احتمال ورشکستگی تسلا با تولید نسخه‌ ارزان‌قیمت مدل 3

ایلان ماسک مدیر عامل تسلا جزئیات نهایی نسخه‌ی دوموتوره و تمام چرخ محرک خودروی الکتریکی تسلا مدل 3 را که قیمتی گران‌تر از مدل پایه مدل S و X خواهد داشت، اعلام کرد. پیش‌بینی می‌شد که در آینده این اتفاق حتما رخ می‌دهد؛ اما جزئیات جدید بیش‌ترین میزان شفافیتی است که تاکنون تسلا در مورد مشخصات، قیمت‌گذاری و گزینه‌های اختیاری یک مدل از خودروهای برقی خود ارائه می‌دهد. 

در حقیقت این یکی از علائمی است که نشان می‌دهد تسلا به‌شدت با مشکلات ناشی از هزینه‌های تولید اولیه خودروی الکتریکی تسلا مدل 3 دست‌وپنجه نرم می‌کند و به همین علت آماده ارائه گزینه‌های متنوع‌تری در خط تولید خود است؛ چیزی که در موارد مشابه تسلا مدل S و X نیز رخ داد.اکنون تسلا بیش از هر زمانی برای تولید محصولات الکتریکی خود هزینه می‌کند؛ اما برای افزایش سود خالص نیاز به فروش مدل‌های گران‌قیمت‌تر تسلا مدل 3 دارد. با این حال تسلا همچنان از تصمیم خود برای حمایت از ارزان‌ترین نسخه خودروی الکتریکی تولیدی دفاع می‌کند و مصمم است که آن را به‌عنوان پرتیراژترین مدل تولیدی روانه بازار کند؛ تصمیمی که به گفته‌ی ماسک، برای تسلا حکم مرگ و زندگی دارد. 

قیمت پایه خودروی برقی تسلا مدل 3 از لحاظ فنی از ۳۵ هزار دلار شروع می‌شود و این همان چیزی است که آن را روی کاغذ، نسبت به بسیاری از محصولات بازار مقرون‌به‌صرفه می‌کند. اما تسلا در اوایل تولید مدل 3 تصمیم گرفت آن را به بسته باتری دوربرد (با دریافت ۹۰۰۰ دلار اضافه) و بسته ارتقاء ممتاز (با دریافت ۵۰۰۰ دلار اضافه) مجهز کند، که در نتیجه قیمت پایه به ۴۹ هزار دلار رسید. سیستم تمام چرخ محرک نیز به‌عنوان گزینه ۵۰۰۰ دلاری عرضه می‌شود؛ به این معنی که مدل‌های جدید در آینده با قیمت قابل پیش‌بینی ۵۴ هزار دلار عرضه خواهند شد و سیستم دستیار رانندگی نیمه خودران اتوپایلوت (Autopilot) نیز ارائه نمی‌شود. 

سریع‌ترین مدل خودروی الکتریکی تسلا مدل 3 با نام نسخه پرفورمنس (performance) با قیمت پایه ۷۸ هزار شروع می‌شود و اگر مشتریان بخواهند گزینه اتوپایلوت را اضافه کنند، قیمت این خودروی الکتریکی می‌تواند تا ۸۶ هزار دلار افزایش یابد. البته تسلا وعده داده است که اگر در آینده نزدیک قابلیت کاملا مستقل سیستم خودران عرضه شود، قیمت آن حدود ۳۰۰۰ دلار کاهش می‌یابد. با توجه به گفته‌های ایلان ماسک، اولین مدل دو موتوره خودروی برقی تسلا مدل 3 در ماه جولای (تیرماه) عرضه خواهد شد. 

استفاده از یک موتور الکتریکی روی هر محور به این معنی است که خودروی الکتریکی تسلا مدل 3 نیروی بیش‌تری دریافت می‌کند و فرمان‌پذیری آن نیز بهبود خواهد یافت و به لطف استفاده از دو موتور الکتریکی، سریع‌تر خواهد بود. تسلا می‌گوید که این خودرو قادر است در زمان ۴.۵ ثانیه از حالت سکون به سرعت ۹۶ کیلومتر بر ساعت دست یابد و بیشینه سرعت آن به ۲۲۵ کیلومتر بر ساعت محدود می‌شود؛ درحالی‌که نسخه پرفورمنس خودروی برقی تسلا مدل 3 قادر است در زمان ۳.۵ ثانیه از حالت سکون به سرعت ۹۶ کیلومتر بر ساعت برسد و بیشینه سرعت آن به ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت خواهد رسید. این همان سرعتی است که به‌صورت نرم‌افزاری محدود شده و در دیگر خودروهای عملکردی تسلا نیز ارائه می‌شود.

نسخه پرفورمنس (عملکردی) خودروی الکتریکی تسلا مدل 3 با امکاناتی مانند اسپویلر فیبر کربن، رینگ‌های ۲۰ اینچی اسپرت، پکیج ارتقاء ویژه تسلا و بسته باتری دوربرد عرضه می‌شود. این پکیج باتری به لحاظ تئوری قادر است با یک بار شارژ، شعاع حرکتی ۵۰۰ کیلومتر برای خودروی برقی فراهم کند. البته باید این نکته را هم ذکر کرد که رانندگی در شرایط اسپرت و با شدت بالا باعث می‌شود که دست‌یابی به بیشینه شعاع حرکتی (۵۰۰ کیلومتر) دشوارتر شود. 

در حال حاضر این شرکت مدت‌ها است که نسخه‌های دوموتوره خودروهای الکتریکی تسلا مدل S و X را به فروش می‌رساند و ایلان ماسک قول داده است که این گزینه به‌زودی به مدل 3 نیز برسد. در واقع یکی از رایج‌ترین پرسش‌هایی که مشتریان از او در توئیتر می‌پرسند، این است چه زمانی در نهایت این نسخه به بازار خواهد آمد. حالا با توجه به صحبت‌های اخیر ماسک، به نظر می‌رسد که ارائه نسخه دو موتوره تسلا مدل 3 بیش‌تر از هر زمانی به بازار نزدیک شده است. 

اما یکی دیگر از مسائل رایجی که مشتریان از ماسک می‌پرسند این است: چه زمانی تسلا تولید و تحویل ارزان‌ترین نسخه خودروی الکتریکی مدل 3 را آغاز می‌کند؟ خودرویی که با توجه به وب‌سایت تسلا و پیش از تغییرات فوق‌الذکر، با هزینه ۳۵ هزار دلاری قرار بود عرضه شود.

نسخه ارزان خودروی تسلا مدل 3 همان چیزی است که ایلان ماسک بارها در ادعاهای مکرر اعلام کرده بود و آن را محصولی در تیراژ بالا و مقرون‌به‌صرفه معرفی کرد. متاسفانه دست‌یابی به این نسخه از خودروی الکتریکی تسلا مدل 3 برای مشتریانی که در صف رزرو قرار دارند، هنوز راهی دراز است و انتظار هم‌چنان ادامه دارد. ماسک اواخر هفته گذشته در توئیتر گفت که تحویل نسخه پایه تسلا مدل 3 آغاز نخواهد شد، مگر این‌که این شرکت بتواند به رکورد تولید ۵۰۰۰ دستگاه مدل 3 در هفته دست یابد؛ البته تحویل نسخه پایه نیز بین ۳ تا ۶ ماه پس از دست‌یابی به این رکورد خواهد بود. قبل از این پیش‌بینی می‌شد که تسلا همچنان با روندی کند به سمت تولید ۲۵۰۰ دستگاه خودروی الکتریکی در هفته حرکت می‌کند و با این شرایط،‌ دست‌یابی به رکورد تولید ۵۰۰۰ دستگاه در هفته احتمالا تا اواخر ژوئن یا اوایل جولای به تعویق خواهد افتاد. 

ایلان ماسک در پاسخ یکی از کاربران در توئیتر گفت:

بله، هدف مطلق من در تسلا همیشه ساخت خودروهای الکتریکی تولید انبوه بوده است؛ این هدف نیز در نهایت با برنامه Gen3 در دسترس خواهد بود.

دلیل این موضوع که تسلا تولید نسخه مقرون‌به‌صرفه و ارزان‌قیمت خودروی الکتریکی تسلا مدل 3 را به تعویق می‌اندازد، بسیار ساده است؛ تسلا با تولید مدل‌های گران‌تر، درآمد بیش‌تری نیز کسب می‌کند. همان‌طور که در ابتدای این ماه اعلام شد، زمانی که تسلا گزارش درآمد خود را برای سه‌ماهه اول ۲۰۱۸ ارائه داد، به ازای تحویل هر دستگاه خودروی تسلا مدل 3 با زیان روبه‌رو می‌شد، حتی اگر حاشیه سود ۲۵ درصدی را به ازای هر خودرو در نهایت محاسبه کنیم. 

این وضعیت دشواری برای یک شرکت در اواسط دوره سوددهی است. هزینه‌های تسلا بیش از هر زمان دیگری زیاد شده است و حتی اگر درآمد بیش‌تری در طی سه‌ماهه اخیر به دست آورده باشد، این رقم تغییر بسیار کمی در داده‌های حسابداری تسلا ایجاد می‌کند. در عین حال، یک سوم از ذخایر نقدی این شرکت (تقریبا ۱ میلیارد دلار از مجموع ۲.۷ میلیارد دلار) از سپرده‌های قابل پرداخت در محصولات تولیدی خود به دست می‌آید. 

براساس یک ایمیل داخلی که اخیرا منتشر شد، ایلان ماسک دستور داد که تیم مالی این شرکت از هر هزینه‌ای در سراسر جهان، صرف‌نظر از این‌که چقدر کوچک باشد و هر چیزی که توجیه درآمدی ندارد، خودداری کند. بر اساس ایمیل دیگری، او ساختار مدیریتی تسلا را به‌عنوان بخشی از «سازماندهی مجدد کامل» تطبیق داده است و فعالیت‌هایی را که برای موفقیت مأموریت تسلا حیاتی نیستند، کاهش می‌دهد.

ایلان ماسک تأکید می‌کند که تسلا می‌تواند وضعیت مالی این شرکت را بدون نیاز به افزایش بیش‌تر دریافتی از مشتریان سروسامان دهد؛ اما تحلیلگران مخالف هستند. بعضی‌ افراد معتقدند که ماسک باید پیش از پایان سال جاری، چند میلیارد دلار به سرمایه‌های تسلا اضافه کند؛ اما برخی دیگر حتی مطمئن نیستند که آیا این مبلغ می‌تواند برای هزینه‌های سرسام‌آور تولید تسلا، کافی باشد. گلدمن ساکس معتقد است که تسلا برای دست‌یابی به اهداف بلندپروازانه ایلان ماسک باید تا سال ۲۰۲۰، حداقل ۱۰ میلیارد دلار به سرمایه‌های خود اضافه کند؛ اهدافی که در حال حاضر بیش از هر زمانی به تصمیمات ماسک بستگی دارند.

با توجه به این نکته و اعلام عرضه مدل گران‌قیمت‌تر خودروی الکتریکی تسلا مدل 3، اواخر هفته گذشته سؤال‌های زیادی در توئیتر از ماسک درباره سرنوشت نسخه پایه و ارزان‌قیمت مدل 3 پرسیده شد. او بسیار رک و بدون پرده پاسخ داد: 

در فرآیند تولید، ابتدا شما نیاز دارید که به نرخ هدف دست یابید و سپس برای رسیدن به هزینه هدف فعالیت کنید. تولید و تحویل نسخه ارزان‌قیمت خودروی برقی تسلا مدل 3، باعث می‌شود که تسلا پول زیادی از دست بدهد و در نهایت بمیرد. در حال حاضر تمرکز بر نسخه‌های گران‌قیمت، به تسلا کمک می‌کند که به حیات خود ادامه دهد. تسلا برای زنده ماندن به ۳ تا ۶ ماه زمان نیاز دارد که پس از رسیدن به رکورد تولید ۵۰۰۰ دستگاه در هفته، نسخه ارزان‌قیمت ۳۵ هزار دلاری خودروی الکتریکی تسلا مدل 3 را عرضه کند.

همه‌ی این مطالب برخی از کارشناسان صنعت را دچار تردید می‌کند که آیا نسخه ارزان‌تر تسلا مدل 3 به‌صورت معنی‌داری وجود خواهد داشت؟ میشل کربز، تحلیلگر ارشد اتوتریدر می‌گوید:

بدون تردید، تسلا به‌شدت نیازمند پول نقد است. ماسک گفته است که نمی‌خواهد در خارج به دنبال این هزینه باشد، بدین معنی که باید آن را در داخل این شرکت تولید کند. آن‌ها نمی‌توانند این کار را با نسخه ارزان‌قیمت ۳۵ هزار دلاری خودروی برقی تسلا مدل 3 انجام دهند، در نتیجه مجبورند که نسخه‌های گران‌قیمت را ابتدا به مشتریان بفروشند. به همین علت ممکن است که نسخه ۳۵ هزار دلاری تسلا مدل 3، افسانه‌ای بیش نباشد.

سام ابولزامید، تحلیلگر ارشد نویگنت ریسرچ می‌گوید:

آن‌ها به سادگی نمی‌توانند خودروهای ۳۵ تا ۴۰ هزار دلاری خود را به فروش برسانند و تا جایی که ممکن باشد آن را به تعویق می‌اندازند. با این حال عرضه نسخه ۸۰ هزار دلاری خودروی الکتریکی تسلا مدل 3 می‌تواند در کوتاه‌مدت به آن‌ها کمک کند، همچنین احتمال دارد که این کار به فروش تسلا مدل S‌ نیز لطمه وارد کند؛ بنابراین ممکن است سود خالص تسلا به پایین‌ترین حد برسد و لااقل ناچیز باشد. حدس من این است که تا پایان امسال شاهد تعداد محدود و انگشت‌شماری از نسخه ارزان‌قیمت تسلا مدل 3 خواهیم بود. 

حتی اگر تسلا تا اواخر امسال نسخه ۳۵ هزار دلاری خودروی الکتریکی مدل 3 را به بازار عرضه کند، اما دلایل مستند نشان می‌دهند که امکان رخداد چنین چیزی خیلی نادر خواهد بود؛ البته آن‌طور که کربز پیشنهاد می‌دهد. آن‌طور که در ابتدای رونمایی آن گفته شد، نگه داشتن قیمت پایه برای شروع و ادامه تولید کار آسانی نخواهد بود. مشتریان باید به گزینه‌های اختیاری مانند اتوپایلوت (با قیمت ۵۰۰۰ دلار) و پکیج باتری دوربرد (با قیمت ۹۰۰۰ دلار)، نه بگویند. آن‌ها تنها می‌توانند یک رنگ (سیاه) دریافت کنند و انتخاب هر رنگ دیگری باعث افزایش قیمت ۱۰۰۰ دلاری خواهد شد. 

احتمالا مشتریان زیادی وجود دارند که منتظر عرضه این نسخه مقرون‌به‌صرفه و ارزان‌قیمت از تسلا مدل 3 هستند تا آن را خریداری کنند. اما این افراد که دنبال خودروی ارزان قیمت هستند، بیش‌تر به اعتبار مالیات فدرال ۷۵۰۰ دلاری برای خرید خودروی الکتریکی توجه دارند. تسلا در حال گذار به نقطه عطفی است که این نجات‌دهندگان بالقوه را کاهش داده و در نهایت از بین می‌برد.

 برنامه مالیاتی فوق‌الذکر توسط دولت اجرا می‌شود که این اعتبار همچنین شامل محدودیت برای تولیدکنندگان خودرو نیز خواهد شد. هنگامی که یک شرکت خودروسازی بتواند ۲۰۰ هزار خودروی واجد شرایط به فروش برساند، تخفیف در دو دوره سه ماهه همچنان در بالاتری سطح (۷۵۰۰ دلار) باقی می‌ماند. البته پس از طی این دوره، میزان تخفیف مالیاتی به نصف (۳۷۵۰ دلار) کاهش می‌یابد. در طی ۶ ماه بعدی نیز دوباره تخفیف به نصف می‌رسد، قبل از این‌که به طور کامل تخفیف حذف شود. 

تسلا هنوز سال‌ها تا رسیدن به حجم تولید انبوه فاصله دارد که باعث می‌شود نتواند مانند برخی از خودروسازان سنتی، محصولاتی با قیمت ۳۵ هزار دلار یا کمتر روانه بازار کند. بنابراین خودروساز الکتریکی سیلیکون ولی همچنان انگیزه دارد تا در بخش لوکس بازار تمرکز کند؛ جایی که حاشیه سود بالاتری دارد و فروش گزینه‌های اختیاری و ارتقاء عملکرد ساده‌تر است. مطمئنا مردم در مورد وعده‌های ایلان ماسک پیرامون تولید انبوه خودروی الکتریکی تسلا مدل 3 و نسخه مقرون‌‌‎به‌صرفه و ارزان‎‌قیمت آن، بحث می‌کنند و شاید او را نیز به فریب دادن متهم کنند. مطلبی که در حال حاضر بیش‌تر از همیشه روشن شده است، هویت تسلا مدل 3 بیش‌تر از یک پیشرو در میان خودروهای الکتریکی است. آن‌طور که ایلان ماسک می‌گوید، خودروی برقی تسلا مدل 3 کلید بقای تسلا نیز به شمار می‌رود.