داستان برند پژو؛ خودروساز اصیل فرانسه و مهمترین شریک ایران خودرو
مثلث غولهای خودروسازی فرانسه، شامل رنو، سیتروئن و پژو همچنان به تولید و فروش گسترده در بازار جهانی مشغول هستند. هرچند که، قدرت تجاری و صنعتی شرکتهای خودروساز فرانسوی، در مقایسه با دهههای ۸۰ و ۹۰ میلادی کاهش یافته است؛ همچنان با تیراژ تولید بالا، اهمیت ویژهای در اقتصاد اروپا دارند.
ادغام رنو و نیسان در اواخر قرن بیستم، شرکت فرانسوی را از نظر مالی و مدیریتی متحول کرد تا امروز، رنو بزرگترین برند خودروساز فرانسه باشد. در سمت دیگر ماجرا، اتحاد پژو با سیترون و تشکیل گروه PSA، موفقیت بزرگی به همراه نداشت و بارها به ورشکستگی کامل نزدیک شد. حمایت همه جانبهی دولت فرانسه از خودروسازی این کشور و خصوصا برندهای گروه PSA، تاثیر زیادی بر ادامهی حیات پژو و سیتروئن در سالهای اخیر داشته است. سال ۲۰۱۴، شرکت دانگ فنگ چین و دولت فرانسه، هر کدام ۱۴ درصد از سهام PSA را در اختیار گرفتند تا سرمایهی لازم برای توسعه این خودروسازی بزرگ و نجات از ورشستگی پژو، فراهم شود.
208 مدل ۲۰۱۹، نمونهای از یک خودروی کممصرف و پرفروش ساخت پژو
مدلهای جدید پژو به پیشرانههای کممصرف و کمحجم شهرت دارند. هرچند که خودروهای این شرکت، با توجه امکانات و اندازه بدنه، چندان اقتصادی به حساب نمیآیند؛ اما گارانتی طولانیمدت و نسبت قدرت به مصرف سوخت بسیار خوبی فراهم میکنند. بهعنوان مثال، پژو ۳۰۰۸ که برندهی خودروی سال اروپا در سال ۲۰۱۷ شد؛ با پیشرانهی بنزینی و توربوشارژ ۱.۲ لیتری، قدرت ۱۳۰ اسببخار و مصرف سوخت ۵ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر فراهم میکند که برای رسیدن به سرعت ۱۰۰ کیلومتربرساعت، ظرف ۱۱ ثانیه کافی است. پژو ۳۰۰۸ دیزل هم، با پیشرانهی ۱.۵ لیتری، قدرت ۱۳۰ اسببخار و مصرف سوخت ۴ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر دارد که در نوع خود، از بهترینهای دنیا است.
دیگر نکتهی مهم دربارهی خودروسازی پژو، به محصولات کماستهلاک و قابل اعتماد در دهههای ۵۰ و ۶۰ میلادی مربوط میشود که امروزه، هنوز در آفریقا و آمریکای جنوبی، تردد دارند. در کشور کوبا، تعداد درخور توجهی از خودروهای کلاسیک پژو، در حال استفاده هستند. از این دست، میتوان مدل 404 را مثال زد که سال ۱۹۶۰ در فرانسه رونمایی شد؛ اما تا سال ۱۹۹۱ در خطوط تولید آرژانتین و کنیا حضور داشت. پژو 404 هنوز در جادههای بسیاری از کشورهای شمال افریقا و امریکای مرکزی، دیده میشود. وبسایت پژو از این خودرو برای تزئین صفحهی پیغام خطای 404 استفاده میکند.
در ایران، پژو بهعنوان مهمترین شریک صنعت خودروسازی کشور شناخته میشود. رنو، واردکنندهی اولین خودروها به ایران در زمان قاجار محسوب میشود و سایپا هم، ضمن تأسیس کارخانهی مشترک با سیتروئن در سال ۱۹۶۵ تشکیل شد؛ اما پژو از ابتدای دههی ۹۰ میلادی (۱۳۷۰ خورشیدی) نقشی پررنگتر از دیگر برندهای فرانسوی در خودروسازی ایران داشت. امروزه، بخش وسیعی از تولیدات خودرویی کشور، شامل انواع 405، 206 و پارس، تحت برند پژو و با لوگوی این شرکت فرانسوی در ایران عرضه میشوند.
نقش خانواده پژو در توسعهی برند
اوایل قرن نوزدهم میلادی و سال ۱۸۱۰، مجموعهای از شرکتهای فرانسوی متحد شدند تا نقش پررنگتری در تجارت جهانی مواد غذایی و خصوصا قهوه داشته باشند. اواسط قرن ۱۹، تولیدات صنعتی به این اتحادیه اضافه شد تا دستگاههای آسیاب قهوه و تجهزات خانگی مرتبط با فراوری آن، عرضه شوند. در این هنگام، خانواده پژو وارد همکاری تجاری و صنعتی با اتحادیه توزیعکنندگان قهوه شد.
قهوهساب پژو، یکی از قدیمیترین محصولات این شرکت که همچنان تولید میشود
سابقهی خاندان پژو به قرن ۱۵ میلادی باز میگردد؛ زمانیکه آنها، درکنار کشاورزی به آهنگری علاقه نشان دادند. یکی از مهمترین اقدامات این خانواده در اواخر قرن ۱۸، ساخت آسیاب آبی در شهر سوشو فرانسه بود. بنا بر اسناد تاریخی، سال ۱۸۱۴ کارخانه صنعتی پژو با هدف فعالیت در زمینهی نساجی تأسیس شد. از حدود سالهای ۱۹۳۰، اولین دوچرخههای پژو وارد بازار شدند؛ اما تا اواسط دههی ۵۰ قرن نوزدهم، دستگاه قهوهساب، مهمترین محصول پژو بود که برای اتحادیه توزیعکنندگان قهوه و بازار آزاد ارایه میشد. در کتابهای تاریخی، تأسیس رسمی اولین کارخانه صنعتی پژو، ۲ قرن پیش و سال ۱۸۱۹ ذکر شده است.
آرماند پژو؛ تصویر سمت چپ و اولین نفر نشسته روی خودروی پژو تایپ ۲۸ در سال ۱۹۰۰
آرماند پژو، با عنوان بنیانگذار خودروسازی پژو و مهمترین شخص در توسعهی این شرکت خانوادگی شناخته میشود. از سال ۱۸۵۸ و با حمایت امیل پژو (پدر آرماند)، کارخانه دوچرخهسازی تأسیس شد. در همان دوران، نشان تجاری شیر روی دوچرخهها قرار گرفت. سال ۱۸۸۲ و زمانیکه آرماند پژو به سمت مدیرعاملی رسیده بود، تولید انبوه دوچرخههای پنی فارتینگ آغاز شد. تا قبل از آن، پژو برای کارخانههای مختلف، از جمله تولیدکنندگان دوچرخه، قطعات فلزی میساخت.
دوچرخهی کلاس پنی فارتینگ (penny farthing) بهعنوان یکی از مهمترین محصولات پژو در قرن نوزدهم، دارای یک چرخ بزرگ در جلو و چرخ کوچک در عقب بود. دوچرخه سوار با استفاده از فرمان و رکاب متصل به چرخ جلو، آنرا به حرکت در میآورد و کنترل میکرد. این مدل، معمولا فاقد ترمز عقب بود و به زحمت میتوانست نهایت سرعت ۲۰ کیلومتربرساعت داشته باشد. بسیاری از راکبان دوچرخههای پنی فارتینگ، بوق شیپوری کوچکی حمل میکردند تا عابران را از حضور خود آگاه کنند.
آغاز خودروسازی با برند پژو در سال نوزدهم
در نمایشگاه جهانی اختراعات سال ۱۸۸۹ پاریس، آرماند پژو با گوتلیب دایلمر ملاقات کرد و علاقهمند به صنعت نوپای خودروسازی در آلمان شد. در سال ۱۸۸۶ و ضمن همکاری پژو با مخترع مشهور فرانسوی، لئون سرپوله (Léon Serpollet) اولین خودروی پژو با استفاده از پیشرانهی بخار بهصورت آزمایشی تولید شده بود؛ اما بهدلیل وزن بالای دیگ بخار و متعلقات آن، مورد توجه بازار واقع نشد. این محصول، پژو تایپ یک نام داشت و با قدرت ۵ اسببخار به نهایت سرعت ۲۵ کیلومتربرساعت میرسید.
تایپ ۲ ساخت ۱۸۹۰، اولین محصول پژو
اولین خودروی پژو با پیشرانهی درونسوز به نام تایپ ۲، سال ۱۸۹۰ با همکاری شرکت فرانسوی پنهارد تولید شد که از فناوری و لایسنس دایلمر آلمان برای پیشرانه استفاده میکرد. سال ۱۸۹۲، تعداد ۲۴ دستگاه خودروی پژو تایپ ۳ به فروش رسید که اولین محصولات تجاری شرکت سازنده محسوب میشدند. سال ۱۸۹۹ تیراژ تولید خودروسازی پژو به سالیانه ۳۰۰ دستگاه رسید که شامل مدلهای مختلف، از جمله تایپ ۳، تایپ ۵ و تایپ ۷ تا ۲۸ میشد.
اولین قهرمان اروپا در مسابقات سرعت
میتوان پژو را، با سابقهترین شرکت خودروسازی جهان در مسابقات اتومبیلرانی و دنیای موتوراسپرت دانست. در اولین رقابت، خودروی تایپ ۳ در سال ۱۸۹۱ وارد مسابقهی دوچرخهساوری پاریس برست شد. مسیر رفت و برگشت پاریس تا شهر برست فرانسه، مسافتی ۱۲۰۰ کیلومتری است که طی ۳ روز توسط خودروی پژو با میانگین سرعت ۱۴.۷ کیلومتربرساعت، به اتمام رسید. این حرکت نمادین و تبلیغاتی، در زمان خود بیسابقه بود و توجه عموم مردم به خودروی پژو را جلب کرد.
رقابت پاریس روان (Paris–Rouen) سال ۱۸۹۴، امروزه با عنوان قدیمیترین رقابت اتومبیلرانی تاریخ شناخته میشود. در این مسابقهی ۱۲۶ کیلومتری، پژو تایپ ۷ به قهرمانی رسید. این خودروی بنزینی، ۳ دقیقه بعد از رقابتکنندهی مجهز به موتور بخار از خط پایان عبور کرده بود؛ اما بهدلیل نیاز به زغالسنگ و کارگر مخصوص در خودروی بخاری، پژو تایپ ۷ بهعنوان برنده اعلام شد. محصول پژو از پیشرانهی ۳.۷ اسببخار دایلمر استفاده میکرد و از لاستیکهای ضخیم بدون تیوپ بهره میبرد که در آن زمان، تازگی داشت. دیگر نکتهی جالب در مسابقهی پاریس روان ۱۸۹۴، کسب مقام اول تا دوازدهم توسط خودروهای ساخت پژو و پنهارد است که همگی دارای پیشرانههای دایلمر بودند.
ساخت اولین پیشرانه و تاثیر بر رولزرویس
سال ۱۸۹۶، اولین پیشرانهی پژو بدون وابستگی به دایلمر ساخته شد. این موتور ۲ سیلندر، ۸ اسببخار قدرت داشت و سال ۱۸۹۷ روی خودروی پژو تایپ ۱۵ نصب شد. مدتی بعد، آلبرتو سانتز خلبان و مخترع برزیلی، یک دستگاه تایپ ۱۵ خرید و این محصول را بهعنوان اولین خودروی بنزینی صادراتی به قاره امریکا، وارد کشور خود کرد. عملکرد تایپ ۱۵ مورد توجه چارلز رولز قرار گرفت و همراهبا هنری رویس، تصمیم به تأسیس نمایندگی فروش خودروهای پژو در انگلستان گرفتند. پس از شروع به فروش خودروهای فرانسوی در سال ۱۹۰۲، چارلز رولز و هنری رویس در سال ۱۹۰۴، اولین محصول خود با برند رولزرویس را تولید کردند.
قدیمیترین کارخانهی موتورسیکلت جهان
کارخانهی موتورسیکلتسازی پژو در ابتدای قرن بیستم، قدمتی بیشتر از رقبا نداشت؛ اما بهدلیل ادامهی فعالیت تاکنون، قدیمیترین نمونهی درحال فعالیت محسوب میشود.
در سال ۱۸۹۸ و تنها ۲ سال پس از ساخت پیشرانه، نخستین موتورسیکلتهای پژو در نمایشگاه خودروی پاریس معرفی شدند. این محصول، از پیشرانهی ساخت شرکت فرانسوی دیون باتن (Dion-Bouton) استفاده میکرد که روی چرخ عقب نصب میشد. در همان ایام، نمونههای سه چرخ از موتورسیکلتهای پژو نیز تولید شدند که از نظر فنی، وابسته به دیون باتن بودند. تا سالهای ۱۹۱۰، محصولات موتورسیکلتسازی پژو، از پیشرانهی برندهای مختلف استفاده میکردند.
خودروساز فرانسوی، خیلی زود در دنیای موتورسیکلتها مطرح شد. در سال ۱۹۰۷، پژو به مقام قهرمانی مسابقات Isle of Man) TT ) رسید. سال ۱۹۱۴، پژو موفق شد اولین موتورسیکلت دنیا با پیشرانهی ۲ سیلندری و میلسوپاپ دوبل بالاسری (Dual Overhead Camshafts ) را تولید کند. این محصول، M 500 نام داشت و در مسابقات مختلف شرکت کرد. یکی از مهمترین تواناییهای M 500 رسیدن به نهایت سرعت ۱۲۲ کیلومتربرساعت و ثبت رکورد جهانی سریعترین موتورسیکلت دنیا در سال ۱۹۱۳ بود. این مدل با پیشرانهی ۵۰۰ سیسی و قدرت ۱۵ اسببخار، برتریهای فنی متعدد نسبت به رقبا داشت و در جنگ جهانی اول، کیفیت خوب خود را ثابت کرد.
تا سال ۱۹۵۰، کارخانهی موتورسیکلتسازی پژو با بیشترین تیراژ تولید در فرانسه، یکی از بزرگترینها در اروپا بود. انواع موتوسیکلتهای کراس و اسپرت، تا سال ۲۰۱۰ در سبد پژو وجود داشتند. حتی در سال ۲۰۱۶ هم، پژو و ماهنیدرا مسابقات معتبر موتو GP شد؛ اما موفقیتی به دست نیارود. سال ۲۰۱۵، ماهنیدار هندوستان ۵۱ درصد از سهام این شرکت را تصاحب کرد. تا امروز، ۴۹ درصد از سهام موتورسیکلتسازی پژو، هنوز در اختیار گروه پژو – سیتروئن (PSA) قرار دارد. امروزه، تنها ۴ مدل موتورسیکلت در کلاس اسکوتر توسط پژو تولید میشوند.
اواسط دههی ۵۰ خورشیدی در ایران، علاوهبر دوچرخههای پژو که سالها قبل وارد شده بودند، چند مدل موتورسیکلت سبک یا اصطلاحا موتورگازی (دوچرخه موتوردار) هم فروخته شد که البته، تیراژ عرضهی آنها، بسیار بالا بود. نمونههای وارداتی به ایران که بعدها در داخل مونتاژ شدند، موتورسیکلتهای پژو 103 و 104 با طراحی ۱۹۶۸ محسوب میوند.
آغاز قرن بیستم و همکاری با بوگاتی
بین سالهای ۱۹۰۰ تا ۱۹۱۴، خودروسازی پژو با رشد بسیار خوبی روبهرو شد. سال ۱۹۰۱، تمامی مدلهای تولیدی در فرانسه، به تعداد تقریبا مساوی بین پژو و رنو تقسیم شدند.
اتوره بوگاتی، پشت فرمان پژو بهبه (Bébé) در سال ۱۹۱۲
در ابتدای قرن بیستم، پیشرانههای تک سیلندر پژو با حجم ۶۵۲ سیسی و قدرت ۵ اسببخار، روی خودروی اقتصادی بهبه (Bébé) نصب شدند که توسط اتوره بوگاتی طراحی شده بود. علاوهبر این مدل ۲ نفره که مورد توجه بازار قرار گرفت؛ محصولات دیگری با پیشرانههای ۸ و ۱۲ اسببخار هم در سبد پژو وجود داشتند که از پیشرانههای تحت لیسانس دایملر استفاده میکردند.
پژو تایپ 125، یکی از مهمترین محصولات پژو در سال ۱۹۱۰ بود. تا آن زمان، پیشرانههای ۴ سیلندر و ۶ سیلندر هم به خط تولید خودروساز فرانسوی اضافه شده و توانایی فنی شرکت را افزایش داده بودند. تایپ ۱۲۵ در سال ۱۹۱۰، یک خودروی اسپرت و سرعتی محسوب میشد که میتوانست بهلطف پیشرانهی ۱۱۵۰ سیسی، به سرعت ۵۰ کیلومتربرساعت برسد.
سال ۱۹۱۲ همکاری بین اتوره بوگاتی (موسس برند بوگاتی) و پژو ادامه یافت و این مهندس فرانسوی، خودروی پرفروش بهبه را بازطراحی کرد. محصول نهایی با پیشرانهی ۶۵۵ سیسی و ۸۵۵ سیسی، تایپ ۶۹ نام گرفت. این خودرو تا سال ۱۹۱۶، به مجموع تولید ۳۰۹۵ دستگاه رسید. طراحی پرفروشترین محصول پژو تا آن زمان، برای اتوره بوگاتی هم اعتبار کسب کرد.
قهرمانی خودروی پژو با رانندگی داریو رستا در ایندی 500 سال ۱۹۱۶
اولین دههی قرن بیستم، موفقیت پژو در مسابقات اتومبیلرانی را تداوم داد. پیش از آغاز جنگ جهانی اول، گروهی از مهندسان و رانندگان فرانسوی و ایتالیایی، برای تیم پژو کار میکردند. در بسیاری از مسابقات جایزه بزرگ اروپا، پژو توانست برتر از مرسدس بنز ظاهر شود و به مقام قهرمانی برسد. مهمترین دستاورد خودروساز فرانسوی در آن سالها، کسب مقام نخست در مسابقات ایندی ۵۰۰ امریکا سال ۱۹۱۳ بود که توسط ژول گوکس انجام شد. در نتیجه، برای اولینبار یک خودروی اروپایی با رانندهی غیرامریکایی به مقام قهرمانی ایندی ۵۰۰ رسید. سال ۱۹۱۶ هم، پژو توانست با رانندگی داریو رستا، قهرمانی ایندی ۵۰۰ را تکرار کند.
جنگ جهانی اول
خودروسازی پژو با شروع جنگ، تولید موتورسیکلتهای M 500 را افزایش داد. این مدل، سرعت بسیار بالایی داشت و نقش مهمی در انتقال اطلاعات جنگی بین نیروها بازی میکرد. تا آن زمان، ارزش موتورسیکلت بهعنوان یک وسیلهی نقلیهی نظامی، توسط بسیاری کشورها نادیده گرفته شده بود.
در ابتدای جنگ جهان اول، ارتش آلمان به تانکها و نفربرهای زرهی تکیه داشت و برتری محسوسی نسبت به ادوات جنگی دیگر کشورهای اروپایی ایجاد کرده بود. در این زمان، پژو وارد عمل شد و از پلت فرم مدلهای ۱۴۶ و ۱۴۸، خودرویی شبیه به وانت ساخت. سپس با کمک مهندسان ارتش فرانسه، پژو AM و AC عرضه شدند. خودروهای نظامی پژو، پیش از اختراع تانک و سلاحهای سنگین قابل نصب روی آنها، بهدلیل توانایی بالا در حمل افراد و قابلیت تیراندازی با مسلسل یا توپ روی سقف، دارای طرحی خلاقانه بودند. پژو AM و AC با وزن خالص ۴.۵ تن و پیشرانهی ۴۰ اسببخار، نهایت سرعت ۴۰ کیلومتربرساعت داشتند. این مدلها در ارتش فرانسه، الهام بخش خودروی نظامی رولزرویس MK1 و بسیاری دیگر محصولات زرهی ارتش بریتانیا بودند. بعد از اتمام جنگ جهانی اول هم، کشورهای شرق اروپا، مخصوصا حکومت صربها و یوگسلاوی که درگیر جنگ داخلی با بولشویکها شده بودند، چند دستگاه AM و AC به پژو سفارش دادند.
سالهای ۱۹۱۵ تا ۱۹۴۰
پیش از آغاز جنگ جهانی دوم، پژو توانست بهعنوان یک خودروساز بزرگ با محصولات مقاوم و کماستهلاک در اروپا مطرح شود. در سالهای ۱۹۲۰، مدلهایی از پژو وارد مسابقات نمایشی و رقابت با اسبها میشدند تا پرش از سکوها و فنربندی بسیار خوب خود را، نشان دهند. سال ۱۹۱۹ و بعد از اتمام جنگ جهانی اول، تعدادی از خودروهای پژو که کارکرد بیش از ۲۰۰ هزار کیلومتر داشتند هم، بهعنوان محصولاتی جانسخت در رسانههای آن زمان، تبلیغ میشدند.
اوایل دههی ۲۰ میلادی، پژو توانست اولین پیشرانهی دنیا با ۵ سوپاپ در هر سیلندر بسازد که مجهز به ۳ میلسوپاپ بود. این نمونه برای نصب روی خودروهای مسابقهای طراحی شد و در زمان خود، فناوری بالای پژو در صنعت موتورهای درونسوز را نشان میداد. البته پروژهی ۵ سوپاپ در یک سیلندر، در عمل شکست خودر و ثابت شد، سیستم ۴ سوپاپ که در خودروهای امروزی هم وجود دارد؛ از نظر راندمان و استهلاک بهتر از مدل ۵ سوپاپ است.
آغاز استفاده از کدهای ۳ رقمی
مدل ۲۰۱، یکی از مهمترین محصولات پژو در ابتدای دههی ۱۹۳۰ بود. این خودرو، در سال ۱۹۲۹ و مدتی پس از سقوط بازار بورس نیویورک رونمایی شد تا جای خالی خودروهای امریکایی که با بحران اقتصادی روبهرو بودند را پر کند. در همان زمان، بسیاری از خودروسازان اروپا از جمله پژو هم، به ورطهی ورشکستگی نزدیک شده بودند. مدل ۲۰۱ با ظاهر جذاب و قیمت اقتصادی، طی ۱۸ سال به تعداد ۱۴۲ هزار دستگاه تولید شد و سهم زیادی در نجات اقتصادی پژو داشت. این خودروی ۹۰۰ کیلوگرمی با پیشرانههای ۱۱۲۲ سیسی و ۲۳ اسببخار میتوانست به نهایت سرعت ۸۰ کیلومتربرساعت برسد. پژو ۲۰۱ با مدل ۱۴۶۵ سیسی و ۳۵ اسببخار تولید شد که میتوانست به بدنهی ۴در، ۲در و حتی وانت یا استیشن داشته باشد.
پژو ۴۰۲ مدل ۱۹۳۵
پیش از آغاز جنگ جهانی دوم، پژو توانست با مدلهای ۴۰۲ و ۳۰۲ و ۲۰۲ وارد فاز تولید خودروهای مدرن و آیرودینامیک شود. این خودروها در کلاس سوپرمینی طراحی شدند که در اواخر سالهای ۱۹۳۰، محبوبیت داشت. طراحی ۳۰۲ و ۲۰۲ متفاوت از رقبا بود و بهدلیل نصب چراغها، زیر جلوپنجره، بهراحتی تشخیص داده میشد. مشابه خودروهای امروزی پژو، عدد سمت چپ، بزرگ یا کوچک بودن ابعاد هر مدل را نشان میداد. پژو ۴۰۲ و ۳۰۲ و ۲۰۲ به ترتیب دارای بدنهی بزرگتر و پیشرانهی قویتر نسبت به دیگری بود.
پژو ۶۰۱، پروژهی جاهطلبانهی خودروساز فرانسوی برای حضور در بازار مدلهای لوکس و گرانقیمت بود. این خودرو ۲در ۴ نفره، با بدنههای کوپه (سقف فلزی) و رودستر (سقف پارچهای جمعشونده) ۲نفره سال ۱۹۳۴ معرفی شد. پیشرانهی ۶ سیلندر ۲.۱ لیتری، ۶۰ اسببخار قدرت داشت و پژو ۶۰۱ را به نهایت سرعت ۱۱۰ کیلومتربرساعت میرساند. نسخههای از این خودرو با بدنهی ۴در و لیموزین هم تولید شدند که رقیبی فرانسوی برای رولزرویس به حساب میآمدند. تولید پژو ۶۰۱ بعد از ۱۸ ماه و فروش بسیار خوب ۴ هزار دستگاه بهدلیل بحران اقتصادی اروپا و امریکا متوقف شد.
پژو 402 دالمات، نسخهی اسپرت رودستر ساخت۱۹۳۷
موفقیت پژو با مدلهای سری ۲۰۲ و ۴۰۲ آنقدر عالی بود که مدلهای اسپرت و تولید محدود از این محصولات به بازار خودروهای فرانسوی اضافه شدند. امیل دارلمات (Émile Darl'mat) صاحب برند دارلمات، در اواخر دههی ۱۹۳۰، نسخههایی از پژو ۴۰۲ و ۳۰۲ را با تیپ بدنهی اسپرت عرضه کرد. این خودروها، عموما از پیشرانهی ۲ لیتری و ۷۰ اسببخار پژو استفاده میکردند؛ اما بهلطف وزن کمتر و آیرودینامیک بهتر، نهایت سرعت بیش از ۱۲۰ کیلومتربرساعت داشتند. مدل ۴۰۲ اسپرت رودستر که با کد 402DS شناخته میشود؛ در مسابقات سرعت و حتی لومانز ۲۴ ساعته هم شرکت کرد. این خودرو با نهایت سرعت ۱۷۰ کیلومتربرساعت، امروزه یکی از ارزشمندترین خودروهای کلاسیک فرانسوی در دنیا است و با قیمتی حدود ۵۰۰ هزار دلار، حراج میشود.
سالهای جنگ جهانی دوم
پیش از آغاز جنگ جهانی دوم، در سال ۱۹۳۹ تولید پژو به سالیانه ۵۲,۷۹۶ دستگاه رسید که عمدهی آن، به مدل ۲۰۲ اختصاص داشت. در آن زمان، پژو بعد از سیتروئن، بزرگترین خودروساز فرانسه بود؛ اما پس از اشغال فرانسه توسط نازیهای آلمان در سال ۱۹۴۰، کارخانههای پژو مثل دیگر صنایع فرانسه، تعطیل شدند.
بعد از جنگ جهانی دوم
سال ۱۹۴۶، مدل ۲۰۲ به خط تولید پژو بازگشت و به تعداد ۱۴ هزار دستگاه، فروخته شد. خیلی زود، طراحی محصولات جدید در دستور کار مهندسان پژو قرار گرفت و مدل 203 در سال ۱۹۴۷ به نمایشگاه پاریس رسید تا اولین محصول جدید پژو، بعد از اتمام جنگ باشد.
پژو 203 با بدنهی ۴در، ساخت ۱۹۵۲
نمای ظاهری 203 از خودروهایی امریکایی و خصوصا محصولات کرایسلر الهام گرفته شد. نسخهی نهایی، آنچنان پرفروش و محبوب بود که تا ۱۲ سال و به تعداد ۷۰۰ هزار دستگاه، در خط تولید باقی ماند. بین سالهای ۱۹۴۹ تا ۱۹۵۵ که دوران بازسازی فرانسه بعد از پایان جنگ بود؛ پژو 203 تنها محصول تولیدی شرکت سازنده محسوب میشد. این خودرو، بیشترین فروش خود را با بدنهی ۴در داشت؛ اما در نسخههای کوپهی ۲در، رودستر (سقف پارچهای) و استیشنواگن هم تولید شد. از سال ۱۹۵۲، شیشهی مثلثی درهای جلو (لچکی) و ادوات لوکس کروم به زیبایی 203 افزود. این خودرو، تقریبا تمامی مدلهای 203 با پیشرانهی ۱.۳ لیتر تولید شدند و حدود ۴۵ اسببخار، قدرت داشتند. نهایت سرعت این مدل در نسخههای مختلف، حدود ۱۱۰ تا ۱۲۰ کیلومتربرساعت بود و میتوانست ظرف ۲۰ ثانیه به سرعت ۱۰۰ کیلومتربرساعت برسد. با این اوصاف، پژو 203 در زمان خود، عملکردی جالبتوجه داشت.
پژو 203 مدل کابریو با بدنهی ۲در، ساخت ۱۹۴۹
کیفیت ساخت و استهلاک پژو 203، آنچنان خوب بود که ۲ جهانگرد فرانسوی در سال ۱۹۵۳، مسافت ۱۵ هزار کیلومتری پایتخت افریقای جنوبی تا پاریس را به کمک این خودرو و طی ۱۷ روز، طی کردند. مدل 203 با عنوان اولین خودروی پژو که خارج از اروپا تولید شد، شناخته میشود. اواخر سال ۱۹۴۹ کارخانهی پژو در استرالیا افتتاح و مدل 203 را به تولید رساند. این خودرو در استرالیا نیز با استقبال مواجه شد.
پژو 403 با بدنهی استیشن، ساخت ۱۹۵۶
فروش بسیار خوب محصولات پژو با تولید 403 ادامه یافت که بعد از 203 در سال ۱۹۵۵ معرفی شد. این محصول هم، ۱۱ سال در خط تولید باقی ماند و به تعداد بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه فروخته شد. طراحی 403 با الهام از فیات ۱۹۰۰ و توسط استودیو پینین فارینا در سال ۱۹۵۴ به پایان رسید. ابتدا، پیشرانهی ۱.۳ لیتری 203 روی 403 نصب شد؛ اما خیلی زود با موتور جدید ۱.۵ لیتری با قدرت ۶۵ اسببخار به دست مصرفکننده رسید. پژو 403 هم با تیپ بدنههای سدان، استیشن (Familiale) و کابریو تولید میشد.
دههی ۱۹۶۰؛ همکاری با پینین فارینا و تحول در طراحی خودروهای پژو
معرفی پژو 403 در اواسط دههی ۵۰ میلادی، موفقیت بزرگ برای شرکت سازنده و نتیجهای عالی از همکاری پژو با استودیو طراحی پینین فارینا بود؛ اما ظاهری خلاقانه و متفاوت از رقبا ارایه نکرد.
سال ۱۹۶۰، پژو 404 رونمایی و به محصولی افسانهای در تاریخ خودروسازی فرانسه تبدیل شد. طراحی این محصول، حاصل کار پینین فارینا بود و آنچنان مورد توجه قرار گرفت که در کشورهای مختلف، ازجمله شیلی، آرژانتین، کنیا، آفریقای جنوبی و حتی کانادا، روی خط تولید رفت. پژو 404، با طرح بدنهی کلاسیک تا سال ۱۹۹۱ و به مدت بیش از ۳۰ سال در کنیا ساخته میشد. از ابتدا، 404 با هدف تولید بهصورت یک طرح با ۳ نوع بدنهی سدان، استیشن و وانت برنامهریزی شد؛ اما بهدلیل استقبال بالا، با بدنهی کوپهی ۲در و کابریوله هم به تولید رسید. تا سال ۱۹۷۵، مجموع تولید پژو 404 در فرانسه، یک میلیون و ۸۴۷ هزار دستگاه بود و در مجموع کارخانههای مختلف جهان، به عدد ۲ میلیون و ۸۸۵ هزار دستگاه رسید.
پژو 404، بهعنوان یکی از قدیمیترین خودروهای پرفروش اروپایی در ایران شناخته میشود. این محصول با بدنهی سدان ۴در و پیشرانهی ۱.۶ لیتر به کشورمان وارد شد و فروش بسیار خوبی در اوایل دههی ۵۰ میلادی داشت. نهایت سرعت پژو 404 در حدود ۱۵۰ کیلومتربرساعت و میانگین مصرف سوخت، ۱۰ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر بود. مدلهای استیشن از این خودرو هم، به تعداد اندک در ایران فروخته شدند.
مدل کوپه و کابریوله از پژو 404، برخلاف نسخههای ۴در معمولی، خودروهایی لوکس و نسبتا گرانقیمت محسوب میشدند. در سال ۱۹۶۲، پژو 404 کوپه مجهز به جعبهدنده ۳ سرعتهی خودکار ساخت ZF و سیستم انژکتور ساخت آلمان بود که همراهبا پیشرانهی تقویتشده، میتوانست ظرف ۱۲.۵ ثانیه به سرعت ۱۰۰ کیلومتربرساعت برسد و نهایت سرعت ۱۶۵ کیلومتربرساعت داشته باشد. در آن زمان، هزینهی خرید پژو 404 کوپه، حدود ۴ هزار دلار (معادل ۳۵ هزار دلار امروزی) و تقریبا برابر با جگوار E تایپ بود. علاوهبر اینها، نسخهی ویژهای از 404 با پیشرانهی دیزل نیز ساخته شد که رکوردهای مختلف در زمینهی مصرف سوخت و دوام قطعات بر جای گذاشت.
دومین محصول محبوب پژو که باز هم توسط پینین فارینا طراحی شد، 504 نام داشت. این خودرو، ظاهری مدرن، اسپرت و انتقامجو فراهم میکرد که متفاوت از محصولات قدیمی پژو، جوانپسند و آیندهنگر بود. بین سالهای ۱۹۶۸ تا ۱۹۸۳، مدلهای مختلف 504 با بدنهی سدان، کوپه، وانت و استیشن در خط تولید پژو فرانسه باقی ماند و فقط در این کشور، به تعداد بیش از ۳ میلیون دستگاه تولید شد. این خودرو فراتر از 404 در کشورهای مختلف دنیا، از برزیل گرفته تا اسپانیا و نیجریه به تولید رسید. به همین دلیل، آمار دقیقی از عرضهی جهانی 504 وجود ندارد. این خودرو تا سال ۲۰۰۶ در نیجریه تولید میشد.
نسخهی کابریوله از 504 هم، محبوبیت زیادی در بازار جهانی داشت. این خودرو به هنگام تولید در سال۱۹۷۴، از معدود مدلهای اسپرت فرانسوی بود که طراحی جوانپسند و شبیه به محصولات ایتالیایی فراهم میکرد. پژو 504 کابریوله از پیشرانهی قدرتمند ۶ سیلندر و ۲.۷ لیتر استفاده میکرد که قدرت ۱۳۶ اسببخار و نهایت سرعت ۱۸۵ کیلومتربرساعت در اختیار راننده میگذاشت. تولید این خودرو تا سال۱۹۸۳ ادامه یافت.
دههی ۱۹۷۰؛ خرید سهام سیتروئن و کرایسلر اروپا
سودآوری پژو تا اوایل دههی ۷۰ میلادی، این خودروساز را به شرکتی ثروتمند تبدیل کرد. در این زمان، سیتروئن با کاهش فروش مواجه شد و درنهایت، ۳۰ درصد از سهام خود را به پژو واگذار کرد. سال ۱۹۷۵، مشکلات مالی سیتروئن افزایش یافت و درنهایت با کمک دولت فرانسه، پژو توانست بخش عمدهی سهام سیتروئن را در اختیار بگیرد. گروه خودروسازی PSA مخفف Peugeot Société Anonyme حاصل ادغام شرکتهای پژو و سیتروئن در سال ۱۹۷۶ ثبت شد.
اواسط دههی ۷۰ میلادی، مدیران پژو برای خرید خودروسازی مازراتی هم تلاش کردند اما درنهایت، منصرف شدند. سال ۱۹۷۶، پژو به سراغ کرایسلر رفت که درگیر مشکلات اقتصادی بود. پس از اتمام مذاکرات، شاخهی اروپایی کرایسلر امریکا که با برندهای سیمکا در فرانسه و روتس (Rootes) در انگلیس فعالیت میکرد، به پژو واگذار شد.
توجه به بازار هاچبکهای کوچک
پیش از آنکه فولکس واگن با مدل مشهور گلف در سراسر جهان مطرح شود؛ خودروسازان فرانسوی با معرفی پژو 104 و رنو ۵ توانستند، سهم بزرگی از بازار هاچبکهای کوچک اروپا را در اختیار داشته باشند.
طراحی پژو 104 توسط پائولو مارتینی در استودیو پینین فارینا انجام شد و سال ۱۹۷۲ به تولید رسید. این محصول هم مشابه بسیاری دیگر تولیدات پژو، با بدنههای سدان و استیشن هم فروخته شد؛ اما از سال ۱۹۷۶ تمامی حجم تولید مدل 104، به نسخههای هاچبک ۴در و ۲در اختصاص پیدا کرد. تا سال ۱۹۸۸ و به مدت ۱۶ سال، پژو 104 با مجموع فروش یک میلیون و ۶۲۵ هزار دستگاه، محبوبیت زیادی در اروپا داشت.
دههی ۸۰ میلادی؛ توسعهی خودروهای خانوادگی
به عقیدهی کارشناسان، سالهای ۱۹۸۵ تا ۲۰۰۰، دوران طلایی پژو در تاریخ خودروسازی جهان محسوب میشود. پس از این دوران، فروش مدلهای فرانسوی در سراسر دنیا کاهش یافت و صنعت خودروسازی این کشور، برای مدتی نزدیک به ۱۵ سال با بحران مالی و عدم تقاضا روبهرو شد.
اولین محصول مهم پژو در دههی ۸۰ میلادی، مدل 205 بود که اتفاقا حضوری ناموفق و کمرنگ در ایران داشت. برخلاف 104 که خودرویی اقتصادی با پیشرانهی کممصرف است؛ نسخههای مختلف 205 برای حضور در کلاس هاچبکهای اسپرت (سوپرمینی) و رقابت با فولکس واگن گلف، طراحی شدند. این خودرو سال ۱۹۸۴ به بازار اروپا رسید و تا سال ۱۹۸۸ به تعداد ۵.۳ میلیون دستگاه فروخته شد. در همان دوران، مجلههای مختلف، پژو 205 را بهترین خودروی سال و دههی ۸۰ اروپا دانستند. این محصول، سالها پرفروشترین خودرو ساخت فرانسه در جهان بود.
پژو 205 فقط با بدنهی هاچبک ۴در و ۲در تولید شد؛ اما ۸ پیشرانهی مختلف داشت. نسخهی پایه با پیشرانهی ۴ سیلندر یک لیتری ۴۵ اسببخار، حدود ۱۹ ثانیه پس از شروع حرکت به سرعت ۱۰۰ کیلومتربرساعت میرسید و نهایت سرعت ۱۴۰ کیلومتربرساعت داشت؛ اما در عوض با مصرف سوخت ۶ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر همراه بود که در زمان خود، جذابیت داشت. پژو 205 با مدل GT هم فروش بسیار خوبی ارایه کرد. این محصول با پیشرانهی ۱.۹ لیتری، قدرت ۱۲۰ اسببخار داشت و بهلطف وزن خالص ۸۸۰ کیلوگرم، ظرف ۸.۵ ثانیه به سرعت ۱۰۰ کیلومتربرساعت میرسید. پژو 205GT با جعبهدنده خودکار ۴ سرعته هم، تولید میشد.
پژو 405، آشناترین محصول خودروسازی فرانسه برای ایران است. این محصول، در اروپا نیز فروش بسیار خوبی داشت و با تحسین کارشناسان، افتخارات بسیاری کسب کرد. اولین مدل از پژو 405، سال ۱۹۸۷ معرفی شد و بهلطف طراحی استادانهی استودیو پینین فارینا، ۱۰ سال روی خط تولید پژو فرانسه باقی ماند. این خودرو، همزمان در ۱۱ کشور تولید شد و همچنان در کشورهای ایران و مصر، عرضه میشود. مجموع فروش پژو 405 تا سال ۱۹۹۷ به عدد ۲.۵ میلیون دستگاه رسید. این محصول، آخرین خودروی فروخته شده با برند پژو در امریکا محسوب میشود.
پژو 405 با بدنههای سدان و استیشن ۴در، تنوع کمنظیری از پیشرانههای مختلف داشت. این خودرو با موتور ۱.۴ لیتری ۷۵ اسببخار هم تولید شد؛ اما با پیشرانهی ۱.۶، ۱.۸ و ۲ لیتری، همراه امکانات رفاهی سری GL و GLX وارد ایران شد. در بازار اروپا، پژو 405 مجهز به پیشرانهی توربوشارژ و کد مدل ۲.۰ T۱۶ محبوبیت زیادی پیدا کرد. این مدل با قدرت ۱۹۶ اسببخار، میتوانست در زمان ۷ ثانیه به سرعت ۱۰۰ کیلومتربرساعت برسد و با میانگین مصرف سوخت ۹.۴ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر، نهایت سرعت ۲۳۰ کیلومتربرساعت داشت.
سومین محصول پرفروش پژو در سالهای طلایی قبل از قرن بیستم، مدل 206 بود. این محصول هم به خط مونتاژ ایرانخودرو رسید و تولید خود را تاکنون، ادامه داده است. پژو 206، در سال ۱۹۹۸ توسط استودیو پینین فارینا طراحی شد و تا سال ۲۰۱۲ در فرانسه روی خط تولید بود. مجموع فروش 206 تا امروز، از مرز ۱۰ میلیون دستگاه گذشته است و با عنوان پرفروشترین محصول پژو در تاریخ شناخته میشود. این خودرو، در انگلستان محبوبیت زیادی دارد و با آمار بسیار بالا در نسخههای دست دوم، معامله میشود.
مشابه ایران، پژو 206 در بازار جهانی هم با پیشرانههای ۱.۴ و ۱.۶ لیتری، فروش بیشتری در مقایسه با دیگر مدلها داشته است. این خودرو در فرانسه، با بدنهی ۲در و ۴در هاچبک بهعنوان محصول اصلی تولید شد؛ اما نسخههای ۲در صندوقدار (206 CC) و ۴در استیشن (206SW) هم بهعنوان نمونههای جانبی عرضه شدند. ترکیب پژو 206 CC با مدل هاچبک ۴در، منجر به تولید 206 SD شد که با نام 206 صندوقدار شهرت دارد. این محصول، اولینبار در ایران دیده شد؛ اما در کشورهای امریکای جنوبی و همچنین مالزی و چین روی خط تولید رفت. قدرتمندترین مدل 206 با نامهای 206 GTi و 206RC، مجهز به پیشرانهی ۲ لیتری و قدرت ۱۷۷ اسببخار، ظرف ۷.۷ ثانیه به سرعت ۱۰۰ کیلومتربرساعت میرسید.
قرن بیستم؛ آغاز و پایان بحران در پژو
سال ۲۰۰۶، اولین نشانههای مشکلات مالی در خودروسازی پژو، علنی شد. در ابتدا، این شرکت کارخانهی بزرگ خود در کاونتری انگلستان را با ۲۳۰۰ شاغل مستقیم و ۵ هزار شاغل غیر مستقیم، تعطیل کرد. پژو برنامهی تولید ۴ میلیون خودرو در سال را بهعنوان هدف خود تعیین بود؛ اما به عدد ۲ میلیون در سال ۲۰۰۹ رسید. همان سال، مدیرعامل، طراح ارشد و بسیاری از مسئولان پژو برکنار شدند و ارزش سهام شرکت، شدیدا کاهش یافت.
از ابتدای سال ۲۰۱۰، برنامههای توسعه در پژو، تغییر کردند. در مرحلهاول، بازتولید خودروهای اسپرت ارزانقیمت با استفاده از فناوریهای موجود، انجام شد. مدل RCZ یک خودروی مفهومی بود که اساسا، برنامهای برای تولید آن وجود نداشت؛ اما با هدف ایجاد تنوع در سبد پژو، سال ۲۰۱۰ به فروش رسید. سال اول، ۳۰ هزار دستگاه پژو RCZ تولید شد و سال بعد، فروش به ۵۰ هزار دستگاه افزایش یافت. البته تقاضا برای این خودروی ۲در ۴نفره، آنقدر زیاد نبود که منجر به نجات پژو از بحران مالی شود؛ اما نام ارزش تبلیغاتی بالایی برای شرکت سازنده داشت و مورد تحسین رسانهها قرار گرفت. در آن دوران، پژو و سیتروئن با عنوانهایی مثل "سازندگان خودروهای کسالتآور" و "مدرسهی پیرمردها" شناخته میشدند؛ اما RCZ ثابت کرد، پژو میتواند از پیشرانهی ۱.۶ لیتری با مصرف سوخت ۶.۵ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر، قدرت ۲۷۰ اسببخار و سرعتگیری صفرتا ۱۰۰ کیلومتربرساعت ۶ ثانیه، بگیرد.
تغییر ساختار سهامدارن عمده و هیئت مدیرهی پژو، مرحلهی دوم مبارزه با بحران در این شرکت اصیل فرانسوی بود. مشارکت با جنرال موتورز در سال ۲۰۱۲ آغاز شد و با فروش ۷ درصد از سهام پژو به این شرکت امریکایی، تحقق یافت. این توافق، صرفهجویی مالی بسیار خوبی برای گروه PSA فرانسه بود؛ چراکه میتوانست از پلتفرم بعضی از محصولات جنرال موتورز استفاده کند و هزینههای خود را کاهش دهد. همان سال، مدیران پژو از احتمال تعطیلی چند کارخانه در فرانسه و اخراج ۸ هزار تا ۱۰ هزار شاغل خبر دادند که منجر به دریافت وام و فاینانس از بانکهای فرانسوی به ارزش ۱۴.۹ میلیارد دلار شد. علاوهبر این، دولت فرانسه هم ضمانتهای مالی به ارزش ۹ میلیارد دلار در اختیار گروه PSA قرار داد.
در سال ۲۰۱۴، اعضای خاندان پژو قبول کردند سهم خود را از ۲۵ درصد به ۱۴ درصد کاهش دهند؛ ضمن اینکه دخالت در امور مدیریتی پژو را به سهامداران بزرگ، واگذار کنند. مدتی بعد، بخشی از سهام پژو به دانگ فنگ چین فروخته شد تا علاوهبر تأمین سرمایه برای پروژههای توسعهی محصولات، منجر به افتتاح چهارمین کارخانهی بزرگ پژو در چین با طرفیت تولید سالیانه ۳۰۰ هزار دستگاه شود.
مدیران پژو تصمیم گرفتند، بیشترین سرمایهگذاری را به ساخت پیشرانههای قدرتمند و کممصرف اختصاص دهند. این شرکت موفق شد، پیشرانههای ۳ سیلندر با فناوری پیورتک (PureTech) بسازد که حجم کم، راندمان بالا و آلایندگی بسیار کم داشتند. این سری محصولات، جوایز متعدد، از جمله بهترین پیشرانهی سال را به دست آوردند. امروزه، پیشرانههای پیروتک یک لیتری با قدرت ۶۸ اسببخار و ۱.۲ لیتری با قدرت ۱۱۰ اسببخار، روی مدلهای هاچبک پژو، به ترتیب با مصرف سوخت ۴.۵ و ۶ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر نصب میشوند. همچنین پیشرانههای سری پرینس با کد THP طی همکاری مشترک پژو با بیامو، گسترش یافتهاند. این موتورهای توربوشارژ با حجم ۱.۶ لیتر، قدرتهای ۲۰۸، ۲۵۳ و ۲۷۰ اسببخار تولید میکنند. در سالهای اخیر، پیشرانههای هیبرید و پلاگین هیبرید هم به تولیدات پژو اضافه شدهاند.
مرحلهی دیگری از اقدامات نجات اقتصادی پژو، تأسیس خط تولید در کشورهای دارای نیروی کار ارزان بود. سال ۲۰۱۱، کارخانهی پژو در گجرات هند آغاز به کار کرد. مرکز مونتاژ پژو در گروه خودروسازی دانگفنگ چین هم با سرمایهگذرای مشترک، گسترش یافت. البته پژو برنامههایی برای تأسیس کارخانه در ایران نیز داشت که به دلایل مختلف، از جمله تحریمهای امریکا و همچنین قوانین پیچیدهی مالکیت صنعتی در کشورمان، نهایی نشد.
محصولات پژو در سال ۲۰۱۹
امسال ۷ خودرو با بدنههای متفاوت در سبد پژو دیده میشوند که شامل مدلهای 108، 208، 308، 508، ۲۰۰۸، 3008، 5008 هستند. علاوهبر اینها، ۴ نوع ون هم توسط پژو تولید میشود که به ترتیب اندازه، ریفتر، کامبی، تراولر و باکسر نام دارند. پژو در سال ۲۰۱۸، موفق به فروش یک میلیون و ۷۴۰ هزار دستگاه از انواع محصولات خود شده که نسبت به سال ۲۰۱۷ با کاهش ۱۸ درصدی روبهرو است. مشابه گذشته، همچنان مدل 208 پرفروشترین محصول پژو در بازار جهانی محسوب میشود و به تعداد ۲۹۵ هزار دستگاه در سال ۲۰۱۸، فروخته شده است.
مشخصات فنی دقیق انواع خودرو پژو در بازار کشورمان، مقایسهی آنها با محصولات برندهای دیگر، بحث و تبادل نظر پیرامون آنها، پرسش و پاسخ کاربران و کارشناسان به همراه گالری تصاویر اتومبیلهای این خودروساز فرانسوی را در بخش محصولات زومیت ببنید.