بهترین خودروهای مفهومی تاریخ

خودروهای مفهومی یا کانسپت، مدل‌های تولیدی شرکت‌‎های خودروسازی هستند که با هدف نمایش زبان طراحی جدید یا تجهیزات مختلف، معمولاً در نمایشگاه‌های بزرگ خودروسازی رونمایی می‌شوند. تیم مهندسی هر شرکت در مدل‌های مفهومی از قوانین معمول پیروی نمی‌کنند که حاصل، خلق عجیب‌ترین، جذاب‌ترین و گاهی موفق‌ترین خودروهای تاریخ بوده است. مفهوم «خودروهای کانسپت» از دهه ۱۹۳۰ تا به‌امروز ادامه داشته است. وب‌سایت اتوکار فهرستی از بهترین خودروهای مفهومی تاریخ را منتشر کرده است که در ادامه به معرفی هر مدل می‌پردازیم.

ولوو ونوس بیلو

محصول سال ۱۹۳۳

ونوس بیلو (Venus Bilo) اولین خودروی مفهومی جهان و ساخت برند سوئدی ولوو بود که در سال ۱۹۳۳ به‌نمایش گذاشته شد. طراحی این مدل به‌قدری رادیکال و افراطی بود که مقامات شرکت ولوو در زمان رونمایی، هرگونه ارتباطی با آن را تکذیب می‌کردند. طراحی ونوس بیلو سال‌ها جلوتر از خودروهای آن دوران بود؛ درواقع با گذشت چندسال بعد، مدیران ارشد ولوو به تأمین بودجه برای ساخت سدان لوکس ونوس بیلو اقرار کردند. این مدل مفهومی پس از سال ۱۹۵۶ تابه‌امروز مشاهده نشده است.

بیوک وای-جاب

محصول سال ۱۹۳۸

کوپه‌ی کروک بیوک وای-جاب (Y-Job) در بسیاری از رسانه‌های خودرویی آمریکا، به‌عنوان اولین خودروی مفهومی تاریخ معرفی می‌شود، اما همانطور که اشاره شد، ولوو اولین خودروی مفهومی تاریخ را رونمایی کرده است. این مدل، نمایشی از هنر طراحی هارلی جی. ارل بود که چند سال بعد، کروک بیوک با الهام از آن ساخته شد. وای-جاب به ویژگی‌های جالبی چون چراغ‌های جلوی مخفی، پنجره‌ها و سقف برفی و پیشرانه‌ی ۸ سیلندر خطی ۵.۲ لیتری مجهز بود. این مدل در سال ۱۹۹۳ به مرکز طراحی جنرال موتورز وارد شد. البته در سال ۲۰۰۱ وای-جاب با تجهیزات مدرن در قالب مدل بیوک بلک هاوک (Blackhawk) بازسازی شد.

بیوک لِسیبر

محصول سال ۱۹۵۱

هارلی جی. ارل لسیبر (LaSabre) را با الهام از طراحی جت‌های جنگنده خلق کرد. این مدل متفاوت با پیشرانه‌ی ۸ سیلندر  V شکل ۳۳۵ اسب بخاری، ارتفاع کم، سقف برقی با قابلیت بسته شدن خودکار هنگام آب و هوای بارانی، شیشه‌ی منحنی جلو، چراغ‌های جلوی مخفی و برآمدگی بزرگ صندوق عقب و بخش پشتی که آغازگر محبوبیت این نوع طرح در خودروهای آمریکایی بود در تاریخ ماندگار شد. لسیبر بعدها به مدل تولیدی تبدیل شد و تا سال ۲۰۰۰، هشت نسل مختلف از آن به بازار رسید. بیوک لسیبر در سال ۲۰۰۶ با مدل لوسرن (Lucerne) جایگزین شد.

اولدزموبیل استارفایر

محصول سال ۱۹۵۳

برند آمریکایی اولدزموبیل (Oldsmobile) مدل مفهومی و پنج سرنشینه‌ی استارفایر (Starfire) مجهز به بدنه‌ی فایبرگلاس و پیشرانه‌ی ۸ سیلندر V شکل ۲۰۰ اسب بخاری را با الهام از جت جنگنده‌ی لاکهید F-94 استارفایر نام‌گذاری کرد. در آن دوران استفاده از پلاستیک در بدنه‌ی خودرو اقدامی انقلابی محسوب می‌شد. استارفایر آغازگر این انقلاب بود که هنوز هم پس از ۶ دهه، مدل‌های با این بدنه در خط تولید جنرال موتورز تولید می‌شدند. استارفایر در سال ۱۹۶۱ به مدل تولیدی تبدیل و سرانجام پس از دو نسل عرضه، در سال ۱۹۸۰ کنار گذاشته شد.

اولدزموبیل گلدن راکت

محصول سال ۱۹۵۶

در دهه‌ی ۱۹۵۰ مدل‌های مفهومی بسیاری با الهام از طراحی هواپیماها و سفینه‌های فضایی خلق شد. درواقع در این دوران موسوم به «عصر فضا» برندهای آمریکایی در این زمینه بی‌رقیب بودند. گلدن راکت (Golden Rocket) با بدنه‌ی فایبرگلاس و پیشرانه‌ی ۸ سیلندر V شکل ۳.۲ لیتری با قدرت ۲۷۵ اسب بخار، اولی خودرویی بود که قابلیت تنظیم برقی فرمان را در اختیار راننده می‌گذاشت. هنگام باز کردن در گلدن راکت، صندلی‌ها بلند شده و به سمت در چرخش پیدا می‌کنند تا پیاده و سوار شدن برای سرنشینان راحت‌تر باشد.

مدل‌های مفهومی برتونه آلفارومئو BAT

محصول دهه ۱۹۵۰

فرانکو اسکالیونه در پروژه‌ی همکاری شرکت‌ و استودیوی طراحی برتونه (Bertone) و خودروساز آلفارومئو سه مدل مفهومی تاریخی طراحی کرد. مدل‌های آیرودینامیک تکنیکی برلین موسوم به BAT 5، BAT 7 و BAT 9 انقلابی واقعی در طراحی و آیرودینامیک خودروها بودند. فقط این نکته را درنظر بگیرید که BAT 7 در سال ۱۹۵۴ ضریب درگی معادل ۰.۱۹ داشت. در سال BAT 11 با الهام از نمونه‌های اصلی و آلفارومئو 8C کامپتزیونه رونمایی شد.

لامبورگینی مارزال

محصول سال ۱۹۶۷

مدل مفهومی مارزال (Marzal) توسط استودیو طراحی برتونه و نیمی از پیشرانه‌ی ۱۲ سیلندر V شکل ۴ لیتری لامبورگینی ساخته شد. مارزال با طراحی آینده نگرانه، درهای طرح گالوینگ و پیشرانه‌ی ۶ سیلندر خطی ۲ لیتری با قدرت ۱۷۵ اسب بخار برادر بزرگ‌تر لامبورگینی اسپادا عنوان گرفت. لامبورگینی مارزال توسط گریس کلی، پرنسس موناکو در حاشیه‌ی گرن‌پری فرمول یک موناکو در برابر عموم رانده شد.

آلفارومئو کارابو

محصول سال ۱۹۶۸

کارابو (Carabo) که در زبان ایتالیایی به‌معنی سوسک است توسط مارسلو گاندینی از استودیو برتونه طراحی و بر اساس مدل آلفارومئو تیو 33 با پیشرانه‌ی ۸ سیلندر V شکل ۲۳۰ اسب بخاری ساخته شد. کارابو در حقیقت مدل به‌روز شده‌ی طراحی دیگر گاندینی؛ لامبورگینی میورا بود. آلفارومئو کارابو اولین خودروی تاریخ است که با درهای گالوینگ سوسکی (قیچی وار) همراه شده بود. این طرح  برای اولین بار در خودروهای تولیدی، در یکی دیگر از طراحی‌های گالوینی؛ لامبورگینی کونتاش به‌کار برده شد.

مرسدس‌بنز C111

محصول سال ۱۹۶۹

C111 از نظر مقامات مرسدس، یک خودروی آزمایشی بود تا مفهومی. اولین بار در سال ۱۹۶۹ این مدل با پیشرانه‌ی ونکل ۲۸۰ اسب بخاری و درهای طرح گالوینگ رونمایی شد. سال ۱۹۷۰ نمونه دیگر C111 با پیشرانه‌ی قدرتمندتر ۳۵۰ اسب بخاری و سپس در سال ۱۹۷۸ مدل نهایی با پیشرانه‌ی دیزل ۲۳۰ اسب بخاری معرفی شد. مرسدس‌بنز C111 سال ۱۹۷۸ در پیست مشهور ناردو رینگ (Nardò Ring)  به نهایت سرعت ۳۲۲ کیلومتر بر ساعت رسید.

لانچیا استراتوس زیرو

محصول سال ۱۹۷۰

مارسلو گاندینی دوباره با یک طرح انقلابی در صنعت خودروسازی وارد شد. استراتوس زیرو (Zero یا 0) شروعی بر محبوبیت خطوط تهاجمی، تیز و مثلثی شکل بدنه خودروهای دهه ۱۹۷۰ بود. استراتوس زیر که فقط ۸۳ سانتی‌متر ارتفاع داشت، از پیشرانه‌ی ۴ سیلندر V شکل ۱.۶ لیتری لانچیا فولویا (Fulvia) با قدرت ۱۱۵ اسب بخار استفاده می‌کرد. استراتوس زیرو چند سال بعد در قالب مدل افسانه‌ای لانچیا استراتوس که در مسابقات رالی خوش درخشید، تولید شد.

مازراتی بومرنگ

محصول سال ۱۹۷۱

جورجتو جیوجیارو با طراحی مازراتی بومرنگ (Boomerang) که شباهت فراوانی به آلفارومئو کارابو و لانچیا استراتوس زیرو داشت، الهام‌بخش مدل‌های دیگری چون لوتوس اسپریت و دلورین DMC-12 را خلق کرد. بومرنگ از پیشرانه‌ی ۸ سیلندر V شکل ۴.۷ لیتری مدل بورا استفاده می‌کرد و مجوز تردد جاده‌ای هم کسب کرده بود. مازراتی بومرنگ در نمایشگاه‌های زیادی به نمایش گذاشته شد و همیشه تحسین کارشناسان و طرفداران دنیای خودرو را به دنبال داشت.

مدل‌های مفهومی فورد پروب

محصول سال‌های ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۵

شرکت خودروساز آمریکایی فورد در طول ۶ سال، با هدف ساخت یک مدل آیرودینامیک سری پروب (Probe) را تولید کرد. سری پروب فورد در ۵ مدل مختلف با ویژگی‌هایی مانند کاور چرخ عقب  چراغ‌های جلوی مخفی رونمایی شد. فورد پروب 5 محصول سال ۱۹۸۵، آخرین مدل از این سری بود که  ضریب درگ آن ۰.۱۳۷ برابر با ضریب درگ جت جنگنده‌ی F-16 گزارش شد. مدل تولیدی فورد پروب با الهام از این سری مفهومی در سال ۱۹۸۹ عرضه شد.

فورد جیا کاکپیت

محصول سال ۱۹۸۱

مدل مفهومی کاکپیت (Cockpit) با الهام از خودروهای دهه ۱۹۵۰، به منظور خلق یک خودروی دوسرنشینه اقتصادی شهری تولید شد. ابعاد کوچک، پارک آسان، پیشرانه‌ی تک سیلندر ۲۰۰ سی‌سی با قدرت ۱۲ اسب بخار و مصرف سوخت ۳.۱ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر از ویژگی‌های این مدل مفهومی جالب بود.

ایتال دیزاین کپسولا

محصول سال ۱۹۸۲

شاید کپسولا (Capsula) مدل مفهومی عجیبی به‌نظر برسد، ولی ایده‌ی ابتدایی طرح ایتال دیزاین نقش مهمی در آینده‌ی خودروهای چندمنظوره داشت. کپسولا می‌توانست به آسانی به هر خودرویی در کلاس‌های مختلف تبدیل شود. درواقع شاسی و قوای محرکه آن شامل پیشرانه‌ی ۴ سیلندر ۱.۵ لیتری با قدرت ۱۰۴ اسب بخار ثابت بود، اما بدنه‌های مختلف روی آن سوار می‌شد.

جنرال موتورز سان رِیسر

محصول سال ۱۹۸۷

سان ریسر (Sunraycer) خودروی خورشیدی جنرال موتورز بود که به‌منظور شرکت در اولین دوره از مسابقات خودروی خورشیدی یا «چالش جهانی خودروهای خورشیدی» با همکاری دو شرکت دیگر ساخته شد. سان ریسر با ظرفیت یک سرنشین فقط ۱۷۷ کیلوگرم وزن داشت و به ۷۲۰۰ سلول خورشیدی مجهز شده بود. نهایت سرعت این مدل مفهومی که ۳۱۳۸ کیلومتر از جاده‌های استرالیا را درنوردید، به ۱۰۹ کیلومتر بر ساعت می‌رسید.

جنرال موتورز کِرو 3

محصول سال ۱۹۹۰

سری مدل‌های مفهومی جنرال موتورز کرو (CERV به معنی خودروی آزمایشی تیم مهندسی شورولت) شامل چهار نسخه مختلف از سال ۱۹۶۲ ساخته شدند. نسخه سوم کرو از پیشرانه‌ی ZR1 با قدرت ۶۵۰ اسب بخار و سیستم چهار چرخ محرک استفاده می‌کرد و نهایت سرعت به بیش از ۳۲۰ کیلومتر بر ساعت می‌رسید. کرو 3 علاوه بر طراحی زیبا به انواع تجهیزات مدرن مجهز بود تا رانندگی با آن برای راننده‌های آماتور هم بدون مشکل باشد.

بی‌ام‌و E1

محصول سال ۱۹۹۱

گاهی اوقات کوچک‌ترین خودروها، خلاقانه‌ترین محصولات یک شرکت هستند. E1 در دو نسخه مختلف عرضه شد. نسخه اول آن در سال ۱۹۹۱ با موتور برقی بود اما نسخه دوم در سال ۱۹۹۳ با سه نوع پیشرانه بنزینی، برقی و هیبرید ساخته شد. بی‌ام‌و E1 از بدنه‌ی آلومینیومی سبک وزن استفاده می‌کرد که می‌توان آن را رقیب اصلی آئودی A1 در نظر گرفت. در سال ۱۹۹۴ بی‌ام‌و برندهای بریتانیایی روور و مینی را در اختیار گرفت و نیاز به تولید مدلی بر اساس E1 از بین رفت.

ام جی E-XE

محصول سال ۱۹۸۵

ساخت مدل‌های مفهومی توسط برندهای بریتانیایی خودروساز بریتیش لِیلند، آستین روور یا ام جی-روور عجیب به‌نظر می‌رسد اما تیم مهندسی MG خودروی مفهومی جالبی تولید کرد.  E-XE یک خودروی مفهومی موتورمیانی اسپرت بود که با الهام از فراری 308 توسط رویدن اکس و جری مک‌گاورن طراحی شد. E-XE از قوای محرکه و شاسی ام جی مترو و خودروی رالی 6R4 استفاده می‌کرد که چند سال بعد مک‌گاورن MG F را با الهام از آن طراحی کرد.

ولوو ECC

محصول سال ۱۹۹۳

مدل مفهومی ECC یا خودروی مفهومی محیط زیستی ولوو به‌منظور تولید یک خودروی پاک، ایمن، سبک‌وزن با قوای محرکه ترکیبی از موتور برقی و توربین گازی ساخته شد. طراحی ECC چندسال جلوتر از آن سال‌ها بود؛ درواقع ولوو S80 محصول سال ۲۰۰۶ در طراحی بدنه از این مدل الهام گرفته است.

دوج ESX3

محصول سال ۲۰۰۰

شاید طرحی مدل مفهومی دوج (با تلفظ صحیح انگلیسی داج) برای قرن ۲۱ انقلابی نباشد، اما در زیر پوسته‌ی نه چندان جذاب، قوای محرکه دیزل-برقی هیبرید وجود داشت. سری مدل‌های مفهومی ESX دوج از سال ۱۹۹۶ ساخته شدند که پیش از مدل‌های اینسایت هوندا و پریوس تویوتا است. سری ESX که در مجموع در سه نسخه تولید شدند، پاسخ تیم مهندسی دوج به درخواست بیل کلینتون، رئیس جمهور وقت ایالات متحده مبنی برتولید خودروی کم مصرف بود.

جگوار F تایپ

محصول سال ۲۰۰۰

قبل از عرضه‌ی کوپه‌ی زیبای جگوار اف تایپ (F Type) در سال ۲۰۱۳، سه مدل مفهومی مختلف با نام‌های متفاوت در سال‌های ۱۹۸۶، ۲۰۰۰ و ۲۰۱۱ ساخته شد. جگوار اف تایپ سال ۲۰۰۰ از پیشرانه‌ی ۶ سیلندر V شکل ۳ لیتری مدل S تایپ سدان استفاده می‌کرد. البته اف تایپ تولیدی سال ۲۰۱۳ از مدل مفهومی C-X16 الهام گرفته است. جف لاوسون مدیر تیم طراحی جگوار مسئول اصلی این پروژه بود اما پس از فوت او در سال ۱۹۹۹ پروژه‌ی اف تایپ به یان کالوم واگذار شد.

بی‌ام‌و X کوپه

محصول سال ۲۰۰۱

خودروساز آلمانی بی‌ام‌و با شروع قرن ۲۱ به‌لطف حضور کریس بنگل آمریکایی و ایده‌های خلاقانه او، مدل‌های مفهومی جذابی تولید کرده است. کراس اور مفهومی X کوپه با ویژگی‌های جالبی چون خطوط پیچیده‌ی بدنه، چراغ‌های هوشمند جلو متصل به سیستم GPS و پیشرانه‌ی ۳ لیتری دیزل توربوشارژ همراه بود.

کادیلاک 16

محصول سال ۲۰۰۳

جنرال موتورز در تاریخ صنعت خودروسازی مدل‌های مفهومی زیادی رونمایی کرده است، اما کادیلاک 16 مجهز به پیشرانه‌ی ۱۶ سیلندر V شکل ۱۳.۶ لیتری تنفس طبیعی با حداقل قدرت ۱۰۰۰ اسب بخار و گشتاور ۱۳۵۶ نیوتن‌متر، جزو جذاب‌ترین آن‌ها شناخته می‌شود. هدف از ساخت این مدل مفهومی تولید پیشرانه‌ی V16 نبود، بلکه کادیلاک 16 پیش نمایشی از زبان طراحی جدید محصولات این برند آمریکایی بود. محصولات کادیلاک هنوز هم از همین زبان طراحی استفاده می‌کنند.

جنرال موتورز های-وایر

محصول سال ۲۰۰۳

های-وایر خودروی مفهومی با پیل سوختی هیدروژنی بود که تمام اجزای سیستم آن به‌صورت الکترونیکی در ارتباط بودند. ایده‌ی اصلی های-وایر (Hy-wire) کنار گذاشتن سیستم مکانیکی و ورود به دنیای الکترونیک مدرن بود. پیشرانه‌ی ۳ مرحله‌ای های-وایر در شرایط مداوم ۱۲۶ اسب بخار و در شرایط کوتاه مدت ۱۷۳ اسب بخار قدرت تولید می‌کرد. جالب است بدانید که نام های-وایر بر اساس نظر یک کودک انتخاب شده است.

هولدن افیجی

محصول سال ۲۰۰۵

معمولاً خودروهای مفهومی با نگاهی به صنعت خودروسازی آینده ساخته می‌شوند، ولی در این بین نمونه‌های مانند هولدن افیجی (Efijy) هم هستند که به‌یاد مدل‌های قدیمی تولید شده‌اند. افیجی به الهام از مدل هولدن FJ محصول سال ۱۹۳۵ و بر اساس شورولت کوروت C6 با پیشرانه‌ی ۸ سیلندر V شکل ۶ لیتری و قدرت ۶۴۴ اسب بخار ساخته شد.

بی‌ام‌و افیشنت داینامیکس

محصول سال ۲۰۰۹

مفهوم افیشنت داینامیکس (Efficient Dynamics)‌ با هدف تولید خودرویی پیشرفته، سبک وزن و هیبرید مطرح شد. همانطور که مشخص است خروجی مستقیم این پروژه مدل i8 است.

رنو دزیر

محصول سال ۲۰۱۰

دزیر (DeZir) مدل مفهومی و تمام برقی رنو بود که در سال ۲۰۱۰ با طراحی فوق‌العاده زیبا رونمایی شد. درهای پروانه‌ای، موتور برقی با قدرت ۱۴۸ اسب بخار و طراحی جذاب از ویژگی‌های رنو دزیر است. مدل مسابقه‌ای رنو اسپرت R.S. 01 و مدل مفهومی الپین A110-50 با الهام از دزیر ساخته شدند.

جگوار C-X75

محصول سال ۲۰۱۰

سوپراسپرت هیبرید جگوار C-X75 با قدرت ۷۷۸ اسب بخار با همکاری تیم مهندسی فرمول یک ویلیامز ساخته شد. در ابتدا هدف مدیران ارشد عرضه‌ی ۲۵۰ دستگاه از این مدل زیبا بود که به‌دلایل مالی این پروژه کاملاً متوقف شد تا جگوار C-X75 در قالب یک مدل مفهومی باقی بماند. جاده‌های رم در فیلم Spectre جیمزباند میزبان C-X75 جگوار بود.

بی‌ام‌و NEXT 100

محصول سال ۲۰۱۶

مدل مفهومی NEXT 100 به مناسبت ۱۰۰ سالگی تأسیس برند بی‌ام‌و و پیش نمایشی از محصولات آینده‌ی این برند آلمانی ساخته شد. NEXT 100 مجهز به انواع فناوری‌های مدرن مانند فناوری خودران و بدنه‌ی فیبرکربن است. ضریب درگ این مدل مفهومی ۰.۱۸ گزارش شده است.

DS E-Tense

محصول سال ۲۰۱۶

برند لوکس و زیرمجموعه‌ی سیتروئن در چند سال اخیر محصولات متنوع اما نه‌چندان جذاب عرضه کرده است. مدل مفهومی و تمام برقی E-Tense نمایشی از توانایی‌های گروه PSA است که حدود یک ماه پیش، X E-Tense نیز به‌عنوان کدل جدیدتر آن رونمایی شد.