نگاهی به تغییر نسل و طراحی موتورسیکلت‌های ژاپنی و اروپایی

طرح اولیه موتورسیکلت، بین سال‌های ۱۸۶۷ تا ۱۸۷۱ به لطف ماشین بخار اختراع شد. پس از گذشت ۱۵۰ سال، مفهوم کلی و اساس موتورسیکلت تغییری نکرده است؛ دو، سه یا گاهی اوقات چهار چرخ در کنار پیشرانه جاسازی‌شده زیر صندلی و البته لبخند موتورسوار و لذت سواری در هوای آزاد.

دنیای موتورسیکلت مدرن بسیار بزرگ‌تر از دو قرن پیش شده و این پیشرفت از تولید انواع مدل‌های موفق و شکست‌خورده حاصل شده است. اگر بخواهیم به موتورسیکلت‌سازی در چند دهه‌ی گذشته نگاه کنیم، چند مدل برجسته‌تر هستند؛ مثل محصولات بی‌ام‌و، هوندا، سوزوکی، یاماها و دیگر برندهای مطرح در بازار جهانی.

وب‌سایت Budget Direct که پیش از این مطالب جالبی از آن در زومیت منتشر شده، تصاویر زیبایی از پنج موتورسیکلت محبوب منتشر کرده است که با جزئیات، تکامل و تغییر طراحی هر مدل در سال‌های مختلف را نمایش می‌دهند.

شرکت آلمانی بی‌ام‌و دوران خودروسازی موفقیدر دهه‌ی ۲۰۱۰ پشت ‌سر گذاشت و پابه‌پای رقبای بزرگ خانگی، در بازار مدل‌های لوکس و اسپرت حرکت کرد. اما چند دهه پیش که دنیا درگیر جنگ جهانی بود، پیمان ورسای باعث شد بی‌ام‌و تولید موتور هواپیما را کنار بگذارد و به ‌دنبال بازار دیگری باشد. خودروسازی باواریا به‌طور رسمی در سال ۱۹۲۲ شکل گرفت و موتورسیکلت ماندگار R32 در سال ۱۹۲۳ تولید شد. بی‌ام‌و R32 با داشتن سیستم روغن کارتل تر، جعبه‌دنده‌ی سه‌سرعته‌ی دستی و پیشرانه‌ی دو سیلندر تخت بنزینی، موتورسیکلتی متفاوت بود. این موتورسیکلت تنها ۸٫۵ اسب ‌بخار قدرت داشت؛ اما نهایت سرعتش به ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت می‌رسید که در سال ۱۹۲۳، فوق‌العاده سریع محسوب می‌شد.

بی‌ام‌و پس از R32، اولین موتورسیکلت اسپرتش را با نام R37 در سال ۱۹۲۵ رونمایی کرد. R37 براساس R32 مهندسی شده بود؛ اما به ‌لطف سوپاپ‌های جدید و تغییرات دیگر پیشرانه، ۱۶ اسب ‌بخار قدرت داشت.

سری R بی‌ام‌و تا اوایل دهه‌ی ۱۹۳۰ در چند نسل با تغییرات فنی و ظاهری اندک تولید شد و سپس در سال ۱۹۳۵، اولین موتورسیکلت‌های تولید انبوه جهان مجهز به دوشاخه‌ی تلسکوپی با نام‌های R12 و R17 عرضه شدند. تغییر مهم دیگر سری R در مدل R61 محصول سال ۱۹۳۸ اتفاق افتاد که تعلیق‌های قدیمی تعویض و سواری موتورسیکلت معروف بی‌ام‌و نرم‌تر شد.

طراحی سری R در دهه‌ ۱۹۷۰ برای رقابت با محصولات ژاپنی کاملا تغییر کرد؛ البته پیش از این در سال ۱۹۶۹، مدل 60٫5 تولید شد که برای اولین ‌بار در سری R، صندلی با ظرفیت دو نفر داشت. بی‌ام‌و در سال ۲۰۱۶ با عرضه‌ی مدل‌های R1200 RS و R1200 RT روح اسپرت را به سری R بازگرداند و موتورسیکلت‌های تورینگ خواستنی به طرفداران پیشنهاد داد.

جدیدترین مدل از سری R، با هدف بازگشت به طراحی گذشته تولیده شد. مدل R18 که سال ۲۰۲۰ رونمایی شد، کاملا بر اساس طراحی کلاسیک R5  و R18 مهندسی شده است و از قدرتمندترین پیشرانه‌ی باکسر بی‌ام‌و با ۱۸۰۲ سی‌سی حجم و ۹۱ اسب ‌بخار قدرت استفاده می‌کند.

اولین موتورسیکلت‌های هوندا از پیشرانه‌ی چهار سیلندر تخت استفاده می‌کردند که در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ بازار آمریکا را تسخیر کردند. اما هوندا با سری VF و VFR برخلاف انتظار عمل و از پیشرانه‌ی چهار سیلندر با آرایش V-شکل استفاده کرد. البته طراحی اولین نمونه‌های V4 هوندا بدون مشکل نبود؛ برای مثال میل‌سوپاپ اولین مدل‌ها دچار نقص فنی می‌شد که تیم مهندسی هوندا با استفاده از میل‌سوپاپ بالاسری در اولین نسل VFR محصول سال ۱۹۸۶ این مشکلات را برطرف کرد.

هوندا VFR را برای رقابت مستقیم با یاماها EZ750 و سوزوکی GSXR-R750 تولید کرد؛ اما این مدل VFR 750F بود که پرچم‌دار تورینگ این برند ژاپنی شناخته شد. سری VF و VFR در دهه‌ی ۱۹۹۰ با داشتن فریم جدید، چرخ‌های پهن‌تر، پنل پشتی باریک‌تر، ترمزهای جدید، تعلیق قابل تنظیم عقب و تغییر جایگاه نشستن موتورسوار تغییر کردند.

در سال ۱۹۹۸ مدل VFR 800F با نهایت سرعت ۲۳۵ کیلومتر بر ساعت عرضه شد و دو سال بعد، هوندا VFR 800FI به طراحی آیرودینامیک، ترمزهای ABS و پیشرانه‌ی انژکتوری خبر از آینده‌ی روشن برای این سری داد. فناوری زمان‌بندی متغیر سوپاپ اختصاصی هوندا (VTEC) برای اولین ‌بار در مدل VFR 800  اینترسپتور محصول سال ۲۰۰۱ استفاده شد که حرکت متغیر دو سوپاپ در هر سیلندر تا ۷۰۰۰ را کنترل و با بالا رفتن دور موتور، دو سوپاپ دیگر را هم فعال می‌کرد. فناوری VTEC هوندا در جدیدترین مدل VFR 800X هم وجود دارد که البته گشتاور بیشتری در موتور پایین در اختیار موتورسوار می‌گذارد.

اولین مدل موتورسیکلت آمریکایی ایندین چیف (Indian Chief) سال ۱۹۲۲ تولید شد. چالز فرانکلین این موتورسیکلت را به‌عنوان جایگزین مدل پاورپلاس (Powerplus) معرفی کرد؛ اما مدل بعدی با نام بیگ چیف (Big Chief) بیشتر نظر علاقه‌مندان را جلب کرد. بیگ چیف که تا ۱۴۵ کیلومتر بر ساعت سرعت می‌گرفت، با هدف نصب کابین سرنشین به شاسی تولید شده بود؛ اما موتورسواران بیگ چیف را بدون کابین ترجیح دادند.

گلگیرهای بزرگ و دستگیره‌های بلند ایندین چیف از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این موتورسیکلت بود که در سال ۱۹۴۰، کمی تغییر کرد. گلگیرها بزرگ‌تر شدند و در عقب آن تعلیق نرم‌تر نصب شد. تولید این مدل در دهه‌ ۱۹۵۰ ادامه داشت تا اینکه شرکت موتورسیکلت‌سازی ایندین پس از پنج دهه فعالیت، در سال ۱۹۵۳ اعلام ورشکستگی کرد و آخرین مدل کارخانه‌ای ایندین چیف در همان سال عرضه شد. پس از ورشکستگی ایندین، شرکت‌های مختلفی مالییت این برند را در اختیار گرفتند و موتورسیکلت چیف در چند مدل دیگر تولید شد.

از سال ۲۰۱۱ تا امروز، شرکت پلاریس (Polaris Industries) مالکیت موتورسیکلت‌سازی ایندین را در دست گرفته است و مدل‌های جدید چیف عرضه شده‌اند. جدیدترین مدل‌های ایندین چیف محصول سال ۲۰۱۷ با همان طراحی کلاسیک اما قطعات و تجهیزات مدرن مثل ترمز ABS و کروز کنترل هستند.

سری موتورسیکلت‌های YZF یاماها کمتر از ۳۰ سال عمر دارند؛ اما در ۶۶ مدل تولید شده‌اند. نسل اول این سری سال ۱۹۳۳ در دو مدل YZF 750R و YZF 750 SP تولید شد؛ مدل 750R به پیشرانه‌ی ۷۴۹ سی‌سی چهار سیلندر با قدرت ۱۲۰ اسب ‌بخار و جعبه‌دنده‌ی سکوئنشال ۶ سرعته مجهز بود. ۱۰۰۰ سی‌سی شدن سری YZF تا سال ۱۹۹۶ در مدل 1000R T-Ace طول کشید و دو سال بعد، مدل R1 به‌عنوان رقیب اصلی مدل‌های اسپرت رونمایی شد که سوزوکی با مدل هایابوسا پرچم‌دار یاماها را شکست داد.

یاماها تا سال ۲۰۰۵، سه مدل نسخه R1 از سری YZF با شاسی جدید و موتور دوسوپاپه تولید کرد؛ مدل ۲۰۰۵ این موتورسیکلت در نسخه R1 MOTOGP حدود ۱۸۰ اسب ‌بخار قدرت داشت.

جدیدترین مدل‌های سری یاماها YZF بر مبنای کاهش وزن و افزایش قدرت و پایداری در سواری مهندسی شده‌اند.

ایتالیایی‌های تنها در خودروسازی محصولات زیبایی ندارند و موتورسیکلت‌های ساخت این کشور از جذاب‌ترین نمونه‌های بازار هستند. شرکت آپریلیا سال ۱۹۴۵ پس از جنگ جهانی دوم ابتدا به دوچرخه‌سازی و سپس موتورسیکلت‌سازی وارد شد.

اولین نسل از موتورسیکلت آفرود و متفاوت آپریلیا ETX سال ۱۹۸۴ با کد ETX125 رونمایی شد. این مدل جذاب از پیشرانه‌ی دوزمانه‌ی ۱۲۴ سی‌سی تا ۱۸ اسب ‌بخار قدرت می‌گرفت و دوشاخه‌ی جلوی تلسکوپی ۳۵ میلی‌متری داشت. آپریلیا دو سال بعد مدل ETX350 را با پیشرانه‌ی ۳۴۹ سی‌سی هواخنک، ۲۶ اسب ‌بخار قدرت و جعبه‌دنده‌ی و پنج‌سرعته‌ی دستی عرضه کرد که تحسین کارشناس‌ها و علاقه‌مندان دنیای موتورسیکلت‌های آفرود را به ‌همراه داشت.

جدیدترین مدل سری ETX با حفظ طراحی آفرود قدیمی، تغییرات اندکی کرده است و کاملا مدرن به‌ نظر می‌رسد.

برخی از موتورسیکلت‌هایی که در این مقاله با آن‌ها آشنا شدیم، تا حدودی طراحی نسل اول را حفظ کرده‌اند؛ اما در بخش ایمنی و عملکرد فنی مثل متریال سبک‌وزن و فناوری‌های دیجیتال با چند دهه‌ی گذشته قابل مقایسه نیستند.

طرفدار کدام موتورسیکلت هستید؟ به‌نظر شما، تغییر نسل و طراحی موتورسیکلت مشکل‌تر است یا خودرو؟