیالوگ‌ها) و اضافه‌کردن موسیقی‌های فیلم همه در فیلم «خواننده جاز» ساخته سال ۱۹۲۷، به کار برده شد. این فیلم، اولین محصولی است که دیالوگ‌های همگام را در برداشت.

با ورود صوت به سینما فیلم‌نامه‌نویسی و بازیگری معنای جدیدی یافت، ژانرهای جدیدی شکل گرفت و دیالوگ به عنصری کلیدی در فیلم‌ها تبدیل شد.

بخشی از فیلم خواننده جاز که در آن برای اولین بار از صدای همگام استفاده شد

یک فیلم سیاه و سفید خوب هیچ مشکلی ندارد. فراموش نکنیم که برنده اسکار بهترین فیلم سال ۲۰۱۱ به فیلم سیاه‌ و سفید «هنرمند» رسید. این فیلم ثابت کرد که فیلم‌های سیاه و سفید همچنان می‌توانند یک تجربه دوست‌داشتنی حتی برای نسل امروز باشند.

با این حال، رنگ به فیلم‌ها حال و هوای دیگری داد. رنگ نه تنها این مدیوم را به واقعیت نزدیک‌تر کرد، بلکه روایت‌های داستانی بیشتری را ممکن ساخت. «جادوگر آز» محصول سال ۱۹۳۹ مثال بسیار خوبی برای این موضوع است. این فیلم ابتدا دوروتی کانزاس را سیاه و سفید نشان داد، اما آز با تکنی‌کالر، کاملا رنگی و جادویی بود.

نمونه‌هایی از فیلم‌های رنگی در سال ۱۹۱۷ هم وجود دارد اما بیشتر آن‌ها گم‌شده یا از بین رفته‌اند.

تریلر فیلم جادوگر آز (۱۹۳۹)

دیجیتال کامپوزیتینگ در دهه ۴۰ میلادی با «مات سیار» (فرآیندی که در آن دیواری ساده و رنگی پشت بازیگران قرار می‌گرفت) شروع شد. این رنگ‌ها در طی دهه‌ها تغییر کردند، اما فرآیند و افکت مانند قبل مانده‌است.

دیجیتال کامپوزیتینگ تکنیک وقت‌گیری است که در آن یک صحنه در مقابل یک صفحه رنگی (سبز) فیلم‌برداری می‌شود، سپس دوباره با یک فیلتر بر روی لنز که تمامی مناطق رنگی (سبز) فیلم را حذف می‌کند، دوباره فیلم‌برداری می‌شود.

در آخر، لایه‌ها بر روی هم سوار شده و یک ضبط نهایی با قرار دادن آن‌ها روی هم انجام می‌گیرد. با این تکنیک می‌توان صحنه‌هایی را در هر مکانی ایجاد کرد. همچنین برای ایجاد توهمات بینایی می‌توان از آن استفاده کرد. این تکنیک منجر به صرفه‌جویی در هزینه‌های تولید فیلم می‌شود.

فیلم فانتزی «دزد بغداد»، محصول سال ۱۹۴۰ اولین فیلمی است که از یک صفحه آبی استفاده کرد تا شخصیت جن خود را ایجاد کند.

هالیوود امروزه به ساخت استودیو و ست‌های بزرگ معروف است. با ظهور دوربین‌ها و تجهیزات فیلم‌برداری سبک و قابل حمل، تغییری شگرف در سبک و زمینه‌ی فیلم‌سازی صورت گرفت.

مشهورترین استفاده از این تغییر فناوری موج جدید فرانسه بود که از ۱۹۵۰ آغاز شد. این حرکت انقلابی فیلمسازان را از استودیوها به سوی خیابان‌ها کشاند و سبکی مستندگونه به فیلم‌سازان بخشید.

سبک فیلم‌سازی گونزو بر روی بسیاری از فیلم‌سازان مدرن مانند کوئنتین تارانتینو تاثیر گذاشت. احتمالا معروف‌ترین فیلم مربوط به موج نوی سینمای فرانسه، فیلم «از نفس افتاده» ساخته‌ی ژان لوک گدار (محصول سال ۱۹۶۰) است. این فیلم هم‌اکنون نیز با گذشت حدود ۶۰ سال از ساخت آن، همچنان به اندازه روز اول هیجان‌انگیز و تازه است.

ژان لوک گدار در پشت صحنه فیلم از نفس افتاده

دالی و استدی‌کم اختراعاتی هستند که تکنیک‌های استفاده از دوربین را تغییر دادند. شما به ندرت فیلم‌بردار خبره‌ای را خواهید یافت که از حداقل یکی از این دو اختراع بهره نبرد.

سمت راست: دالی / سمت چپ: استدی‌کم

دالی، به زبان ساده قرار دادن دوربین بر روی چرخ و حرکت آن بر روی ریل است. این حرکت به فیلم‌بردار اجازه دنبال کردن بازیگران به هنگام راه رفتن و صحبت کردن (مانند مجموعه «بال غربی») یا گرفتن شات‌های آغازین عریض را می‌دهد.

یک افکت دشوار و همچنان چشم‌نواز در فیلم‌ها «زالی شات» (zolly shot) است که در آن فیلم‌بردار ابتدا زوم کرده و سپس دوربین را بر روی یک دالی حرکت می‌دهد تا شات‌های نظیر شات زیر حاصل شود.

استدی‌کم راه‌حل بسیاری از مشکلات فیلم‌برداران بود که ظرافت دالی به همراه آزادی فیلم‌برداری دستی را برای آنان به همراه داشت.

استدی‌کم دوربین را به چند نقطه از بدن فیلم‌بردار مانند پشت، شانه و سینه فیلم‌بردار متصل می‌کند تا فیلم‌بردار تسلط کاملی بر روی دوربین داشته باشد و لرزش دوربین نیز به حداقل برسد.

نتیجه استفاده از استدی‌کم شات‌هایی مانند اسکوترسواری پسرک در فیلم «درخشش» محصول ۱۹۸۰ و فیلم جاه‌طلبانه «کشتی روسی»، (محصول سال ۲۰۰۲ که تنها از یک برداشت ۹۶ دقیقه‌ای تشکیل شده‌است) می‌باشد.

آغاز استفاده از دوربین‌های دیجیتال و طرد شدن نوارهای فیلم و سلولییدها، مورد بزرگ و قابل‌توجهی در تاریخ سینما و به خصوص برای فیلم‌سازان آماتور به شمار می‌رود.

قابلیت ضبط بر روی کارت‌های حافظه و حافظه‌های داخلی و عدم نیاز به استفاده از مواد شیمیایی، هزینه و زمان ساخت را کاهش داد. همچنین اندازه کوچک این دوربین‌ها نقطه مثبت دیگری بود که زمان آماده‌سازی را کم می‌کرد.

از زمان نیکون D90 (سال ۲۰۰۹)، اولین DSLR با قابلیت ضبط ۲۴ فریم در ثانیه (استاندارد فیلم) به طور HD، تفاوت بین فیلم‌ها و واقعیت به حداقل خود رسیده است.

هر مدل جدید از DSLR تفاوت‌های کیفی را بیش از پیش کاهش داده و فیلم‌ها را به واقعیت نزدیک‌تر می‌سازد.

نیکون D90

باور این‌که زمانی در فیلم‌ها هیچ CGIای وجود نداشت دشوار است. اگر به ۵۰ سال قبل و سال ۱۹۷۳ برگردیم، در فیلم علمی‌-تخیلی «وست‌ورلد»، اولین استفاده از CGI را مشاهده می‌کنیم. CGI استفاده شده در این فیلم دو بعدی بود. پس از آن در فیلم‌های «دنیای آینده» (۱۹۷۶) و «ترون» (۱۹۸۲)، CGI سه بعدی به همگان معرفی شد. فیلم‌سازان ژانرهای علمی-تخیلی و فانتزی با این فناوری به وجد آمدند زیرا بالاخره ابزار مناسب برای به تصویر کشیدن دنیاها و سبک‌های درون ذهن خود را یافتند.

پیکسار درسال ۱۹۹۵ «داستان اسباب‌بازی»، اولین انیمیشن بلند کامپیوتری را خلق کرد و امروزه استفاده از CGI در میان فیلم‌ها بسیار مرسوم شده‌است. این فناوری علاوه بر آزادی عملی که به کارگردانان در خلق صحنه‌های مورد نظر خود می‌دهد، هزینه‌های تولید را هم تا حد قابل توجهی کاهش می‌دهد.

مثال قابل توجهی از کاهش هزینه‌های CGI، بلاک‌باستر «واترورلد» (محصول ۱۹۹۵) است که در آن به جای استفاده از CGI همه‌چیز بر روی یک ست عظیم ساخته‌شد که این موضوع بودجه فیلم را بالای ۷۵ میلیون دلار برد، مبلغی که در آن زمان بسیار زیاد بود.

اینترنت در این لیست حضور دارد زیرا نحوه توزیع و مصرف فیلم‌ها را تغییر داد. دسترسی سریع، توزیع جهانی و بسترهای اینترنتی، فیلم‌سازی را از مدیومی خاص - برای افرادی که قادر به تهیه تجهیزات گران‌قیمت بودند - به مدیومی برای همه افراد تبدیل کرده‌است. فرمت‌های جدید (برنامه‌های اینترنتی، پادکست‌ها) و روش‌های جدید دسترسی به ویدیوها (استریم، دانلود) به معنای تغییری اساسی در صنعت فیلم‌سازی است.

با ظهور و رشد تکنولوژی‌های جدید احتمالا شاهد تغییراتی جدید صنعت سینما خواهیم بود. تکنولوژی نه تنها بر روی ابزارها، تجهیزات و توزیع بلکه بر روی نحوه تولید هم تاثیرگذار خواهد بود. شاید در آینده شاهد فیلم‌هایی باشیم که هوش مصنوعی فیلم‌نامه آن را تنظیم کرده باشد.

• ستاپ چند دوربینی
• ویرایش غیرخطی
• تلویزیون کابلی
• تصویربرداری استریوسکوپیک (سه بعدی)
• تکنولوژی موشن کپچر

به نظر شما چه فناوری‌های دیگری می‌توانستند به این لیست راه پیدا کنند؟ کدام یک از فناوری‌ها و اختراعات بالا را مهم‌تر می‌دانید؟ دیدگاه‌های خود را با ما و دیگر کاربران زومیت به اشتراک بگذارید.