دادستان کل نیویورک و FTC دو پرونده ضد انحصار گسترده علیه فیسبوک به راه انداختند
چهارشنبه‌ی گذشته لیتیشا جیمز، دادستان کل ایالت نیویورک، اعلام کرد پرونده‌ی گسترده‌ای با محوریت نقض قوانین ضد انحصار (آنتی‌تراست) علیه فیسبوک به راه انداخته است. در این پرونده ادعا می‌شود فیسبوک با تصاحب شرکت‌های کوچک‌تر از خود نظیر اینستاگرام و واتساپ، قوانین را نقض کرده و به «رقابت» ضربه زده است.
بر اساس ادعاهای مطرح‌شده، اینستاگرام و واتساپ برای کسب‌و‌کار فیسبوک تهدیدی جدی محسوب می‌شدند و به همین دلیل فیسبوک برای خنثی کردن تهدید، تصمیم گرفت آنها را تصاحب کند. این نخستین باری نیست که چنین اتهامی به فیسبوک زده می‌شود؛ اما پرونده‌ی ضد انحصار علیه فیسبوک هیچ‌گاه تا این گسترده نبوده است. طبق اخبار رسمی، ۴۷ نفر از دیگر دادستان‌های کل ایالتی و منطقه‌ای آمریکا نیز به پرونده علیه فیسبوک ملحق شده‌اند.
طرح دعوی جدید علیه فیسبوک روی اقدامات این شرکت برای خریدن شرکت‌های دیگر و به‌طور دقیق‌تر، پرداخت یک میلیارد دلار برای تصاحب اینستاگرام در سال ۲۰۱۱ متمرکز است. دادستان کل نیویورک افزون بر انتقاد به استراتژی‌های فیسبوک برای تصاحب شرکت‌های دیگر، ادعا می‌کند فیسبوک از محبوبیت و قدرت خود برای جلوگیری از رشد کاربران پلتفرم‌های رقیب استفاده کرده است.
دادستان کل نیویورک: فیسبوک از قدرت خود برای جلوگیری از رشد پلتفرم‌های دیگر استفاده می‌کند
لیتیشا جیمز در بخشی از کنفرانس مطبوعاتی مربوط به طرح دعوی علیه فیسبوک که روز گذشته برگزار شد، گفت: «به مدت تقریبا یک دهه فیسبوک از سلطه‌ی خود بر بازار و همچنین قدرت انحصارگرایی برای از بین بردن رقبای کوچک‌تر و نابود کردن رقابت استفاده کرده است. فیسبوک از مبالغ هنگفت استفاده کرده است تا رقبای بالقوه‌ی خود را پیش از اینکه به تهدیدی برای سلطه‌ی آن بر بازار تبدیل شوند، تصاحب کند.»
کمیسیون فدرال تجارت ایالات متحده (FTC) نیز به‌طور هم‌زمان و مجزا، شکوائیه‌ا‌ی علیه فیسبوک ثبت کرده که محوریت آن، مشابه شکوائیه‌ی دادستان کل نیویورک است. پرونده‌ی تشکیل‌شده توسط کمیسیون فدرال تجارت گستردگی بیشتری نسبت به پرونده‌ی اول دارد و به شکل صریح از دادگاه می‌خواهد که با اتکا بر قوانین، اینستاگرام و واتساپ را از تصاحب فیسبوک خارج کند.
یان کانر، مدیر اداره‌ی رقابت در کمیسیون فدرال تجارت، می‌گوید: «هدف ما این است که اقدام ضد رقابتی فیسبوک را لغو کنیم و رقابت را بازگردانیم تا نوآوری و رقابت آزاد، امکان شکوفا شدن داشته باشند.» پرونده‌ی کمیسیون فدرال تجارت ادعاهای دادستان کل ایالت نیویورک را بازگو می‌کند که این شرکت از قدرت خود سوءاستفاده کرده است. FTC می‌گوید فیسبوک با رفتار خود «دسترسی به API-ها را غیر ممکن می‌کند» تا شرکت‌هایی که در آینده ممکن است به تهدید تبدیل شوند، دیگر تهدید نباشند. پرونده‌ی FTC به اقدام فیسبوک برای غیرفعال کردن قابلیت پیدا کردن دوست از در اپلیکیشن Vine اشاره می‌کند و آن را نمونه‌ای آشکار از رفتار ضد رقابتی می‌داند.
FTC از دادگاه می‌خواهد واتساپ و اینستاگرام را از تصاحب فیسبوک خارج کند
در پی باز شدن پرونده‌های جدید علیه فیسبوک، این شرکت بیانیه‌ای در وب‌سایت رسمی خود قرار داد. فیسبوک در این بیانیه می‌گوید پیش از عقد قرارداد با واتساپ و اینستاگرام برای تصاحب آنها، تمامی مجوزهای لازم را از نهادهای تنظیم مقررات دریافت کرده و هیچ گونه اقدام غیر قانونی انجام نداده است و خارج کردن این شرکت‌ها از مالکیت فیسبوک اتفاقی خطرناک خواهد بود.
فیسبوک می‌گوید سال‌ها پس از صدور مجوز توسط FTC برای تصاحب اینستاگرام و واتساپ، اکنون دولت ایالات متحده می‌خواهد قرارداد تصاحب این دو شرکت را باطل کند؛ آن هم بدون درنظرگرفتن تأثیر مخرب گسترده‌ای که ممکن است روی جامعه‌ی کاربران بگذارد.
در ایمیل‌هایی که تابستان امسال توسط کمیته‌ی ضد انحصار مجلس نمایندگان آمریکا فاش شد، مارک زاکربرگ، مدیرعامل فیسبوک، به دلایلش برای تصاحب اینستاگرام اشاره کرد. بر اساس این ایمیل‌ها که بین زاکربرگ و دیوید ابرسمن، مدیر ارشد مالی فیسبوک، رد و بدل شدند، زاکربرگ قصد دارد یکی از رقبای فیسبوک را خنثی کند و در عین حال پلتفرم خود را بهبود دهد. درواقع زاکربرگ می‌گفت اینستاگرام یک سری قابلیتِ به‌خصوص دارد که هیچ یک از پلتفرم‌های مشابه ارائه نمی‌دهند و با تصاحب اینستاگرام می‌توان به آن قابلیت‌ها برای بهبود بخشیدن فیسبوک دسترسی پیدا کرد.
نکته‌ی جالب توجه این است که سازندگان اصلی اینستاگرام و واتساپ، از فیسبوک جدا شده‌اند و شماری از آنها نظیر برایان اکتون، هم‌بنیان‌گذار واتساپ، از مسیری که فیسبوک برای سرویس آنها در پیش گرفته است رضایت ندارند. به‌علاوه این افراد به‌طور کلی به اقدامات فیسبوک برای این سرویس‌ها در حوزه‌ی حریم شخصی انتقاد دارند. مدتی پس از اکتون، دیگر هم‌بنیان‌گذار واتساپ نیز از فیسبوک جدا شد و گزارش‌های بعدی اعلام کردند که او با تیم مدیریت فیسبوک بر سر سیاست‌های این شرکت برای به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها به اختلاف نظر خورده است. به‌علاوه پس از سال‌ها تنش بین مدیران اینستاگرام و مارک زاکربرگ، در نهایت کوین سیستروم و مایک کریگر از فیسبوک جدا شدند.
شماری از نمایندگان مجلس آمریکا از همین حالا حمایت خود را از پرونده‌های ضد انحصار علیه فیسبوک اعلام کرده‌اند که از بین آنها می‌توانیم به دیوید سیسیلین، نماینده‌ی دموکرات و رئیس هیئت مدیره‌ی کمیته‌ی قضایی مجلس نمایندگان، اشاره کنیم. سیسیلین می‌گوید: «فیسبوک انحصارطلب است. فیسبوک قانون را نقض کرده است. این شرکت باید در هم شکسته شود. من کمیسیون فدرال تجارت و دادستان کل نیویورک که امروز پرونده‌های جدید را رهبری می‌کنند، تحسین می‌کنم.»
جرالد ندلر، نماینده‌ی حزب دموکرات، گفته‌های مشابهی طرح کرد: «به جای رقابت با اینستاگرام و واتساپ، به نظر می‌رسد فیسبوک با هدف گسترش سلطه‌ی خود بر بازار، این دو شرکت را تصاحب کرده است. این اتفاق هرگز نباید رخ می‌داد.»
پرونده‌های ضد انحصار جدید، دومین تلاش بزرگ دولت آمریکا برای هدف قرار دادن شرکت‌های بزرگ حوزه‌ی فناوری موسوم به بیگ تک (Big Tech) در سال جاری میلادی محسوب می‌شود. مدتی پیش کمیته‌ی ضد انحصار مجلس نمایندگان جلسه‌ی استماع بزرگی با حضور مدیران اپل، فیسبوک، گوگل و آمازون برگزار کرد. همچنین مدتی پیش شاهد ثبت شدن پرونده‌ی ضد انحصار جدیدی علیه گوگل بودیم.