چطور کامپیوتر خود را به NAS تبدیل کنیم؟

زمانی که با عبارتی مثل ذخیره‌کردن اطلاعات مواجه می‌شوید؛ انواع هارد، کارت حافظه و فلش مموری، اولین چیزهایی هستند که به ذهنتان خطور می‌کند، اما این ابزارها، در کسب‌وکارهای مختلفی که با مشتریان بی‌شماری سروکار دارند، چندان کارآمد نیستند. تصور کنید شما صاحب یک شرکت هستید که به دلایل مختلفی، باید فضایی را به کارمندان خود یا مشتریان خارجی شرکت، اختصاص دهید تا این افراد بتوانند اطلاعات مورد نیازشان را در آن فضا ذخیره کنند.

واضح است که در چنین وضعیتی، امکان استفاده از چند هارد اکسترنال و حتی اینترنال و اختصاص‌دادن تعداد زیادی از این محصولات به هر کاربر یا پرسنل وجود ندارد. در این حالت، گزینه‌هایی مانند راه‌اندازی سرور اختصاصی فیزیکی یا سرور مجازی پیش روی شما قرار می‌گیرد؛ اما این گزینه‌ها، هزینه‌های زیادی را به شما تحمیل می‌کنند که معمولا برای بسیاری از کسب‌وکارها، مقرون‌به‌صرفه نیست؛ ازاین‌رو باید به‌دنبال راه‌حل بهتری باشید.

استفاده از NAS یا ذخیره‌ساز تحت شبکه، تقریباً بهترین، سریع‌ترین و به‌صرفه‌ترین گزینه‌ای است که با استفاده از آن، هم فضای مورد نیاز برای ذخیره‌ی اطلاعات پرسنل یا مشتریان خود را از طریق اتصال آن‌ها به شبکه فراهم می‌کنید و هم می‌توانید این کار را با کامپیوتر یا لپ‌تاپ خود انجام دهید و بخشی از فضای ذخیره‌سازی سیستم خود را در اختیار افرادی که در یک شبکه‌ی خصوصی مشترک با شما حضور دارند، قرار دهید. اگر می‌خواهید با نحوه‌ی تبدیل کامپیوتر به NAS آشنا شوید و در سریع‌ترین زمان، ذخیره‌ساز تحت شبکه‌ی خود را راه‌اندازی کنید، مطالعه‌ی ادامه‌ی این مقاله از زومیت را از دست ندهید.

ذخیره‌ساز تحت شبکه یا NAS (مخفف Network Attached Storage) نوعی دستگاه است که برای مواردی مانند ذخیره‌ی اطلاعات برای دسترسی مشتریان، میزبانی از سرور‌های ابری شخصی، مدیریت یا به‌روزرسانی سیستم‌های امنیتی کوچک، ایجاد سرویس‌های کوچک استریم ویدیو، توسعه‌ی یک وب‌سایت شخصی، مدیریت منابع انسانی یک سازمان، ایجاد یک نقطه‌ی پشتیبان برای بازیابی اطلاعات مهم در هنگام بروز حوادث مختلف، میزبانی از پیام رسان‌های درون سازمان یا مواردی از این قبیل مورد استفاده قرار می‌گیرد.

NAS برای ذخیره‌سازی داده‌ها و ارائه‌ی آن‌ها به کاربر، از چندین پروتکل مختلف استفاده می‌کند که عبارتند از:

NFS (مخفف Network File System)

این پروتکل، نوعی سیستم اشتراکی بر پایه‌ی سیستم‌عامل یونیکس است که به کاربران امکان می‌دهد تا به‌سرعت به فایل‌های ذخیره شده در کامپیوتر‌ها یا سرور‌های راه دور، دسترسی داشته باشند. این پروتکل، سرعت بالایی در فراهم کردن دسترسی کاربر به فایل‌های حجیم دارد.

AFP (مخفف Apple Filing Protocol)

پروتکل بایگانی اپل یکی از قدیمی‌ترین پروتکل‌ها در کامپیوتر‌های اپل بود که از زمان ارائه‌ی macOS ۱۰.۹ Mavericks به بعد، منسوخ شد. این پروتکل، اگرچه توانایی بالایی در جستجو میان اطلاعات ذخیره شده در فضای ابری دارد، اما به‌دلیل عدم پشتیبانی اپل از آن، گزینه‌ی مناسبی برای راه‌اندازی یک NAS جدید نیست و درصورت بروز مشکلی در روند اجرای آن، عیب‌یابی سخت و طاقت فرسایی را پیش رو خواهید داشت.

SMB / Samba

این پروتکل برخلاف NFS، محدود به سیستم‌عامل خاصی نیست و اجازه‌ی اشتراک‌گذاری فایل‌ها بین دستگاه‌های با سیستم‌عامل‌های لینوکس، ویندوز و مک را فراهم می‌کند و امنیت بالایی دارد.

SNMP

این پروتکل برای مدیریت و نظارت بر تمام تجهیزات شبکه، پیکربندی تنظیمات شبکه، بررسی عملکرد NAS و مواردی از این قبیل استفاده می‌شود.

WebDAV

به کمک این پروتکل، امکان ویرایش فایل‌ها توسط چند کاربر به‌طور همزمان در دستگاه NAS فراهم می‌شود. در صورت استفاده از پروتکل WebDAV، نسخه‌ی جدید و قدیم یک فایل به‌صورت همزمان دردسترس کاربران قرار می‌گیرد و نسخه‌ی فعلی یک فایل پس از ویرایش حذف نمی‌شود.

iSCSI (مخفف Internet Small Computer Systems Interface)

این پروتکل، نوعی پروتکل ذخیره‌سازی مبتنی بر بلوک (Block base storage) است که عملکرد بالا و تأخیر بسیار کوتاه دارد و برای استفاده در مواردی که دسترسی خواندن/نوشتن باید از سرعت بالایی برخوردار باشد؛ بسیار مناسب است.

LLDP (مخفف Link Layer Discovery Protocol)

یک دستگاه NAS با استفاد از این پروتکل، می‌تواند مشخصات سخت‌افزاری یا اطلاعات خود (به‌طور مثال آدرس IP یا شماره‌مدل یا نسخه‌ی سیستم‌عامل) را در اختیار سایر دستگاه‌های موجود در شبکه قرار دهد.

در مقایسه با سرور‌های مجازی و فیزیکی، به کارگیری NAS برای ذخیره‌سازی اطلاعات مختلف، مزایای زیادی دارد که کاربران را به استفاده از این سیستم ترغیب می‌کند. برخی از مهم‌ترین مزایای NAS شامل موارد زیر است:

• هزینه‌ی پایین درمقایسه‌با راه‌اندازی سرور مجازی یا فیزیکی
• امکان اشتراک‌گذاری آسان اطلاعات از طریق مرورگر وب
• قابلیت دسترسی به تمام فایل‌های ذخیره شده از راه دور
• انعطاف‌پذیری بالا و پشتیبانی از طیف گسترده‌ای از فرمت‌های ذخیره‌ی فایل
• امنیت بالا و امکان استفاده از پروتکل‌های امنیتی مانند احراز هویت دو مرحله‌ای

در کنار این مزایا، استفاده از NAS چندان هم بدون مشکل نیست و گاهی معایب آن و دردسر‌هایی که ممکن است برای سازمان‌های بزرگ داشته باشد، مانع از انتخاب این سیستم می‌شود. برخی از معایب مهم NAS عبارتند از:

• قطع دسترسی کاربران به اطلاعات ذخیره شده در NAS در صورت خرابی دستگاه آن
• افزایش احتمال سرقت اطلاعات به دلیل فیزیکی بودن سیستم NAS
• احتمال افت عملکرد در هنگام کار با فایل‌های حجیم
• محدودیت تعداد درایو‌های قابل نصب در برخی از دستگاه‌های NAS
• امنیت پایین در سازمان‌های بزرگ در صورت عدم اجرای صحیح پروتکل‌های امنیتی

NAS دستگاهی متشکل از یک فضای ذخیره‌سازی واحد در کنار تجهیزاتی مانند پردازنده، حافظه‌ی رم و… است. برای راه‌اندازی چنین سیستمی در کامپیوتر یا لپ تاپ، باید از درایو‌هایی که در فضای هارد داخلی سیستم قرار دارند، کمک بگیریم. در این حالت، از تکنولوژی خاصی به نام RAID (مخفف Redundant Array of Independent Disks) کمک می‌گیریم.

در ادامه، ما یک فضای ذخیره‌سازی را روی کامپیوتری مجهز به سیستم‌عامل ویندوز ۱۱ ایجاد می‌کنیم. دقت داشته باشید که پیش از ایجاد چنین فضایی، باید از اطلاعات ذخیره شده در درایو‌هایی که می‌خواهید به عنوان استخر ذخیره‌سازی برای راه‌اندازی NAS مورد استفاده قرار گیرند، یک فایل پشتیبان تهیه کنید. دلیل این موضوع این است که به‌محض شروع فرآیند ساخت فضای ذخیره‌سازی، تمام اطلاعات درون درایو‌های انتخاب شده، پاک می‌شوند.

• پس از تهیه‌ی نسخه‌ی پشتیبان از اطلاعات درایو‌های مورد نظر خود روی دکمه‌ی زیر کلیک کنید:

• به ترتیب روی گزینه‌های Advanced storage settings و Storage Spaces کلیک کرده و گزینه‌ی Add را انتخاب کنید.

• پس از وارد کردن یک نام برای فضای ذخیره‌سازی، درایو‌های مورد نظر برای ایجاد استخر را انتخاب کرده و روی Create کلیک کنید.
• از بخش Size & resiliency، اندازه‌ی فضای ذخیره‌سازی را مشخص کنید.
• بر اساس نیازتان و شرایط کامپیوتر خود، یکی از حالت‌های زیر را برای فضا یا استخر ذخیره‌سازی مورد نظر انتخاب کنید:

• Simple: هیچ افزونگی داده‌ای را ایجاد نمی‌کند. افزونگی داده یا Data Redundancy به معنای نگهداری اطلاعات در دو یا چند بخش مختلف از یک فضای ذخیره‌سازی است.
• Two-way mirror: حداقل به دو درایو نیاز دارد و می‌تواند یک خرابی درایو را برطرف کند.
• Three-way mirror: حداقل به پنج درایو نیاز دارد و می‌تواند دو خرابی همزمان درایو را مدیریت کند.
• Parity: حداقل به سه درایو نیاز دارد.
• Dual parity: حداقل به هفت درایو نیاز دارد.

• روی گزینه‌ی Create کلیک کرده و یک حرف یا نام برای نمایش فضای ذخیره‌سازی ایجاد شده در کامپیوتر خود انتخاب کنید.
• نوع فرمت فضای ذخیره‌سازی را تعیین کنید. (پیشنهاد می‌کنیم، فرمت NTFS را انتخاب کنید.)
• روی گزینه‌ی Format کلیک کنید تا اطلاعات فعلی تمام درایو‌های انتخاب شده پاک شده و برای ایجاد فضای ذحیره‌سازی، آماده شوند.

مراحل راه‌اندازی یک NAS پس از ایجاد فضای ذخیره‌سازی، بسیار ساده و البته کوتاه است. دقت داشته باشید که پس از اتمام این مراحل، باید برای بهینه‌سازی کارایی NAS ایجاد شده، توان درگیرشده‌ی غیر ضروری از پردازنده و حافظه‌ی رم سیستم خود را نیز در اختیار NAS قرار دهید که در انتهای این بخش، در مورد این موضوع صحبت خواهیم کرد.

• File Explorer را باز کرده و از نوار کناری روی Network کلیک کنید.

• روی عبارتی که به خاموش بودن Network discovery در پایین نوار ابزار اشاره دارد، کلیک کرده و گزینه‌ی Turn on network discovery and file sharing را انتخاب کنید.
• اگر می‌خواهید دسترسی کاربران دیگر به سیستم NAS شما محدود باشد و صرفاً افراد داخل شبکه‌ی خصوصی به اطلاعات ذخیره شده روی این NAS دسترسی داشته باشند، گزینه‌ی No make the network that I am connected to a private network را انتخاب کنید. در غیراین‌صورت، به سراغ گزینه‌ی دیگری برای ایجاد دسترسی عمومی بروید.
• وارد This PC شده و روی فضای ذخیره‌سازی که در بخش قبل ایجاد کردید، کلیک راست کنید و Properties را بزنید.

• از تب Sharing، روی Advanced Sharing کلیک کرده و کادر Share this folder را علامت بزنید.

• نامی را که می‌خواهید به دیگران نشان داده شود، وارد کرده و روی Permissions کلیک کنید. پس از آن، مجوز‌های دسترسی را تنظیم کرده و در نهایت، روی OK کلیک کنید.

تبدیل بدون دردسر کامپیوتر و لپ تاپ به NAS، فارغ از توان سخت افزاری این دو، به نبود برنامه‌های مزاحم و بلا استفاده که پردازنده و رم دستگاه را درگیر می‌کنند؛ بستگی دارد. از این رو، بهتر است پیش از طی کردن روند تبدیل کامپیوتر یا لپ تاپ خود به NAS، برنامه‌های اضافی و کندکننده‌ی سیستم را حذف کنید. در صورت تمایل، می‌توانید از برنامه‌ی BloatnosyAI برای حذف این برنامه‌ها استفاده کنید. با کلیک روی لینک زیر برنامه را از گیت هاب دانلود کنید:

این برنامه برای سیستم‌عامل‌های ویندوز ۱۰، ۱۱، ویندوز سرور ۲۰۱۶، ۲۰۱۹ و ۲۰۲۲ و سه نسخه از Windows ۱۰ Iot Enterprise در دسترس است و می‌تواند هر چیزی را که به‌طور بالقوه قابل حذف کردن است، در زمان بسیار کوتاهی شناسایی کند.