راه هایی برای حفظ ایمنی و حریم خصوصی در دنیای دیجیتال

دنیای دیجیتال، با تمام فرصت‌ها و مزایایی که ارائه می‌دهد، چالش‌ها و تهدیدات جدی نیز به همراه دارد. امروز که زندگی بسیاری از ما با اینترنت گره خورده است، باید بدانیم چگونه داده‌های شخصی و فعالیت‌های آنلاین ما می‌تواند در معرض دسترسی دیگران قرار بگیرد. از هکرها و مجرمان سایبری گرفته تا تبلیغ‌کنندگان و دولت‌ها، بازیگران زیادی وجود دارند که به ردپای دیجیتال ما علاقه‌مند هستند و می‌توانند حریم خصوصی و امنیتمان را به خطر بیندازند.

در این مطلب به بررسی تهدیدات دیجیتال رایج و ارائه‌ی راهکارهایی عملی برای حفظ امنیت و حریم خصوصی در دنیای آنلاین می‌پردازیم.

حریم خصوصی دیجیتال، به کنترل اطلاعاتی که به‌صورت آنلاین به اشتراک می‌گذاریم و مدیریت دسترسی به آن‌ها اشاره دارد. در مقابل، امنیت دیجیتال شامل اقداماتی می‌شود که برای محافظت از دستگاه‌ها، حساب‌ها و داده‌های خود در برابر تهدیدات و دسترسی‌های غیرمجاز انجام می‌دهیم. رعایت هر دو مورد برای ایمنی و آسایش آنلاین ما حیاتی است. با این حال، بسیاری از افراد آگاهی کافی از میزان داده‌هایی که به اشتراک می‌گذارند، ندارند و نمی‌دانند چگونه از خود در برابر خطرات سایبری محافظت کنند.

یکی از اساسی‌ترین و مؤثرترین راه‌ها برای محافظت از حریم خصوصی و امنیت دیجیتال خود، استفاده از رمزهای عبور قوی برای حساب‌ها و دستگاه‌های آنلاین شما است.

رمزعبور قوی رمزی است که طولانی، پیچیده، منحصربه‌فرد و غیرقابل‌پیش‌بینی باشد. این رمز باید حاوی ترکیبی از حروف بزرگ و کوچک، اعداد و نمادها باشد و از هرگونه کلمه یا عبارت رایجی که به‌راحتی هکرها بتوانند حدس بزنند یا آن را بشکنند، اجتناب شود. رمزعبور هر حساب یا دستگاه نیز باید متفاوت باشد؛ به طوری که اگر یکی از آن‌ها در معرض خطر قرار گرفت، بقیه تحت‌تأثیر قرار نگیرند.

برای ایجاد و مدیریت رمزهای عبور قوی، مقاله چگونه برای تمام حساب هایمان پسورد امن بسازیم؟ اطلاعات خوبی در اختیارتان قرار می‌دهد.

کوکی‌ها فایل‌های کوچکی هستند که وب‌سایت‌ها در مرورگر شما ذخیره می‌کنند تا تنظیمات و فعالیت‌های شما را به خاطر بسپارند. کوکی‌ها می‌توانند برای بهبود تجربه‌ی آنلاین شما مفید باشند، مانند اینکه شما را وارد سیستم کنند یا تبلیغات مرتبط را به شما نشان دهند. با این حال همچنین می‌توانند تهدیدی برای حریم خصوصی دیجیتال شما باشند؛ زیرا رفتار آنلاین شما را ردیابی و اطلاعات شخصی شما را بدون اطلاع شما جمع‌آوری می‌کنند.

برای جلوگیری از این موضوع، می‌توانید تنظیمات کوکی را در بخش حریم خصوصی مرورگر خود فعال کنید. تنظیمات کوکی به شما امکان می‌دهد تا نحوه استفاده وب‌سایت ها از کوکی‌ها را در مرورگر خود کنترل کنید. می‌توانید انتخاب کنید که همه کوکی‌ها مسدود شوند یا فقط برخی از کوکی‌ها مجاز باشند یا پس از هر بار بستن مرورگر، کوکی‌ها را حذف کنید. همچنین می‌توانید از برنامه‌های افزودنی به مرورگر یا ابزارهایی استفاده کنید که می‌توانند کوکی‌ها را به‌طور خودکار مسدود یا حذف کنند؛ مانند Privacy Badger یا Ghostery یا CCleaner.

راه دیگر برای حفظ حریم خصوصی و امنیت دیجیتال خود، سفارشی‌سازی تنظیمات مرورگر با توجه به نیازها و ترجیحات خود است. تنظیمات مرورگر به شما امکان می‌دهد نحوه تعامل مرورگر خود با وب‌سایت‌ها و خدمات آنلاین را کنترل کنید. در‌ادامه بخش‌هایی که امکان سفارشی‌شدن را دارند، مشاهده می‌کنید:

• حریم خصوصی و امنیت: می‌توانید ویژگی‌هایی را فعال یا غیرفعال کنید که بر حریم خصوصی و امنیت شما تأثیر می‌گذارند؛ مانند سابقه مرورگر، تکمیل خودکار متن‌ها، گذرواژه‌ها، اعلان‌ها، لوکیشن، دوربین و میکروفن. همچنین می‌توانید انتخاب کنید که داده‌های مرورگر خود را به‌طور منظم پاک کنید یا از حالت ناشناس مرورگرها که هیچ داده‌ای را در مرورگر شما ذخیره نمی‌کند، استفاده کنید.

• افزونه‌ها: اکستنشن‌ها یا افزونه‌ها برنامه‌های کوچکی هستند که در مرورگر اجرا می‌شوند و ویژگی‌ها یا خدمات مفیدی را ارائه می‌دهند. با این حال، برخی از برنامه‌های افزودنی ممکن است به داده‌های شما دسترسی داشته باشند یا در تجربه‌ی وب‌گردی اختلال ایجاد کنند؛ بنابراین، باید فقط مواردی را نصب کنید که قابل اعتماد و ضروری هستند.

• موتورهای جست‌وجو: موتورهای جست‌وجو پلتفرم‌های آنلاینی هستند که به شما کمک می‌کنند تا اطلاعات مورد نیاز را در اینترنت پیدا کنید. با این حال، برخی از موتورهای جست‌وجو نیز شاید پرسش‌های جست‌وجو و داده‌های شخصی شما را جمع‌آوری و ذخیره کنند یا نتایج نادرستی را به شما نشان دهند. بهتر است موتور جست‌وجویی را انتخاب کنید که به حریم خصوصی شما احترام بگذارد و اطلاعات قابل‌ اعتمادی ارائه دهد.

هنگامی که با استفاده از شبکه Wi-Fi به اینترنت متصل می‌شوید، باید از ایمن بودن شبکه‌ی WiFi مطمئن شوید و بدانید که رمزعبور دارد و از سیستمی رمزگذاری‌شده بهره می‌برد. برای این کار می‌توانید از بهترین برنامه های بررسی وای فای کمک بگیرید.

از استفاده از شبکه‌‌های Wi-Fi عمومی یا باز که رمزگذاری‌ نشده‌اند یا با رمزعبور محافظت نمی‌شوند، خودداری کنید. شبکه‌های Wi-Fi عمومی یا باز شبکه‌هایی هستند که در مکان‌هایی مانند کافه‌ها و هتل‌ها دردسترس‌اند؛ جایی که هر کسی می‌تواند بدون رمزعبور به آن متصل شود. این شبکه‌ها دربرابر حملات سایبری آسیب‌پذیر هستند؛ زیرا هکرها می‌توانند به‌راحتی به داده‌های شما دسترسی داشته یا دستگاه شما را با بدافزار آلوده کنند.

اگر به استفاده از شبکه Wi-Fi عمومی یا باز مجبور هستید، باید این اقدامات احتیاطی را برای محافظت از حریم خصوصی و امنیت دیجیتال خود انجام دهید:

• غیرفعال کردن اشتراک‌گذاری فایل

هنگام استفاده از شبکه Wi-Fi عمومی یا باز، باید اشتراک‌گذاری فایل را خاموش کنید. اشتراک‌گذاری فایل در چنین شبکه‌ای، فایل‌های شما را درمعرض دید هر کسی که در شبکه است، قرار می‌دهد.

• استفاده از ابزارهای تغییر IP

شبکه خصوصی مجازی یا VPN سرویسی است که تونلی امن بین دستگاه شما و اینترنت ایجاد می‌کند. VPN داده‌های شما را رمزگذاری و آدرس IP شما (شناسه منحصر به فرد دستگاه شما) را پنهان و دسترسی یا نظارت بر فعالیت‌های آنلاین شما را برای شخص ثالث سخت‌تر می‌کند.

• استفاده از HTTPS

HTTPS پروتکلی است که تضمین می‌کند ارتباط بین مرورگر شما و وب‌سایتی که از آن بازدید می‌کنید، ایمن است. HTTPS داده‌های شما را رمزگذاری و هویت وب‌سایت را تأیید و از رهگیری یا دستکاری داده‌ها یا محتوای شما به‌واسطه هکرها یا کلاهبرداران جلوگیری می‌کند.

شما با نگاه کردن به URL و دیدن https:// در ابتدای آن می‌توانید متوجه شوید که آیا وب‌سایت از HTTPS استفاده می‌کند یا نه. البته می‌توانید از افزونه‌های یا ابزارهایی مانند HTTPS Everywhere یا Smart HTTPS که استفاده از HTTPS را در هر وب‌سایتی الزامی می‌کنند هم کمک بگیرید.

حذف حساب‌های قدیمی و بلااستفاده می‌تواند به شما کمک کند ردپای دیجیتالی خود را کاهش دهید و از حریم خصوصی و امنیت دیجیتال خود محافظت کنید. این حساب‌ها ممکن است حاوی داده‌های شخصی شما مانند نام، ایمیل، شماره تلفن و آدرس باشند که هکرها و مجرمان سایبری یا اشخاص ثالث می‌توانند آن‌ها را افشا یا از آن سوءاستفاده کنند. برای حذف حساب‌های قدیمی و استفاده‌نشده، می‌توانید از ابزارهای زیادی مانند JustDeleteMe و AccountKiller کمک بگیرید.

هنگامی که با استفاده از حالت معمولی مرورگر در وب جست‌وجو می‌کنید، مرورگر شما ممکن است برخی از اطلاعات مربوط به جست‌وجوها و نتایج جست‌وجوی شما را ذخیره کند. این اطلاعات می‌تواند شامل تاریخچه مرورگر، کش و کوکی باشد.

تاریخچه‌ی مرورگر شامل وب‌سایت‌هایی است که در گذشته بازدید کرده‌اید و می‌تواند به شما کمک کند تا وب‌سایت‌هایی را که قبلاً بازدید کرده‌اید، پیدا کنید. کش (Cache) یا حافظه پنهان نیز کمک می‌کند صفحات وب را سریع‌تر بارگیری کنید؛ اما می‌تواند فضایی را در دستگاه شما نیز اشغال کند و درست مثل تاریخچه‌ی مرور می‌تواند رفتار و علایق آنلاین شما را به افراد دیگری که از همان دستگاه یا مرورگر استفاده می‌کنند، نشان دهد.

جست‌وجو حالت ناشناس مرورگرها به معنای جست‌وجو در وب با استفاده از حالت مرور خصوصی است که هیچ اطلاعاتی درمورد جست‌وجوها و نتایج جست‌وجوی شما در مرورگر ذخیره نمی‌شود. هنگامی که از حالت ناشناس استفاده می‌کنید، مرورگر شما هیچ سابقه‌ی مرور، حافظه‌ی پنهان، کوکی‌ها، گذرواژه‌ها و تکمیل خودکار را نه از قبل به یاد می‌آورد و نه ذخیره می‌کند.

یکی از اشتباهات رایجی که افراد در فضای مجازی مرتکب می‌شوند، این است که اطلاعات زیادی درباره‌ی خود یا دیگران به اشتراک می‌گذارند. اشتراک‌گذاری بیش‌ازحد اطلاعات آنلاین می‌تواند شما را درمعرض خطرات و تهدیدات دیجیتالی مختلفی مانند سرقت هویت، آزار و اذیت سایبری و آسیب به شهرت قرار دهد.

برای محافظت از حریم خصوصی خود و اجتناب از این خطرات باید مراقب باشید که چه چیزی را و با چه کسانی به اشتراک می‌گذارید. همچنین، باید تنظیمات حریم خصوصی خود را در هر پلتفرم آنلاین یا سرویسی که استفاده می‌کنید، بررسی و به‌روز کنید و دسترسی و مشاهده اطلاعات خود را فقط به کسانی محدود کنید که به آن‌ها اعتماد دارید و آن‌ها را می‌شناسید.

راه دیگر برای حفظ امنیت دیجیتالی خود این است که به ایمیل‌های ارسالی متفاوتی که در صندوق ورودی خود دریافت می‌کنید، اعتماد نکنید. ایمیل‌هایی که از منابع ناشناخته یا ناآشنا ارسال می‌شوند یا به نوعی مشکوک یا غیرعادی به نظر می‌رسند، شاید بخشی از یک کلاهبرداری یا یک تلاش فیشینگ باشند.

برای اینکه قربانی این کلاهبرداری‌ها یا تلاش‌های فیشینگ نشوید، نباید به ایمیل‌های ارسالی متفاوتی که در صندوق ورودی خود دریافت می‌کنید، اعتماد و بلافاصله روی آن‌ها و پیوست‌هایشان کلیک کنید. همیشه باید آدرس فرستنده، خط موضوع، محتوا و پیوند یا پیوست را قبل از باز کردن یا پاسخ دادن به هر ایمیلی بررسی کنید. همچنین، باید از نرم‌افزار آنتی ویروس و فیلترهای هرزنامه (اسپم) برای محافظت از دستگاه و صندوق ورودی خود در برابر ایمیل های مخرب استفاده کنید.

استفاده از رمزعبور دومرحله‌ای برای شبکه‌های اجتماعی و مرورگر شما یکی دیگر از راه‌های مؤثر برای محافظت از امنیت دیجیتال شما است.

رمزعبور دومرحله‌ای نوعی روش احراز هویت است که از شما می‌خواهد برای دسترسی به حساب یا دستگاه خود دو قسمت از اطلاعات را وارد کنید: چیزی که می‌دانید (مانند رمزعبور) و چیزی که دارید (مانند کدی که به تلفن شما ارسال شده است). رمزعبور دومرحله‌ای یک لایه امنیتی اضافی به حساب یا دستگاه شما اضافه و دسترسی به آن را برای هکرها یا اشخاص غیرمجاز دشوارتر می‌کند. برخی از مزایای استفاده از رمزعبور دو مرحله ای شامل جلوگیری از دسترسی غیرمجاز، امکان شناسایی فعالیت مشکوک و بازیابی رمزعبور ازدست‌رفته می‌شود.

برای استفاده از رمزعبور دومرحله‌ای برای شبکه‌های اجتماعی و حتی مرورگر خود، باید آن را در تنظیمات هر پلتفرم یا سرویسی که استفاده می‌کنید، فعال کنید. همچنین، باید شماره تلفن یا آدرس ایمیل داشته باشید که بتواند کد یا پیوند اطلاعات دوم را دریافت کند.

موقعیت مکانی قابلیتی است که به دستگاه شما و پلتفرم‌ها یا سرویس‌های آنلاین اجازه می‌دهد موقعیت مکانی فیزیکی شما را ردیابی کنند یا به آن دسترسی داشته باشند. موقعیت مکانی می‌تواند برای ارائه‌ی اطلاعات و خدمات یا محتوای مرتبط بر‌اساس مکانتان مانند نقشه‌ها، مسیرها، آب‌و‌هوا یا اخبار مفید باشد. با این حال، موقعیت مکانی می‌تواند حریم خصوصی دیجیتال شما را نیز تهدید کند. آشکار بودن مکان، حرکات، عادات و ترجیحات شما در مقایسه با دیگرانی که می‌توانند به داده‌های موقعیت مکانی شما دسترسی داشته باشند یا بر آن نظارت کنند، امری خطرناک شمرده می‌شود.

ردیابی موقعیت مکانی و جعل موقعیت مکانی به‌ قصد آسیب به شهرت و اعتبار و قابل‌ اعتماد‌بودن شما تنها دو مورد از خطرات نگران‌کننده‌ی نشت موقعیت مکانی هستند. برای محافظت از حریم خصوصی خود و جلوگیری از این خطرات، باید موقعیت مکانی را در دستگاه خود و به صورت آنلاین غیرفعال و ویژگی موقعیت مکانی را در تنظیمات دستگاه خود خاموش کنید و فقط زمانی که به آن نیاز دارید، آن را روشن کنید. همچنین تنظیمات مکان خود را در هر پلتفرم آنلاین یا سرویسی که استفاده می‌کنید، بررسی و به‌روزرسانی کنید و دسترسی و مشاهده داده‌های موقعیت مکانی خود را فقط به کسانی که به آن‌ها اعتماد دارید، محدود کنید.

با رعایت نکات گفته‌شده می‌توانید تا حد زیادی از هویتتان در فضای مجازی و چیزهایی که برایتان مهم است مراقبت کنید.