سافت بانک دومین صندوق سرمایهگذاری ویژن فاند را تأسیس می‌کند
ماسایوشی سان، بنیان‌گذار سافت بانک از برنامه‌ی جدید شرکتش برای سرمایهگذاری عظیم در حوزه‌ی فناوری رونمایی کرد. درواقع او و شرکت تحت مدیریتش در تلاش هستند تا جایگاه خود را به‌عنوان تأثیرگذارترین سرمایه‌گذار صنعت ثبت کنند. غول ژاپنی قصد دارد تا با جذب سرمایهای ۱۰۸ میلیارد دلاری، دومین صندوق سرمایهگذاری ویژن فاند را تأسیس کند؛ سرمایهای که رکورد ویژن فاند اول را به مبلغ ۱۰۰ میلیارد دلار پشت سر خواهد گذاشت.
خود سافت بانک در روند جدید جذب سرمایه، ۳۸ میلیارد دلار سرمایه تزریق خواهد کرد که نشان از ریسک‌پذیری بالای این شرکت و بنیان‌گذارش دارد. چنین رویکردی آن‌ها را به‌عنوان بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار صندوق معرفی می‌کند؛ رتبه‌ای که در صندوق اول به عربستان سعودی تعلق داشت. سعودی‌ها در سرمایهگذاری صندوق اول سهم ۴۵ میلیارد دلاری داشتند و با شرکتی به‌نام Public Investment Fund وارد همکاری شدند. البته سافت بانک در رونمایی از صندوق جدید هیچ اشاره‌ای به عربستان نداشت.
سافت بانک ادعا می‌کند که در برنامه‌ی جدید جذب سرمایه از شرکت‌هایی همچون اپل، مایکروسافت، فاکسکان و صندوق سرمایهگذاری قزاقستان کمک خواهد گرفت. سان علاوه‌بر شرکتهای غربی، حمایت ژاپنی‌ها را نیز به‌همراه دارد. هفت مؤسسه‌ی مالی ژاپنی به‌صورت ضمنی حمایت خود را از برنامه‌های سافت بانک اعلام کرده‌اند و به احتمال زیاد در صندوق جدید حضور خواهند داشت.
ماسایوشی سان تصمیم دارد تا هر دو یا سه سال، برنامه‌ی جذب سرمایهای اجرا کرده تا از فرصت‌های جدید موجود در فناوری‌های فوق پیشرفته همچون هوش مصنوعی و خودروهای خودران بهره‌برداری کند. شرکت او در ماه ژوئن اعلام کرد که ویژن فاند اولیه تاکنون ۶۲ درصد بازگشت سرمایه داشته است. آن‌ها تاکنون ۶۴/۲ میلیارد دلار را طی ۷۱ قرارداد سرمایهگذاری کرده‌اند.
کریس لین، یکی از تحلیل‌گران استنفورد سی برنشتین درباره‌ی سرمایه‌گذاری‌های سافت بانک می‌گوید:
من تصور نمی‌کردم که بدون کمک سعودی‌ها بتوان ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه جذب کرد. از نظر من کاهش تأثیر دولت سعودی در سرمایه‌گذاری‌ها، تصمیمی عاقلانه از سوی سافت بانک بود.
دیسوکه سواتاکه، یکی از سخنگوهای سافت بانک از تلاش شرکتهای عربستانی برای سرمایهگذاری در ویژن فاند ۲ می‌گوید. او نام شرکت‌هایی همچون PIF و Mubadala Investment را به‌عنوان متقاضیان ورود به دور جدید جذب سرمایه نام برده است. به‌هرحال هنوز مشخصی نیست که آیا کاهش فعالیت عربستان به‌خاطر فشارهای سافت‌بانک یا خود کشور سعودی بوده است یا خیر.
عربستان سعودی و محمد بن سلمان، ولیعهد کشور از سال گذشته و پس از انتشار اخبار گسترده‌ی مرگ روزنامه‌نگار عربستانی، جمال خاشقچی تحت فشارهای جدی قرار دارند. به‌هرحال مقامات عربستانی از همان زمان هرگونه دخالت دولت و ولیعهد را در قتل خاشقچی تکذیب کردند، اما هنوز رسانه‌های متعدد به‌دنبال کشف دلیل اصلی کشته شدن یک روزنامه‌نگار در سفارت عربستان در استانبول هستند. به هر حال اتفاقات مذکور تأثیری منفی بر سافت بانک هم داشت که عربستان را به‌عنوان بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار در کنار خود می‌دید.
عربستان در دور جدید جذب سرمایه حضور نخواهد داشت
امیر انورزاده، استراتژیست Asymmetric Advisors ایده‌ی تصمیم‌های اخلاقی سافت‌بانک در قبول سرمایه از عربستانی‌ها را دور از ذهن می‌داند. او در یادداشتی تحقیقاتی نوشت که شرکتهای عربستانی و دولت این کشور، احتمالا تنها به‌خاطر بالا بودن ریسک سرمایهگذاری جدید به آن وارد نشده‌اند. به‌عنوان نمونه‌ای از ریسک‌های جدید، سان از سرمایهگذاری ۱۶ میلیارد دلاری روی وی‌ورک صحبت کرد؛ یک سرمایهگذاری که به هشت میلیارد دلار قبلی در شرکت مذکور اضافه خواهد شد.
برنامه‌های سافت بانک برای افزایش سرمایهگذاری در دور دوم، نشان‌دهنده‌ی ریسک‌هایی هم برای این شرکت خواهد بود. S&P Global Ratings به‌نوعی برنامه‌های ویژن فاند ۲ را خطرناک می‌داند. این مؤسسه در مطلبی پیرامون سافت بانک نوشت:
برنامه‌ی آن‌ها برای دومین جذب سرمایه‌ی بزرگ با چنین سرعتی، نشان‌دهنده‌ی یک استراتژی رشد تهاجمی است. به‌علاوه سیاست‌های مالی در پشت آن دیده می‌شود که در ادامه منجر به کاهش اعتبار آن‌ها خواهد شد.
از شرکتهای مالی ژاپنی که آمادگی خود را برای همکاری اعلام کرده و اسناد MOU را امضا کرده‌اند، می‌توان به Mizuho، Sumitomo، Mitsubishi UFJ، Dai-ichi Life Holdings، Sumitomo Mitsui Trust Holdings و Daiwa Securities اشاره کرد. به‌علاوه شرکت تایوانی Standard Chertered هم در فرایندهای جذب سرمایه همکاری می‌کند.
ساتورو کیکوچی، تحلیل‌گر SMBC Nikko در توکیو در یادداشتی تحقیقاتی نوشت که افزایش تنوع در گروه سرمایه‌گذارها و حضور جدی سافت‌بانک در فرایند جذب سرمایه، افزایش تأثیرگذاری شرکت ژاپنی را تضمین می‌کند. کیکوچی همچنین ادعا کرد که شاید سافت بانک بخشی از سهام خود را در گروه علی‌بابا بفروشد تا سرمایه‌ی لازم برای مشارکت در فرایند جذب سرمایه را به دست بیاورد.
فرایندهای سافت بانک از دید دیگر سرمایه‌گذارها عجیب به نظر می‌رسد
ویژن فاند اول در اکتبر ۲۰۱۶ رونمایی شد، اما هفت ماه طول کشید تا فرایند جذب سرمایه به مرحله‌ی نهایی رسید. عربستان سعودی با سرمایهگذاری ۴۵ میلیارد دلاری به‌عنوان بزرگ‌ترین بازیگر آن برنامه شناخته شد. پس از آن، سافت بانک با سرمایهگذاری ۲۸ میلیارد دلاری قرار داشت و در رتبه‌ی بعدی، شرکت Mubadala از ابوظبی با ۱۵ میلیارد دلار سرمایه مشارکت می‌کرد. از سرمایه‌گذارهای دیگر می‌توان به کوالکام و شارپ اشاره کرد. به هر حال سرمایه‌گذاری‌های عظیم سعودی‌ها در جذب سرمایه‌ی اولیه، به‌نوعی قدرت سان و سافت بانک را در سرمایه‌گذاری‌ها محدود می‌کرد.
ماسایوشی سان ۶۱ ساله برای سال‌ها مشغول ساخت امپراطوری مخابراتی خود بود و اکنون زمان بیشتری را به سرمایهگذاری اختصاص می‌دهد. او مدیریت برنامه‌های مخابراتی داخلی سافت بانک را به کن میائوچی، همکار قدیمی‌اش واگذار کرد. بخش مخابراتی سافت بانک برای سال‌ها منبع درآمد مهم و بزرگ شرکت محسوب می‌شد و سهام آن در دسامبر گذشته به‌صورت عمومی عرضه شد. سان همچنین برنامه‌ی فروش دارایی دیگرش یعنی Sprint را نیز به T-Mobile مدیریت و تأیید کرد که البته هنوز در مراحل تأیید قانونی قرار دارد.
بنیان‌گذار سافت بانک در مصاحبه‌ای در ماه مه، تمرکز اصلی فعالیت‌های خود روی فرایندهای سرمایهگذاری بیان کرد. او می‌گوید همه‌ی ذهن و قلبش از انرژی برای ویژن فاند پر هستند و به‌نوعی ۹۷ درصد از ذهنش را به آن اختصاص می‌دهد. به هر حال ارزش سهام شرکت تحت مدیریت او در سال جاری رشد ۵۵ درصدی را تجربه کرده است.
فعالیت‌های بزرگ و تهاجمی سافت بانک در سرمایهگذاری حوزه‌ی فناوری این سؤال را ایجاد می‌کند که آیا آن‌ها می‌توانند سرعت و مقیاس سرمایه‌گذاری‌های خود را حفظ کنند؟ سهام مشارکت‌کننده‌ها در اولین سرمایهگذاری، ۱۰۰ میلیون دلار بود و در عرض دو سال پورتفولیویی شامل ۸۲ شرکت پیش‌گام در دنیای فناوری را شکل داد. از میان آن‌ها شرکت‌هایی همچون اوبر و وی‌ورک شهرتی بیش از سایر داشتند. بخش تاکسی‌های اینترنتی، سهم عمده‌ای از سرمایه‌گذاری‌های سافت بانک و شرکا را به خود اختصاص می‌دهد. در این بخش می‌توان به شرکت‌هایی همچون Didi Chuxing در چین، Ola در هند و Grab در سنگاپور را نام برد.
با توجه به داده‌های شرکت تحقیقات بازار CB Insights نام سافت بانک در فهرست ۲۴ مورد از مجموع ۳۷۷ سرمایه‌گذاری‌های یونیکورن دنیای فناوری دیده می‌شود. یونیکورن به استارتاپ‌هایی گفته می‌شود که به ارزش بیش از یک میلیارد دلار رسیده باشند. اگرچه بسیاری از استارتاپ‌های پورتفولیوی این شرکت مانند اسلک و اوبر، سهام خود را به‌صورت عمومی عرضه کرده‌اند، خروج و سوددهی سرمایهگذاری در بسیاری از آن‌ها هنوز در هاله‌ای از ابهام است.
انورزاده در ادامه‌ی تحلیل‌های خود روی فعالیت‌های سافت بانک، سرمایهگذاری چند میلیارد دلاری آن‌ها در شرکتهای خصوصی دنیای فناروی را پیش از عرضه‌ی عمومی سهام، عجیب می‌داند. شرکتهای سرمایهگذاری بزرگ در سیلیکون‌ولی عموما چنین رویکردی ندارند. آن‌ها با احتیاط بیشتری وارد شرکتهای خصوصی می‌شوند چون از عدم بازگشت سرمایه واهمه دارند. انورزاده در تحلیل خود می‌نویسد:
سافت بانک استراتژی مبنی بر افزایش ابعاد و استفاده از قدرت خود برای خرید سهام استارتاپ‌هایی در مراحل پایانی (نزدیک به عرضه‌ی عمومی سهام) یا یونیکورن‌ها دارد. این استراتژی وابسته به افزایش شدید ارزش شرکت‌ها در جریان IPO است. درواقع آن‌ها تلاش می‌کنند تا ارزش شرکتهای خصوصی موجود در پورتفولیوی خود را با افزایش شدید سرمایهگذاری در دوره‌های ثانویه، بیشتر کنند.
لین اعتقاد دارد سرمایه‌گذارها بازگشت احتمالی سرمایه از سرمایه‌گذاری‌های سان را دست‌کم می‌گیرند. او در گزارشی در ابتدای سال جاری پیش‌بینی کرد که سوددهی خالص سرمایهگذاری اولیه‌ی ویژن فاند بین ۱۴ تا ۲۴ میلیارد دلار خواهد بود. درواقع بازگشت سرمایه‌ی ۱۵ تا ۲۰ درصدی پیش‌بینی شد. او همچنین بازگشت سرمایه برای دوره‌های کنونی و بعدی را بین ۵۰ تا ۸۵ میلیارد دلار پیش‌بینی کرد.
لین در مصاحبه‌ای پیرامون برنامه‌های جذب سرمایه‌ی سافت بانک گفت:
اولین گروه از سرمایه‌گذارها روی یک فرد و بینش او سرمایهگذاری کردند؛ اما ایده‌ی او هیچ‌گاه بررسی نشد. برای دومین دور جذب سرمایه می‌توانیم حقایق سرمایهگذاری و بازگشت سرمایه را ببینیم.