علائم خرابی هارد کامپیوتر و لپ تاپ

دقیقا مانند تمام دستگاه‌های الکترونیکی، کامپیوتر‌های شخصی امکان خرابی دارند. جایگزین‌کردن قطعه خراب می‌تواند کار ساده‌ای باشد؛ اما برای داده‌های ذخیره‌شده در فضای ذخیره‌سازی این موضوع فرق می‌کند. در کامپیوتر‌های شخصی پیشرفته که به فضای ذخیره‌سازی جامد متکی هستند، حافظه‌های SSD در‌مقایسه‌با HDD دوام بیشتری دارند. SSD قطعات متحرک ندارد و می‌تواند دربرابر شوک، لرزش‌ و...، مقاومت بیشتری از خود نشان دهد؛ اما حافظه‌های SSD هم امکان خرابی دارند و نباید این مسئله را به‌طورکامل نادیده گرفت.

در این مقاله، به ۵ نشانه خرابی هارد کامپیوتر و در کل حافظه ذخیره‌سازی اشاره خواهیم کرد که باید مراقب آن‌ها باشید. این علائم خرابی هارد کامپیوتر را می‌توان صداهایی خاص عنوان کرد که توجه به آن‌ها می‌تواند هشدارهای لازم را به شما ارائه دهد تا در‌نهایت، بتوانید کارهای تهیه پشتیبان از اطلاعات را انجام دهید.

به شما توصیه می‌کنیم اگر قصد دارید هارد اکسترنال جدید بخرید، پیش از هر کاری به مقاله راهنمای خرید هارد اکسترنال نگاهی بیندازید. برای اطلاع از قیمت هارد اکسترنال هم به صفحه‌های قیمت SSD و قیمت HDD بروید.

یکی از اولین زنگ هشدارها و اولین علائم خرابی هارد کامپیوتر صداهایی است که در حالت عادی از کامپیوتر خود نمی‌شنوید. درایوهای ذخیره‌سازی مدرن، به‌خصوص درایوهای دیسک سخت (HDD) با قدرت و توانمندی بسیار زیادی تولید می‌شوند. با داشتن صفحه‌های بزرگ که با سرعت هزاران دور در دقیقه در حال گردش هستند و بازوهایی که بر‌حسب میلی‌ثانیه به عقب و جلو حرکت می‌کنند، می‌توان طراحی امروزی HDD را به‌گونه‌ای دانست که تقریبا بدون صدا هستند.

هنگام کار‌کردن هارد دیسک امکان دارد چرخش ضعیف و صدای کلیک بشنوید؛ اما اگر این صداها بلندتر از حالت عادی باشند، نشان‌دهنده شرایط خوبی نیست. البته با قاطعیت نمی‌توان احتمال خرابی را مطرح کرد؛ زیرا ممکن است هارد دیسک قدیمی باشد. همچنین، اگر صدای بلند فلز به گوش برسد، احتمالا درایو از درون آسیب دیده است.

علائم ذکرشده را نباید نادیده بگیرید. شاید هارد دیسک به‌خوبی در حال کار باشد؛ اما خراب‌شدن کامل آن فقط با گذشت زمان اتفاق می‌افتد. البته هیچ اقدامی نمی‌توانید انجام دهید؛ مگر آنکه از اطلاعات مهم خود که در درایو مدنظر ذخیره‌ کرده‌اید، نسخه پشتیبان تهیه و در سریع‌ترین زمان ممکن آن را با درایو جدید جایگزین کنید.

درایوهای ذخیره‌سازی نوری مانند DVD-ROM یا درایوهای دیسک بلوری، هنگام کار در‌مقایسه‌با هارد دیسک صدای بیشتری ایجاد می‌کنند. هنگام چرخیدن دیسک، حتما باید صدایی بشنوید که شامل حرکت موتور و چرخش هوای ناشی از آن است؛ اما ازآن‌جاکه موارد ذکرشده با آستانه تحمل کمتری درمقایسه‌با هارد دیسک تولید شده‌اند، سریع‌تر فرسوده خواهند شد.

خوشبختانه به‌دلیل قابلیت انتقال اطلاعات از حافظه‌های ذخیره‌سازی، می‌توان گفت سروصدای هارد دیسک نمی‌تواند باعث ازبین‌رفتن اطلاعات شود. براساس اطلاعات، در‌صورت ادامه استفاده از هارد دیسک با شرایط ذکرشده و سروصدایش، خرابی آن به‌گونه‌ای خواهد بود که در‌نهایت، دیسک آسیب می‌بیند.

در‌صورتی‌که SSD قدیمی شما باعث ایجاد صدا شود، احتمالا قسمت دیگری از کامپیوتر دچار مشکل شده است. هر درایو ذخیره‌سازی که در کامپیوتر خود دارید، نباید به صداهای غیر‌معمول آن‌ بی‌تفاوت باشید. شاید صدایی که به‌گوش می‌رسند، ناشی از فعالیت فن یا پاور باشد؛ درغیر‌این‌صورت نباید در حل این مشکل غفلت کنید. تهیه پشتیبان از تمام اطلاعات سیستم، بهترین اقدامی است که باید انجام شود تا درادامه، تعویض درایو را در برنامه خود قرار دهید؛ اما در انجام این کار نباید کوتاهی کنید.

یکی دیگر از علائم خرابی هارد کامپیوتر و حافظه ذخیره‌سازی را می‌توان از‌بین‌رفتن یک یا چندین فایل دانست. اطلاعات به‌عنوان جریانی پیوسته ذخیره‌سازی نمی‌شوند؛ بلکه در مجموعه‌ای از بلاک‌های کوچک قرار می‌گیرند. این احتمال وجود دارد که بلاک‌ها از‌نظر فیزیکی در محیط درایو کنار یکدیگر یا به‌صورت پراکنده وجود داشته باشند. تنها دلیل نابودی تعدادی بیت‌، آسیب‌دیدن یکی از بلاک‌ها است.

اگر برای یافتن فایل‌ها اقدامات بازیابی را انجام دهید، سیستم‌عامل سعی می‌کند تمام بلاک‌های تشکیل‌دهنده فایل را پیدا کند. بدون مجموعه کامل داده‌ها، فایل ناقص و ممکن است سیستم‌عامل گزارش خرابی آن را ارائه دهد یا ناتوانی در یافتن فایل‌ها را اعلام کند. فلش NAND هر زمان که بلاکی از اطلاعات روی آن نوشته یا پاک شود، از‌نظر فیزیکی نابود خواهد شد و پس از چرخه‌های نوشتن و پاک‌کردن مختلف، دیگر عملکردی از بلاک مشاهده نمی‌شود.

تولیدکنندگان SSD برای کاهش مشکل، ترفندهای زیادی به‌کار می‌گیرند؛ اما ازنظر کارایی با یکدیگر تفاوت دارند. معمولا طول عمر حافظه‌های USB کمتر از حافظه‌های SSD و خرابی آن‌ها بدون هشدار است. در‌صورتی‌که یک درایو شروع به از‌دست‌دادن اطلاعات کرد، باید آن را در سریع‌ترین زمان ممکن تعویض کنید؛ البته تهیه پشتیبان را قبل از آنکه دیر شود، فراموش نکنید.

نکته: هرگز نباید از فلش مموری‌ برای تهیه و نگه‌داری پشتیبان اطلاعات مهم استفاده کنید. برای تهیه و حفظ پشتیبان، بهتر است سراغ HDD و فضای ذخیره‌سازی ابری بروید.

مشاهده اختلالی کوچک در عملکرد هارد دیسک، نمی‌تواند نشانه خرابی آن باشد؛ اما بروز تغییر در عملکرد کلی دستگاه ممکن است نشانه خرابی درایو ذخیره‌سازی شما به‌حساب آید. سخت‌افزار کامپیوتر مانند رم و پردازنده گرافیکی و CPU با گذشت زمان، کُند نخواهند شد؛ اما از جنبه نرم‌افزاری ممکن است بارگیری زیاد برنامه‌ها در پس‌زمینه و شلوغی سیستم‌عامل پس از سال‌ها به‌روزرسانی، موجب بروز تغییراتی جدی شود.

در‌صورتی‌که کامپیوتر شما پس از مدت‌ها کار دیگر سرعت خوبی از خود نشان ندهد یا مدت‌زمان زیادی برای راه‌اندازی یا دسترسی به فایل‌ها صرف کند، مشکلی وجود دارد که باید بررسی شود. هارد دیسک‌ها خراب می‌شوند و احتمال خرابی SSD هم وجود دارد. علائم خرابی هارد دیسک به شکل‌های مختلف نمایش داده می‌شود. خطاهای مربوط به بلاک‌های بد در هر دو نوع درایو ذخیره‌سازی نمایش داده می‌شود و این معمولا زمانی است که برای خواندن یا نوشتن فایل، به زمانی غیرمعمول نیاز است و درنهایت فرایند با شکست مواجه می‌شود.

همان‌طور‌که قبلا اشاره شد، این مشکل می‌تواند به‌دلیل خطای نرم‌افزاری رخ دهد. ممکن است به‌روزرسانی‌ای در سیستم‌عامل موجب بروز خطا شود و درنتیجه، پردازنده در پس‌زمینه بیش‌از‌حد کار کند؛ اما اگر به‌تازگی به‌روزرسانی انجام نداده‌اید و از کامپیوتر خود به‌خوبی محافظت کرده‌اید، امکان دارد تغییرات غیر منتظره نشان‌دهنده خرابی حافظه ذخیره‌سازی اصلی دستگاه باشد. بررسی این مسئله کار ساده‌ای نیست و نمی‌توان فقط به‌دلیل کُندشدن سرعت دستگاه، تعویض HDD یا SSD را توصیه کرد. همچنین، اگر درایو جابه‌جایی‌شدنی است (مانند فلش مموری)، کاهش سریع سرعت می‌تواند نشانه‌ی خوبی برای وضعیت نامطلوب حافظه ذخیره‌سازی باشد.

بیشتر کاربران با این مسئله آشنا هستند و می‌توان آن را به‌عنوان حالتی عادی برای کامپیوتر‌ی شخصی توصیف کرد. یک روز به‌خوبی از سیستم استفاده می‌کنید و در روز بعد ناگهان با پیغام وحشتناک insert Boot Disk and Press any Key (دیسک بوت را وارد کنید و یک کلید را فشار دهید)، مواجه می‌شوید.

به‌جای مشاهده لوگو سیستم‌عامل، ناگهان یک جمله تیره‌رنگ نظر شما را به خود جلب خواهد کرد. ممکن است توضیحات دیگری برای این مسئله وجود داشته باشد. به‌عنوان مثال، این پیغام می‌تواند هنگامی نمایش داده شود که بایوس جدیدی نصب شده باشد؛ اما اگر هیچ تغییر یا به‌روزرسانی انجام نشده باشد، احتمالا با خرابی حافظه ذخیره‌سازی مواجه شده‌اید. حداقل این اتفاق را می‌توان بروز نشانه‌های خرابی دانست.

شما می‌توانید اطلاعات خود را بازیابی کنید؛ اما بهتر است وقت خود را برای تهیه پشتیبان و خرید حافظه ذخیره‌سازی جدید صرف کنید. در این صورت، امکان دارد شاهد خرابی کامپیوتر شخصی خود باشید؛ آن‌هم هنگام بوت‌شدن به‌صورت تصادفی. این علامت می‌تواند بروز مشکلات جدی را نمایش دهد.

در‌صورتی‌که خطای مدنظر درباره خرابی بخشی از داده‌های درایو است، توصیه می‌کنیم حافظه ذخیره‌سازی را جدا و به‌عنوان حافظه ذخیره‌سازی ثانویه در یک دستگاه دیگر نصب کنید. اگر دستگاه بتواند حافظه ذخیره‌سازی را آزمایش کند یا محتوای آن را به‌خوبی بخواند، امکان دارد درایو برای استفاده مجدد مناسب باشد. همچنین، ممکن است اطلاعات بوت دستگاه تحت‌تأثیر بدافزار قرار گرفته باشد. در این صورت، قراردادن حافظه ذخیره‌سازی در دستگاه دیگر، می‌تواند سلامت آن را هم تهدید کند.

می‌توان مدعی شد اسکن HDD یا SSD در کامپیوتری دیگر برای یافتن خطا، فقط در‌صورتی انجام خواهد شد که از آلوده‌نشدن دستگاه دوم یا در‌معرض خطر قرار‌نگرفتن آن اطمینان داشته باشید. پیشنهاد می‌کنیم قبل از انجام این کار، وضعیت سلامت و نبود هرگونه بدافزار در هارد دیسک را بررسی کنید.

از‌بین‌رفتن بی‌دلیل یک درایو بوت می‌تواند ناامیدکننده باشد و می‌توان گفت مشکلی نادر به‌حساب نمی‌آید. بهترین راه برای مقابله با آن، انجام اقدامات پیشگیرانه است. در‌حقیقت، باید سیستم‌عامل را در یک درایو داشته باشید و تمامی فایل‌های مهم را در بخشی دیگر و به‌صورت جداگانه ذخیره‌سازی کنید؛ البته می‌توانید یک نسخه پشتیبان از فایل‌های خود تهیه کنید.

آخرین نشانه‌ای که درباره خرابی هارد دیسک یا حافظه ذخیره‌سازی کامپیوتر مطرح خواهیم کرد، شاید نتواند دلیل محکمی به‌حساب آید. به‌عبارت‌دیگر، چنانچه خطای مرتبط را مشاهده کردید، ابتدا باید دلایل زیادی برای شکل‌گیری آن از فهرست گزینه‌ها خارج شوند تا در‌نهایت بتوان احتمال خرابی هارد دیسک را مطرح کرد. در ویندوز، صفحه آبی مرگ (BSOD) زمانی نمایش داده خواهد شد که دستگاه به‌صورت عادی نتواند به کارش ادامه دهد.

ویندوز با نمایش کد QR که قابلیت اسکن با گوشی هوشمند دارد، سعی می‌کند کار شما را اندکی راحت کند. سپس، یک صفحه وب بارگیری می‌شود که درباره منبع مشکل و روش حل آن، راهنمایی‌هایی ارائه می‌دهد. بیشتر توصیه‌ها شامل انجام تغییرات نرم‌افزاری مانند حذف برنامه‌های جدید یا درایورها می‌شود؛ زیرا آن‌ها را می‌توان به‌عنوان مهم‌ترین دلایل نمایش BSOD عنوان کرد.

اگر دلیل اصلی نمایش این صفحه خرابی هارد دیسک یا حافظه ذخیره‌سازی باشد، هیچ‌کدام از روش‌ها نمی‌توانند موجب حل مشکل شوند. دقیقا مشابه درایوهای بوت ناپدیدشده، تجزیه‌وتحلیل خرابی‌های سیستم ممکن است کار سختی باشد. این خطا می‌تواند نشان‌دهنده وجود فضای ذخیره‌سازی خراب باشد؛ اما شما می‌توانید سایر احتمالات را هم بررسی کنید.

کامپیوتر‌های امروزی به‌طور شگفت‌انگیزی مهندسی شده‌اند و به‌صورت حیرت‌انگیزی پیچیده هستند و جالب آنکه در طولانی‌مدت می‌توانند بدون مشکل کار کنند. البته این مسیر هموار پایانی هم دارد؛ زیرا تمام حافظه‌های ذخیره‌سازی طول عمر محدودی دارند. امیدواریم قبل از خرابی کامل HDD یا SSD، علائم خرابی هارد کامپیوتر که در این مقاله گفته شدند، مطالعه کرده باشید تا بتوانید قبل از نابودی کامل اطلاعات از آن‌ها پشتیبان بگیرید.

آماده‌بودن در تمام زمان‌ها، می‌تواند خسارت‌های احتمالی را کاهش دهد. هدف ما این است که مفهوم تهیه پشتیبان در تمام زمان‌ها را به شما نشان دهیم تا بدین‌ترتیب، بتوانید از اطلاعات حساس خود به‌خوبی محافظت کنید. ناگفته نماند امکان جابه‌جایی و جایگزین‌کردن درایوهای ذخیره‌سازی وجود دارد؛ اما نمی‌توان درباره اطلاعات با این اطمینان صحبت کرد.