آیا دوره مدیریت ایلان ماسک در تسلا رو به پایان است
برای جهان سخت است که خدمات و تلاش‌های ایلان ماسک در قرن ۲۱ را فراموش کند. ماسک یکی از بنیان‌گذاران پی پال بود، او رؤیاهای کودکی خود را با تأسیس شرکت فضایی اسپیس ایکس به واقعیت تبدیل و تاکنون کمک‌های فراوانی به صنعت فضایی کرده است. Elon Musk در قامت مؤسس و مدیرعامل یک شرکت خودروساز نیز تمام تخصص و پشتکار خود را برای ساخت خودروهای تمام الکتریکی بدون هیچ‌گونه آلودگی زیست‌محیطی به کار گرفت و خودروهای زیبا و قدرتمندی به بازار عرضه کرد که هرکدام از آن‌ها در کلاس خود رکورددار هستند.
خودروهای تسلا در کنار بهره‌بردن از موتور الکتریکی و مزایای مختلفی که چنین موتورهایی به ارمغان می‌آورند، از یک شاخصه‌ی مهم نیز بهره می‌برند که سطح اولیه از فناوری رانندگی خودکار است؛ البته این سیستم هنوز نیاز به ارتقا و به‌روزرسانی‌های زیادی دارد تا بتواند اطمینان و اعتماد خریداران را برای استفاده از آن جلب کند.
اکنون به نظر می‌رسد که زمان ترک تسلا از سوی ماسک فرارسیده است. با توجه به اینکه هرروزه شایعات و خبرهایی پیرامون شرکت تسلا منتشر می‌شود که شخص ماسک در بیشتر آن‌ها نقش اساسی ایفا می‌کند. این مدیرعامل به‌جای اینکه موتور محرکه شرکت و کارکنان باشد تبدیل به نقطه عدم تمرکز و کارایی آن‌ها تبدیل‌شده است. تولید خودروهای الکتریکی باعث شد شرکت بیش‌ازپیش در کانون توجهات مردم و سرمایه‌گذاران قرار بگیرد و ایده‌های جسورانه او نیز بر این محبوبیت‌ها افزود. ولی اکنون برخی رفتار و صحبت‌های او، بخصوص توییت های جنجالی او در توییتر که بیشتر اوقات در نیمه‌های شب منتشر می‌شود مشکلاتی پیرامون شرکت ایجاد کرده است و برخی از این توییت ها نیز سرمایه‌گذاران را شوکه کرده است.
کمتر از دو هفته پیش بود که توییت جنجالی ایلان ماسک مبنی بر خصوصی‌سازی تسلا و خرید سهام به قیمت ۴۲۰ دلار از سهامداران باعث گمانه‌زنی‌های گسترده درباره آن شد. از احتمال خرید سهام توسط صندوق سرمایه‌گذاری پادشاهی عربستان سعودی یا شرکت اپل و دیگر اخباری که هرروز دراین‌باره منتشر می‌شود. برخی از مدیران اعتقاددارند که توییت ماسک خیلی زود منتشر شد و او باید کمی صبر می‌کرد و قبل از انتشار آن مقدمات لازم را فراهم می‌کرد. طبق برخی خبرهای منتشره ایلان ماسک درزمینهٔ خصوصی‌سازی تسلا از مشاوره‌های مالی و حقوقی گروه گلدمن ساکس و صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی سیلور لیک بهره می‌برد.
هرچند که برخی افراد نزدیک به شرکت تسلا گفته‌اند که هنوز توافق رسمی بین ماسک و آن‌ها امضا نشده است. این شیوه در پیش‌گرفته شده توسط ماسک و اعلام خبرهای مهم شرکت از طریق توییتر قبل از مشورت با هیئت‌مدیره، آن‌ها را نگران کرده است. البته توییت کردن آزادی عمل و جسارت زیادی در بیان نظرات به ماسک می‌بخشد. این شرکت بعد از توییت ماسک اعلام کرد که کمیته سه‌نفره‌ای از مدیران را برای بررسی پیشنهاد مدیرعامل میلیاردر خود تشکیل داده است و آن‌ها هنوز دراین‌باره تصمیم‌گیری نکرده اند. اظهارنظر ماسک بیش‌ازپیش کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا را حساس کرده است و طبق اظهارات آن‌ها در حال بررسی موارد قانونی ازجمله اتهام دست‌کاری عمدی ارزش سهام شرکت هستند. ترزا گودی مؤسس شرکت مشاوره حقوقی گودی و وکیل سابق این کمیسیون دراین‌باره می‌گوید:
ایلان ماسک مشاوران زیادی دارد، امیدواریم که این موضوع روال طبیعی خود را طی کند.
وی در گفتگو با تلویزیون بلومبرگ افزود اقدامات ماسک مناسب نبوده و راه توصیه‌شده‌ای برای جذب سرمایه نیست.
همچنین فاکس نیوز روز چهارشنبه اعلام کرد: کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا برای شرکت تسلا احضاریه ای صادر کرده و در آن توضیحاتی بابت جمله‌ی «تأمین مالی این طرح انجام‌شده است» که ماسک در توییت خود بیان کرده است را خواستار شده است. طبق قوانین موجود در آمریکا زمانی که یک شرکت اعلام می‌کند در حال کار با مشاوران مالی برای انجام معامله‌ای است باید بین آن‌ها یک توافق رسمی وجود داشته و آن را به مراجع قانونی اعلام نماید.
به گفته یکی از افراد نزدیک به ماسک و شرکت تسلا، از دلایل عدم وجود توافق رسمی بین ماسک و شرکت‌های مشاوره می‌توان به بحث مالیات اشاره کرد؛ زیرا طبق قوانین فدرال هرگونه توافق مشاوره مالی نیز مشمول مالیات خواهد بود. مدیرعامل جوان تسلا امیدوار بود بتواند از تجربیات صندوق خصوصی سیلور لیک برای بحث خصوصی‌سازی شرکت تسلا استفاده کند. این صندوق پیش‌ازاین مشاور مالی مایکل دل، مالک شرکت تولیدکننده تجهیزات کامپیوتری دل بود و با موفقیت قرارداد ۲۱/۷ میلیارد دلاری خرید این شرکت و همچنین ۶۷ میلیارد دلاری شرکت EMC را با موفقیت به انجام رسانید. برخی از تحلیل گران نیز در توانایی‌های این دو شرکت مشاوره برای کمک به ماسک تردید دارند. وجود همین شایعات و اظهارنظرهای متفاوت و متضاد باعث شد سهام تسلا روز چهارشنبه با ۲.۵۷ درصد یا ۸.۹۵ دلار کاهش به رقم ۳۳۸/۶۹ دلار برای هر سهم برسد.
هزینه‌های استخدام مشاوران مالی نیز در این سطح از معاملات بالا است. جفری ناصف مدیرعامل شرکت خدمات مشاوره فریمن دراین‌باره می‌گوید: خدمات مالی موردنظر ماسک می‌تواند بین ۳۰ تا ۱۲۰ میلیون دلار هزینه دربرداشته باشد. هیئت‌مدیره تسلا اعلام کرد که کمیته ۳ نفره ای از مدیران ارشد این شرکت را مأمور بررسی پیشنهاد ماسک کرده‌اند و این کمیته از مشاوره دو شرکت خدمات مالی و حقوقی به‌صورت جداگانه بهره می‌برد.
درحالی‌که طی هفته‌های گذشته بحث بسیار زیادی بر سر خصوصی‌سازی تسلا و سرمایه‌گذاری عربستان سعودی در این شرکت مطرح‌شده بود، بالاخره ایلان ماسک اعلام کرد که تسلا به‌صورت سهامی عام باقی خواهد ماند. اوبار دیگر از طریق توییتر این خبر را به اطلاع همه رساند؛ و بعد از ۳ هفته طوفانی و جنجالی که در صدر اخبار رسانه‌ها قرار داشت این توییت به‌نوعی عقب‌نشینی او محسوب می‌شود. به گفته وی خصوصی‌سازی تسلا در این زمان بسیار وقت‌گیر بوده و اکنون زمان تمرکز بر تولید انبوه و موفقیت سری ۳ است.
میراث ایلان ماسک و هوشمندی او غیرقابل‌انکار است. دو دهه طول کشید تا خودروسازان بزرگ دنیا درک کنند که سوخت‌های فسیلی ازنظر اقتصادی و ژئوپلیتیک بسیار مهم هستند. پس باید برای حفظ محیط‌زیست از آلودگی‌های ناشی از سوخت فسیلی به دنبال دیگر انرژی‌ها جهت استفاده در خودروها که روزبه‌روز بر تعداد آن‌ها افزوده می‌شود، بود. درحالی‌که شرکت‌های خودروساز دنیا برای پذیرش انرژی الکتریسیته به‌عنوان سوخت جایگزین در خودروها به انتخاب قطعی نرسیده بودند، ایلان ماسک با همان جسارت فوق‌العاده خود، آینده صنعت خودرو را در استفاده از انرژی الکتریکی دید و به‌سرعت تولید انبوه خودروهای الکتریکی خود را بسیار جلوتر از شرکت‌های بزرگ و مطرح دنیا آغاز کرد. حتی برای استفاده از انرژی خورشیدی در خانه‌ها نیز ایده‌های خود را به واقعیت تبدیل کرد؛ و صفحات فتوولتائیک باکیفیتی را به تولید رساند.
این ادعا که موفقیت در سیلیکون ولی نیاز به نابغه‌های میلیاردر دارد تا حدودی درست است. البته برای هر کار بزرگی نیاز به سرمایه کلان دارد و ایلان ماسک سرمایه قابل‌توجهی در تسلا هزینه کرده است. این سرمایه‌ها هم از سوی اشخاص خصوصی و هم دولت فراهم‌شده است. با توجه به اینکه روزبه‌روز بر تقاضای خودروهای برقی دوستدار محیط‌زیست افزوده می‌شود پس درنهایت طی سال‌های آتی شرکت تسلا به سوددهی کامل خواهد رسید و از این وضعیت و مشکلات موجود رها خواهد شد. مهم، زمان رسیدن به سوددهی شرکت است تا بتواند از زیر بار فشار سهامداران، افکار عمومی و غیره رهایی یابد.
اکثر مردم آمریکا معتقدند که آینده درخشانی پیش روی صنعت خودروهای الکتریکی تسلا است. خریداران بسیار علاقه‌مند هستند تا از خودروهای خودران استفاده کنند. هدف این فناوری درنهایت ایمنی بیشتر و ترافیک کمتر در هنگام رانندگی است. خیلی هیجان‌انگیز خواهد بود زمانی که شما سوار خودرویی می‌شود و تنها با فشردن چند دکمه و تنظیم مقصد به‌راحتی و با بیشترین ایمنی به آن می‌رسید و در مسیر از زمان خود بیشترین استفاده را داشته باشید. ایلام ماسک این موضوع را زودتر از دیگر شرکت‌ها درک کرد و باپشتکار فراوان در حال رسیدن به این موفقیت است. دیگر شرکت‌ها نیز در حال کار روی این فناوری هستند ولی تسلا در این زمینه پیشتاز است. این فناوری تا زمان تکمیل نهایی و اعتماد صددرصدی به آن هنوز راه زیادی در پیش دارد.
یکی از موارد قابل‌توجه در مورد ماسک صحبت‌ها و توییت های صریح، بی‌پرده و عمدتاً بدون کنترل و آینده‌نگری است که از سوی هیئت‌مدیره و مدیران شرکت پذیرفته‌شدنی نیست. گاهی او مسائل داخلی شرکت، مخالفت‌ها و نظرات خود را بدون اینکه به کاربرد واژگان و معانی آن‌ها توجه کند در شبکه‌های اجتماعی بیان می‌کند که باعث بروز شایعات و بحران‌هایی می‌شود و می‌تواند هر شرکت بزرگی را با چالش‌های اساسی مواجه کند. تا همین اواخر یکی از درخواست‌های مکرر ایلان ماسک و تسلا استفاده از بودجه عمومی دولت برای سرمایه‌گذاری و تشویق مردم به استفاده از خودروهای الکتریکی ساخت تسلا بود. هرچند که تاکنون تلاش‌های چندین‌باره او برای دریافت بودجه دولتی ازجمله وام‌های کلان وزارت انرژی آمریکا رد شده است.
در حال حاضر ماسک ادعا می‌کند برنامه بلندمدت و بسیار دقیقی برای سوددهی تسلا طراحی کرده است. او از سهامداران شرکت خواسته است تا به او اعتماد کنند و همچنان به حمایت خود از تسلا ادامه دهند. البته او برای موفقیت ایده‌ها و برنامه‌های خود هیچ‌گونه تضمینی به سهامداران ارائه نکرده است.
کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات‌متحده برای حفاظت از سرمایه‌گذاران و سهامداران نظارت خود را بر برنامه‌های ماسک افزایش داده است. هدف آن‌ها اعتماد بیشتر مردم به بازار را در پی خواهد داشت؛ و اعتماد مردم اصل اولیه در سرمایه‌گذاری است.
نقش ماسک به‌عنوان بنیان‌گذار و عضو هیئت‌مدیره تسلا کماکان به قدرت خود باقی است؛ اما سمت مدیرعاملی او ممکن است درخطر باشد. تسلا اکنون بسیار بزرگ‌تر از هر زمان دیگری است و نیاز به مدیرعاملی دارد که تمرکز صددرصدی خود را صرف آینده و پیشبرد اهداف شرکت کند و همچنین کنترل بیشتری بر صحبت‌ها و رفتار خود داشته باشد و در جهت کاهش اختلافات با هیئت‌مدیره شرکت حرکت کند. خبرگزاری تایمز در گزارش خود آورده است که هیئت‌مدیره تسلا به دنبال مدیرعاملی قدرتمند و خلاق برای جایگزینی ماسک است.