آیا اتحادیه اروپا، تضمین حضور خودروسازان خارجی در ایران است؟

با در نظر گرفتن وجه خوشبینانه در این مورد، وجه دیگری نیز وجود دارد و آن بازمی‌گردد به نگرانی از اقدامات مستقیم ایالات‌ متحده آمریکا علیه شرکت‌های خارجی در ایران. طبق مطالعه‌ی مرکز تحقیقاتی بیزینس‌مانیتور انگلستان، صنعت خودروی ایران یکی از عمده‌ترین برندگان برجام بود و در سال ۲۰۱۵ میلیون‌ها دلار سرمایه خارجی به این بخش سرازیر شد. بسیاری از شرکت‌ها و به‌خصوص خودروسازان اروپایی از قطع همکاری با ایران متحمل زیان‌ هنگفتی خواهند شد.

شرکت‌های رنو و پژو-سیتروئن در هفته گذشته و پس از اعلام تصمیم ترامپ شاهد افت ارزش سهام خود بودند. پژو-سیتروئن در سال اخیر مناسبات خود را با ایران گسترش داده و فروش محصولاتش نیز در ایران رشد قابل‌ توجهی داشته است. این شرکت خواستار موضع‌گیری یکپارچه اروپا درخصوص تحریم‌های جدید ترامپ شده؛ ‌اما اشاره‌ای نکرده است چه تصمیمی در این خصوص می‌تواند منافع خودروساز فرانسوی و شریک ایرانی‌اش را تأمین کند. پژو بررسی تأثیر اقدام آمریکا و نتیجه احتمالی اعمال تحریم‌ها را آغاز کرده است.

بدین ترتیب با توجه به گزارش مرکز تحقیقاتی بیزینس‌مانیتور، با وجود اینکه شرکتی همچون پژو بازاری در ایالات‌ متحده آمریکا ندارد و همچنین رئیس‌جمهور این کشور قول تضمین سرمایه‌های شرکت‌های خارجی حاضر در ایران را از سوی اتحادیه اروپا داده، باز هم این شرکت مشغول بررسی جوانب حضور خود در صنعت خودروی ایران است. اما رنو شرایط متفاوتی نسبت به شرکت هموطن خود دارد.

رنو که برنامه‌ریزی بلندمدتی برای حضور در ایران بعد از لغو تحریم‌ها داشت، هم‌اکنون در شرایط سختی قرار گرفته است. رنو بعد از تحریم‌های برنامه هسته‌ای ایران برخلاف پژو در ایران ماند و کم و بیش به تولید محصولات خود در ایران ادامه داد. حال آنکه نقض برجام از سوی ایالات‌متحده آمریکا در شرایطی اجرا می‌شود که این شرکت هنوز در پیچ خرید شرکت بن‌رو برای تولید محصولات خود، باقی است.

پژو در سال ۱۹۹۱ رسما از بازار آمریکا خارج شد، اما اخیرا اعلام کرده است قصد دارد کسب‌وکار خود را در این کشور از سر بگیرد. به این ترتیب آنچه مشخص است، با توجه به تضمین‌های اتحادیه اروپا برای ماندن این شرکت‌ها در ایران، باز هم نگرانی‌هایی برای تداوم حضور وجود دارد؛ اما واکنش شرکت‌ها به نقض برجام از سوی ایالات‌متحده آمریکا چه بود؟ در این زمینه، مسئولان ارشد پژو در واکنش به خروج آمریکا از برجام اعلام کردند که درباره فعالیت در ایران در انتظار مواضع مستقل اروپا در این رابطه هستند.

سیتروئن نیز از حدود یک سال پیش اجرای قرارداد مشارکت با گروه خودروسازی سایپا را آغاز کرده است و خودروی سیتروئن C3 به‌عنوان اولین محصول آن به‌زودی وارد بازار خواهد شد. مدیر بازاریابی این شرکت در ایران نیز تأکید کرده که در انتظار مواضع مستقل اروپا است. رنو پس از اجرایی شدن برجام روابط خود را با شرکای ایرانی توسعه داد؛ اما به‌دنبال سرمایه‌گذاری و تولید مستقل محصولات خود در ایران نیز هست. این شرکت هنوز واکنشی به نقض برجام نداشته و مواضع خود را در این زمینه اعلام نکرده است.

از دیگر شرکت‌هایی که بعد از توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها در ایران اعلام حضور کردند، هیوندای بود که در دو سال گذشته وارد شراکت با کرمان موتور شد. مدل النترا به‌صورت داخلی‌سازی شده در ایران مونتاژ می‌شود. اگرچه خودروساز کره‌ای اخیرا اظهار نظر رسمی در رابطه با برنامه‌های خود برای ادامه حضور در ایران نداشته است؛ اما مواضع اتحادیه اروپا و همچنین اخبار غیر‌ رسمی نشان می‌دهد که این خودروساز کره‌ای نیز برنامه‌های جدی برای ادامه حضور و گسترش فعالیت‌های خود در ایران دارد که از جمله آن عرضه توسان داخلی‌سازی شده تا پایان سال‌ جاری است.