حجم معاملات تجارت الکترونیکی ۱۰۳ درصد رشد کرد

حجم معاملات تجارت الکترونیکی در سال ۱۳۹۷ معادل ۲۰۸ هزار میلیارد تومان اعلام شده بود که در سال ۱۳۹۸ با رشد ۱۰۳ درصدی، به ۴۲۳ هزار میلیارد تومان رسید. بدین‌ترتیب، حجم تجارت الکترونیکی به تولید ناخالص داخلی (GDP) بدون احتساب نفت در سال گذشته، ۴۰ درصد رشد را نسبت به سال پیش از آن داشته است. تعداد معاملات تجارت الکترونیکی نیز در سال گذشته ۱/۵ میلیارد عدد بوده که رشد ۳۶ درصدی نسبت به سال ۱۳۹۷ را نشان می‌دهد. تعداد معامالات الکترونیکی دولتی نیز با رقم ۲۵۱ هزار عدد نسبت به سال قبل حدود ۱۰۶ درصد رشد کرده است.

علی رهبری، رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وزارت صنعت، معدن و تجارت، در نشست خبری گزارش سال ۱۳۹۸ تجارت الکترونیکی اعلام کرد در سال ۱۳۹۸، تعداد ۳۰۰هزار وب‌سایت تجارت الکترونیکی در کشور فعالیت داشته که این میزان، رشد ۱۱ درصدی را نسبت به سال ۱۳۹۷ نشان می‌دهد. این رشد تا حدی متأثر از تورم در سال پیش نیز بوده؛ به‌گونه‌ای که بدون درنظرگرفتن تورم، حجم حقیقی تجارت الکترونیکی در سال ۱۳۹۸ حدود ۹۰۰ میلیارد تومان بوده که نسبت به سال قبل از آن، رشد ۴۲ درصدی را نشان می‌دهد.

کسب‌وکارهای الکترونیکی دارای نشان ای‌نماد، ۶۱ هزار واحد از وب‌سایت‌های تجارت الکترونیکی را تشکیل داده‌اند و سهم آن‌ها نسبت به کلیه‌ی وب‌سایت‌های تجارت الکترونیکی حدود ۲۱ درصد برآورد شده است. ۴۲ درصد از کسب‌وکارهای دارای نشان ای‌نماد درزمینه‌ی فروش کالا، ۳۴ درصد درزمینه‌ی ارائه‌ی خدمات و ۲۴ درصد درزمینه‌ی ارائه‌ی کالا و خدمات فعالیت می‌کنند. سهم کسب‌وکارهای الکترونیکی دارای ای‌نماد در استان تهران ۲۸ هزار و ۱۲۵ واحد، معادل ۴۶ درصد در کل کشور است و پس از آن، اصفهان و خراسان رضوی و فارس با سهمی کمتر از ۱۰ درصد قرار دارند. مالکان این کسب‌وکارها نیز اکثرا آقایان با سهم ۸۷ درصدی هستند.

بررسی‌های مرکز توسعه تجارت الکترونیکی نشان می‌دهد که روش سرمایه‌گذاری ۸۷ درصد از کسب‌وکارهای الکترونیکی شخصی بوده است.

رهبری با اشاره به ضریب نفوذ ۹۴ درصدی اینترنت پهن باند در کشور گفت ایران حدود ۷۳ میلیون نفر کاربر اینترنت دارد و پانزدهمین کشور از نظر تعداد کاربر اینترنت در سال ۲۰۱۹ محسوب می‌شود. همچنین در جهان، ایران از نظر رشد اینترنت رتبه‌ی دهم را دارد و نرخ رشد ضریب نفوذ اینترنتش ۲۷ درصد و ضریب نفوذ کاربران اینترنت آن ۸۹ درصد است. رهبری اضافه کرد: «هم‌اکنون بالغ‌بر ۴۷ میلیون کاربر شبکه‌های اجتماعی با ضریب نفوذ ۵۷ درصدی در کشور فعال هستند و با نرخ رشد ۷۱ درصدی، حدود ۷ میلیون کاربر جدید به شبکه‌های اجتماعی در سال ۹۸ افزوده شده است.»

به‌گفته‌ی رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وزارت صمت، در سال ۱۳۹۸ حدود ۲۶ درصد خدمات الکترونیکی واحدهای کسب‌و‌کار ازطریق اپلیکیشن‌های موبایل و ۶۸ درصد ازطریق شبکه‌های اجتماعی ارائه شده‌اند. این در حالی است که ۶ درصد خدمات را پیام‌رسان‌ها درکنار وب‌سایت‌ها ارائه کرده‌اند.

به‌گفته‌ی رهبری، تراکنش‌های درگاه پرداخت الکترونیکی در سال ۱۳۹۸ برابر با ۲۹۶ هزار میلیارد تومان بوده و پرداخت در محل و سایر روش‌های پرداخت، سهمی حدود ۱۲۷ میلیارد تومان را به‌خود اختصاص داده‌اند. طبق گزارش مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، مبلغ هر خرید الکترونیکی در سال ۱۳۹۸ به‌طور میانگین ۲۰۷ هزارتومان بوده که رشد ۱۱ درصدی را نسبت به سال ۱۳۹۷ نشان می‌دهد.

در گزارش مرکز توسعه تجارت الکترونیکی آمده است که اواخر بهمن ماه و با آغاز همه‌گیری کرونا، تراکنش‌های خرید اینترنتی به‌صورت ناگهانی افزایش پیدا می‌کنند و مبلغ تراکنش‌ها در اسفند ماه رشد ۲۳۶ درصدی را نسبت به مدت زمان مشابه سال ۱۳۹۷ ثبت می‌کند؛ البته افزایش مبلغ تراکنش‌ها باعث نشد تا تعداد تراکنش‌ها در اسفند ۱۳۹۸ نسبت به اسفند ۱۳۹۷ رشد چندانی را ثبت کند و این رشد تنها ۴ درصد بوده است.

دراین‌میان، سهم مردان در خرید اینترنتی ۷۲ درصد دربرابر سهم ۲۸درصدی زنان بوده است. آمار جدید گزارش مرکز توسعه تجارت الکترونیکی نشان می‌دهد که سهم زنان نسبت به سال ۱۳۹۷، ۵ درصد کاهش یافته است.

برهمین‌اساس، خریدهای اینترنتی و به‌تبع آن میزان شکایات از فروشگاه‌های اینترنتی نیز به‌طور چشمگیری افزایش یافت. بااین‌حال با رونمایی نظام رتبه‌بندی کسب‌وکارهای الکترونیکی در سال پیش، میزان پاسخ‌دهی به شکایات افزایش یافت و شکایت بدون پاسخ در نیمه‌ی دوم سال نسبت به نیمه‌ی اول سال کاهش ۴۴ درصدی را نشان داد.