تأثیر تحریم های آمریکا بر تولید خودرو در ایران

بخش زیادی از مواد اولیه صنعت قطعه‌سازی وارداتی است و بخش دیگر نیز اگرچه در کشور تولید می‌شود؛ اما کفاف نیاز شرکت‌های قطعه‌سازی را نمی‌دهد.معمولا قطعه‌سازان ترجیح می‌دهند از طریق دور زدن تحریم‌ها مواد اولیه مورد نیاز خود را تأمین کنند. واردات نیازمند ارز است. نوسانات ارزی و عدم همکاری وزارت صنعت و معدن، واردات مواد مورد نیاز را برای قطعه‌سازان با مشکلات فراوانی همراه کرده است. بنابراین مهم‌ترین اتفاقی که با اعمال تحریم‌ها رخ می‌دهد این است که تولید خودرو‌های پسابرجامی مثل پژو 2008 یا متوقف می‌شود یا در تیراژ کم تولید می‌شود؛ یا قیمت‌ها به اندازه‌ای افزایش می‌یابد که از حد توان متقاضیان خارج است. 

محمدرضا نجفی منش، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران و نماینده وزیر صنعت در اتاق بازرگانی، درباره تحریم‌های جدید آمریکا گفت:

از ۱۵ مرداد تحریم‌های صنعت خودرو آغاز می‌شود. تحریم‌های جدید شامل قطعات و مواد اولیه خودرو است که حکایت از این دارد که این بار تحریم‌ها بسیار خشن و مهلک است؛ به‌طوری که بعضی شرکت‌ها جرئت همکاری با ایران را نخواهند داشت و با وجود سرمایه‌گذاری‌های هنگفت برخی شرکت‌های خودروسازی در ایران، حاضر به ادامه همکاری با ما نیستند. حداقل ۵۰۰ نفر در خزانه‌داری آمریکا به کار گرفته شده که مسائل تحریم‌های ایران را دنبال کنند و به نظر می‌رسد ما برای مقابله با این کار باید ۵ هزار نفر را به کار بگیریم.ایجاد ستاد مقابله با تحریم‌ها با ستاد ویژه اقتصادی بخش معاون اول ریاست جمهوری یکی از این راهکارها است. این ستاد باید با همکاری وزارت امور خارجه مسائل را پیگیری کند و با یکصدایی و ارتباط با سایر کشورها از طریق وزیر امور خارجه مسائل را پیگیری کنیم. همچنین ارتباط دائم با شرکت‌ها برای حل مشکلات لازم است و پیشنهاد می‌شود در اموری مانند گمرک، استاندارد،‌ نظام مالیاتی، تأمین اجتماعی و بانک‌ها تسهیل‌گری صورت گیرد.

آرش محبی‌نژاد، دبیر انجمن قطعه‌سازان همگن، در خصوص افزایش قیمت قطعات و تأثیر آن بر خودروسازها و اظهارت مدیران خودروسازی مبنی‌ بر عدم تأمین قطعه از سوی قطعه‌سازان داخلی گفت:

این صحبت کاملا صحیح است و قطعه‌سازان دیگر نمی‌توانند با این قیمت‌ها به خودروسازها قطعه بدهند. ضمن آنکه پرداختی خودروسازها نیز عقب افتاده است و تا وقتی که این وضعیت اصلاح نشود، فعالیت قطعه‌سازی متوقف خواهد شد. به‌طوری‌که در چند هفته اخیر ۵۰ قطعه‌ساز تعطیل شده‌اند.

 پیش محمدرضا نجفی‌منش، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران، اعلام کرد تحریم‌های صنعت خودرو مربوط قطعات خودرو بوده است که از ۱۵ مرداد آغاز خواهند شد. این شاید فرصت مناسبی برای قطعه‌سازان داخلی باشد تا بتوانند فعالیت‌های خود را توسعه دهند؛ اما با وجود بدقولی خودروسازان داخلی در پرداخت‌ها، بسیاری از قطعه‌سازان قادر به ادامه فعالیت در بازار نبوده و به اجبار تعطیل شده‌اند. با این وجود انتظار می‌رود در آینده نه‌چندان دور شاهد افزایش قیمت شدیدی در بازار قطعات خودرو باشیم. 

با پرس‌و‌جو از تعمیرکاران و منابع خبری معتبر، به این نتیجه می‌رسیم که هیچ کدام از خودروهای ساخت داخل، با ۱۰۰ درصد قطعات ساخت ایران عرضه نمی‌شوند. بر این اساس، حتی ۱۵ درصد از قطعات پراید هم وارداتی است. این میزان برای پژو ۴۰۵ که از ۳ دهه قبل در ایران فروخته می‌شود، به ۳۰ درصد می‌رسد. از سویی دیگر، خودروهای پرفروش و پرتقاضای دیگر مثل نسخه‌های مختلف تندر ۹۰ و ساندرو، با ۵۰ درصد قطعات خارجی مونتاژ می‌شوند که شدیدا تحت تأثیر تحریم‌های خارجی خواهند بود. کیا سراتو آپشنال سایپا، پژو ۲۰۰۸ و بسیاری خودروهای بالای صد میلیون تومان مونتاژ ایران، نه‌تنها با ممنوعیت تولید از سوی برندهای سازنده‌ی خارجی مواجه هستند، بلکه به دلیل استفاده‌ی ۷۰ تا ۸۰ درصدی از قطعات وارداتی، احتمالا از خط تولید خارج خواهند شد.

 از سویی دیگر، کمبود ارز در بازار برای خودروهای چینی وارداتی هم مشکل‌ساز شده است. این موضوع بر خرید قطعات یدکی مورد نیاز برای تعمیر و نگهداری مدل‌های پرفروش چینی تأثیر می‌گذارد. قیمت بعضی قطعات این خودروها، امروزه با افزایش تقاضا و کمبود در بازار مواجه است؛ به شکلی که با هزینه‌ای نزدیک یا حتی گران‌تر نسبت به لوازم اصلی خودروهای ژاپنی و کره‌ای فروخته می‌شوند.