خودروی فرمول دانشجویی درست است، نه فرمول یک!

تیمی دانشجویی متشکل از ۹ دانشجوی مهندسی مکانیک و ۳ دانشجوی مهندسی صنایع (۱۰ نفر از دانشگاه فردوسی و ۲ نفر از دانشگاه فنی شهید منتظری مشهد)، با رونمایی از خودروی مسابقه‌ای خود، خبر از شرکت در رقابت‌های فرمول دانشجویی دادند. این خودرو که «رهام» نام‌گذاری شده، در مدت زمان ۲ سال و به‌صورت کامل (به‌جز پیشرانه) توسط دانشجویان طراحی و تولید یا شخصی‌سازی شده است. دانشگاه فردوسی مشهد، باسابقه‌‌ترین دانشگاه ایران در زمینه‌ی شرکت در این رقابت‌ها و این سومین حضور آن‌ها (سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸) محسوب می‌شود.

در جریان پرده‌برداری از خودروی رهام، «رونمایی خودرو فرمول یک در دانشگاه فردوسی مشهد و اعزام آن برای رقابت در مسابقات فرمول یک ایتالیا»، به تیتر داغ رسانه‌های داخلی تبدیل شده بود! این موضوع بلافاصله باعث شد تا برخی از به‌اصطلاح کارشناسان واکنش نشان دهند و به مقایسه‌ی رهام با نمونه‌های فرمول یک بپردازند. منشأ چنین جریانی، استفاده از عبارت «فرمول یک» به جای «فرمول دانشجویی» در تیتر رسانه‌ها است.

شاید انتشار خبر رونمایی خودروی مسابقه‌ای رهام با تیتری اشتباه، شیطنت رسانه‌ای برای جلب توجه و قرارگیری در کانون توجهات باشد؛ اما موضوع ناراحت‌کننده‌تر بازنشر گسترده‌ی آن توسط بسیاری از نشریه‌ها است که ظاهراً برای هیچ یک سؤال نشده که «آیا تیم یکی از دانشگاه‌های مطرح کشور تفاوت خودروهای فرمول یک را با ساخته‌ی خود را نمی‌داند؟!»

به دانشجویان دانشگاه فردوسی تبریک می‌گویم؛ چرا که طراحی خودرو، حتی نمونه‌های مفهومی و آزمایشی، به‌دلیل وجود چندده‌هزار قطعه در خودروها، حتی در صورت استفاده از قطعات آماده نیز امری پیچیده، دشوار و زمان‌بر است. همانند اجزای بدن، تنها در صورت عملکرد صحیح و هماهنگ تمامی اجزای خودرو با یکدیگر، خروجی مطلوبی حاصل خواهد شد.

رهام با پیشرانه‌ی ۴ سیلند ۶۰۰ سی‌سی و توان ۶۷ اسب بخار، شاسی آلومینیومی و بدنه‌ی فیبر کربن وزنی حدود ۲۸۰ کیلوگرم دارد و قادر است در ۵٫۲ ثانیه به سرعت ۱۰۰ کیلومتر‌بر‌ساعت برسد.

مسابقات فرمول دانشجویی برای اولین بار در سال ۱۹۷۹ توسط انجمن مهندسان خودرو برگزار شد تا دانشجویان پیش از اتمام تحصیل، با مهارت‌های طراحی و تولید خودرو به شکل جدی آشنا شوند. این رقابت‌ها در حال حاضر به‌صورت سالانه برگزار می‌شود و بیش از ۷۰۰ دانشگاه در جهان با حمایت مالی خودروسازان، در آن شرکت می‌کنند.

چالش‌های مسابقات فرمول دانشجویی در دو دسته‌ی دینامیکی (شتاب، بهینگی مصرف، استحکام، مانورپذیری) و استاتیک (ارایه‌ی مدل کسب‌و‌کار، هزینه‌ی تمام‌شده و طراحی) تعریف شده‌اند. خودروهای این رقابت باید از نوع Open Wheel (چرخ‌ها خارج از بدنه‌ی خودرو باشند)، تک صندلی و Open Cockpit باشند. تمامی بخش‌های خودرو نیز باید توسط دانشجو‌ها طراحی و ساخته شده باشند.

مسابقات فرمول دانشجویی در دو کلاس خودروهای الکتریکی و بنزینی برگزار می‌شود و عموم دانشگاه‌های مطرح جهان نیز در این رقابت‌ها شرکت می‌کنند. هر دانشگاه می‌تواند یک تیم برای خودروی الکتریکی و تیمی کاملاً مجزا برای خودروی بنزینی معرفی کند. تمامی اعضای تیم باید دانشجوی مقطع کارشناسی یا ارشد باشند (یا حداکثر ۷ ماه از فارغ‌التحصیلی آن‌ها گذشته باشد) و در روند طراحی و تولید خودرو هیچ شرکت مهندسی نباید نقشی داشته باشد.

نکته‌ی جالب در خصوص مسابقات فرمول دانشجویی، راننده‌ی تیم است که وی نیز باید یکی از دانشجو‌های اعضای تیم باشد؛ البته شاخه‌ی جدیدی نیز به مسابقات اضافه شده که در آن خودروهای خودران به رقابت با یکدیگر می‌پردازند. دانشگاه‌های اشتوتگارت، جورجیاتک، تورنتو، دلفت، ETH زوریخ، ایمپریال کالج لندن، TU مونیخ و گلاسکو برخی از نام‌های مطرح حاضر در رقابت‌ها هستند.

برای مهندسان جوان کشور، در مسابقات پیش‌رو آرزوی موفقیت داریم.