رهام؛ سراب یا آینده‌ای روشن برای دومین صنعت بزرگ کشور

اردیبهشت سال ۱۳۴۰ هجری شمسی، برادران کاشانچی با تأسیس کارخانه‌ای در ابتدای جاده‌ی آبعلی، اقدام به تولید یکی از محصولات شرکت فیات با نام فیات ۱۱۰۰ کردند. این آغاز فعالیت شرکت سایپا بود.

در سال ۱۳۴۵، کلنگ ساخت شرکت ایرانی تولید سیتروئن در محل کنونی شرکت سایپا به زمین زده شد. مالکیت این کارخانه دراختیار یک ارمنی لبنانی تبار به‌نام آنتوان آیسه بود. آنتوان آیسه در سال ۱۳۴۴، زمین‌ محل تأسیس کارخانه (محل کنونی شرکت سایپا) در جاده مخصوص را به قیمت هر متر ۴ ریال و زمین‌های پشت کارخانه که هم‌آکنون تبدیل به اتوبان شده است را به قیمت هر متر ۳۰ شاهی (هر ریال ۲۰ شاهی است) خریداری می‌کند. آنتوان آیسه در این کارخانه کار مونتاژ یکی از محصولات سیتروئن به‌نام دیان ۶ (Dyane 6) که خودرویی ۲ سیلندر بود را آغاز می‌کند؛ این خودرو در ایران ژیان نام گرفت. بعد از چند سال به لطف پسر آنتوان آیسه، خط تولید رنو ۵ در کارخانه به راه می‌افتد و نام شرکت از «شرکت ایرانی تولید سیتروئن»، به «شرکت ایرانی تولید اتومبیل» که مخفف فرانسوی زبان آن سایپا نامیده شد، تغییر کرد.

حال و پس از گذشت چیزی بالغ بر ۵۷ سال از تأسیس شرکت سایپا (البته خود شرکت سایپا، زمان تأسیس شرکت را سال ۱۳۴۵ می‌داند و ۱۳۴۰ را قبول ندارد)، این شرکت بعد از تلاش‌ها و تجربه‌هایی که در راه طراحی، ساخت و تولید پلتفرم‌های نسبتا قدیمی X100 و X200 داشته است، مگاپلتفرمی با نام (SP100 - سایپا پلتفرم ۱۰۰) را معرفی می‌کند که طبق ادعای این شرکت، از بروزترین دانش فنی در این زمینه بهره گرفته شده و تمام پارامترهای بروز را دارا است.

به هر حال با وجود تلاش‌های زیاد گروه زومیت در راستای تهیه‌ی مطالب مفید در راستای اطلاع‌رسانی مناسب به مخاطبان، ما نیز تابه حال نتوانسته‌ایم جزئیات کاملی در این باره کسب کنیم. بااین‌حال در ادامه‌ی مقاله اطلاعات موجود در خصوص جزئیات سایپا رهام و پلتفرم SP100 را خدمت شما مخاطبان عزیز تقدیم می‌کنیم.

اولین محصول طراحی شده بر پایه‌ی پلتفرم SP100، رهام نام دارد. رهام از نظر طراحی بیرونی برخلاف سایر خودروهای ملی و خیلی از چینی‌ها، از طراحی پخته‌تر و هماهنگی بهره می‌برد. در خصوص طراحی بدنه، گفته‌هایی مبنی بر کپی‌برداری از خودروهایی مانند گریت‌وال ولکس C30 و برلیانس سری H وجود دارد که در بعضی از قسمت‌ها تقریبا غیرقابل انکار است.

در نمای جلو از شاهین ایرانی الهام گرفته شده است. که میزان موفقیت این الهام‌ گیری نسبتا بالا است و چهره‌ی نسبتا خشنی را ایجاد کرده است. در نمای جانبی، طراحی هماهنگ است و به کمک خطوط نرم و احجام بی‌شکل، طرحی پخته خلق شده‌ است. هرچند بی‌شباهت به محصولات جدید هیوندای-کیا که به کمک زبان طراحی جدید این شرکت نسل عوض کرده‌اند، نیست. در نمای عقب، شایعاتی بر کپی برداری وجود دارد، اما چراغ‌ها که اصلی‌ترین مولفه‌ی نمای پشت است، توسط یک شرکت داخلی با یک قرارداد دوطرفه طراحی شده است.

چراغ‌های جلو و عقب هردو از فناوری LED بهره می‌برند و چراغ روشنایی در روز و مه‌شکن نیز وجود دارد.

سایپا در این بخش، به دلیل عدم داشتن دانش کافی در حوزه‌ی طراحی پیشرانه و جعبه‌دنده، به کمک گرفتن از شرکای خارجی روی آورده است. برلیانس، در محصولات سری H خود که در شرکت پارس‌خودرو نیز مونتاژ می‌شود، از پیشرانه‌ی ۴ سیلندر ۱۵۰۰ سی‌سی و ۱۶ سوپاپ با نام BM15 بهره می‌برد که توانایی تولید ۱۰۳ اسب‌بخار توان و ۱۳۸ نیوتن‌متر گشتاور دارد که نمونه‌ی چندان توانمندی به شمار نمی‌رود و نارضایتی بسیاری از مشتریان از این پیشرانه، سایپا را مجبور به تدبیر فکر چاره‌ای کرد. به همین منظور سال گذشته، دومین خودروساز بزرگ کشور تصمیم بر ارتقای این پیشرانه و به کمک هیوندای، مهندسانی که در قالب پروژه‌ی پلتفرم ملی با آن‌ها همکاری کرده بود، گرفت. حاصل این همکاری پیشرانه‌ای به‌نام BM15L و حجم ۱۶۵۰ سی‌سی است که مجهز به فناوری VVT است و توانایی تولید ۱۱۳ اسب‌بخار قدرت و ۱۵۴ نیوتن‌متر گشتاور دارد. سایپا بدین ترتیب و توافق با برلیانس امتیاز این پیشرانه را خریداری کرده است.

شاسی که گاها حتی با پلتفرم اشتباه گرفته می‌شود و بخش اسکلت اصلی خودرو را شامل می‌شود، نیز حاصل این همکاری است.

تعریف پلتفرم

 پلتفرم مجموعه‌ای از قطعات، مجموعه‌ها و حتی بخش‌هایی از خط تولید است که بین یک خانواده‌ی محصول خودرو مشترک است. در صنعت خودروسازی مدرن، باتوجه‌به افزایش تنوع محصولات و سلایق مشتریان، توسعه‌ی جداگانه‌ی هر خودرو به‌صورت محصولی منحصربه‌فرد، بسیار پرهزینه و زمان‌بر خواهد بود. به همین دلیل خودروسازان جهانی با توسعه‌ی یک پلتفرم، اقدام به توسعه و تولید خودرو‌هایی در کلاس‌های مختلف روی آن می‌کنند تا درکنار کاهش هزینه‌ها، زمان به‌روز کردن سبد محصولات خود را نیز کاهش دهند. ‌در توسعه‌ی پلتفرم تمام محاسبات و موارد لازم برای تولید خودروهایی در کلاس‌های مختلف، با پیشرانه‌های متفاوت و زبان طراحی خاص، انجام می‌شود تا حتی در آینده امکان به‌روز کردن سریع و کم‌هزینه‌ی خودروها نیز فراهم باشد.

سیستم تعلیق جلوی رهام از نوع "مک فرسون" و در بخش عقب از نوع "سیستم تعلیق با میل پیچشی" است که حاصل طراحی شرکت مگاموتور (از شرکت‌های زیر مجموعه‌ی سایپا) و سایر مهندسین سایپا و ازطریق همکاری با دانشگاه‌های مذکور است. طراحی اکسل‌ها و سیستم ترمز نیز حاصل همین همکاری است.

طراحی صندلی‌ها نیز در قالب پروژه‌ی پلتفرم ملی صورت گرفته است. سیستم تهویه (HVAC)، داشبورد و کنسول و رودری‌ها همگی در مرکز تحقیقات سایپا طراحی شده است. در داخل خودرو صندلی با ارگونومی مناسبی طراحی شده و به گفته‌ی مدیران سایپا در سطح خودروهای روز دنیا است. داشبورد از جنس پلاستیک خشک و پلیمر ABS ساخته شده است که البته در صورت ساخت با مواد اولیه (پلیمر پلاستیک ABS) باکیفیت، قابل قبول خواهد بود.

یکی از نکاتی که در قرارداد خرید خودروسازان همواره جای سؤال دارد و نکته‌ی منحصر‌به‌فرد و خاصی به‌نظر می‌رسد، این جمله است که: «رنگ و آپشن‌های موجود در کاتالوگ و قرارداد، صرفا به‌صورت پیشنهادی بوده و ملاک، خودروی آماده‌ی تحویل است که آن هم بر مبنای برنامه‌ی تولید معین می‌شود».

با این حساب در مورد آپشن‌های رهام چندان نمی‌توان سخن گفت و برای آشنایی با آپشن‌های پیشنهادی، شما را به وب سایت شرکت سایپا ارجاع می‌دهیم.

با وجود تمام کمی‌ و کاستی‌های موجود در صنعت خودروسازی کشور، این صنعت دومین نمونه‌ی بزرگ کشور است و خود را به‌عنوان صنعتی مادر معرفی می‌کند که یکی از اصلی‌ترین مصرف‌کننده‌‌های صنایع تولیدکننده‌ی مواد اولیه‌ی کشور به شمار می‌رود. در صنعت خودروسازی بالغ بر دو میلیون نفر به‌طور مستقیم و غیرمستقیم شاغل هستند. به همین دلیل، دولت‌ها با وجود انتقادهای بسیار وارد به این حوزه، دست از مدیرت و حمایت همه جانبه‌ی آن بر نداشته‌اند.