مروری بر پروژه‌های رمزارز که بر اساس اتریوم ساخته شده‌اند
اپلیکیشن‌های غیر متمرکز با اپ‌های معمول موبایل و وب تفاوت دارند؛ زیرا به کاربر در مورد داده‌‌ای که اپ‌ها مدیریت می‌کنند کنترل بیشتری می‌دهند. اپ‌های مرسوم مانند رابین‌‌هود (Robinhood) یا توییتر، توسط یک مقام مرکزی مدیریت می‌شوند که در مورد چگونگی حفاظت از داده‌ی کاربران و استفاده‌ی صحیح یا نادرست از آن حرف آخر را می‌زنند.
اپلیکیشن غیر متمرکز یا دپ رویکردی غیر متمرکز به مدیریت داده دارد و از نظر تئوری، به کمک تکنولوژی بلاک‌چین که اساس شبکه‌ی اتریوم است، کنترل را در دستان کاربر قرار می‌دهد. اتریوم از نظر ارزش بازار دومین رمزارز بزرگ دنیا (پس از بیت‌کوین) و اولین پلتفرم برای تسهیل ایجاد دپ است.
اتریوم برای طرفداران تکنولوژی وعده‌ای فریبنده محسوب می‌شود؛ اما این پلتفرم، متن باز است؛ یعنی پروژه‌های ساخته‌شده روی آن اغلب آزمایشی و گاهی اوقات کلاهبرداری هستند.
برترین پروژه‌های اتریوم
در حال حاضر بیشتر پروژه‌های اتریوم بر امور مالی غیر متمرکز یا دیفای تمرکز دارند. دیفای بر توسعه‌‌ی کابردهای ارز دیجیتال از تراکنش‌های روزمره تا موارد مالی پیچیده مانند وام‌ها و مشتقات آن تمرکز دارد.
حوزه‌ی DeFi در سال ۲۰۲۰ گسترش زیادی پیدا کرد و ارزش کل سرمایه‌های کریپتوی قفل‌شده در پروژه‌های آن، با بیش از ۲ هزار درصد رشد، از ۶۵۰ میلیون دلار در آغاز به ۱۶٫۰۵ میلیارد دلار رسیده است.
دپ‌های اتریوم آن‌قدر محبوب شده‌اند که ازدحام روبه‌فزون کارمزدهای تراکنش (مقدار اتری که برای انتقال وجوه روی شبکه مورد نیاز است) را به بالاترین مقدار رسانده‌اند. این نتیجه‌ی مستقیم رقابت کاربران دپ برای تأیید سریع تراکنش‌هایشان توسط ماینرها است. هرچه کارمزد متصل به تراکنش بیشتر باشد، احتمال اینکه ماینر ETH آن را زودتر به بلاک‌چین اضافه کند، بیشتر است.
میکردائو (MakerDao)
استیبل‌کوین‌ها برای ارتقای یکی از نقاط ضعف رمزارزها به وجود آمده‌اند. قیمت رمزارزها به‌صورتی ناگهانی نوسان می‌کنند و باعث می‌شود که نتوان به‌عنوان شیوه‌ای برای پرداخت یا ذخیره دارایی از آن‌ها استفاده کرد. اغلب استیبل‌کوین‌ها متمرکز هستند؛ اما میکردائو از این لحاظ متفاوت است که نقشه‌ای مفصل برای غیر متمرکز استیبل‌کوین خود یعنی دای (DAI) دارد.
یونی سواپ (Uniswap)
یونی‌سواپ صرافی غیر متمرکز است؛ یعنی برخلاف اکثر صرافی‌ها، کنترلی روی پول کاربر ندارد و محبوب‌ترین صرافی غیر متمرکز فعلی محسوب می‌شود. این صرافی سنگ بنای جنبش دیفای اتریوم است و ترید کوین‌به‌کوین را آسان می‌کند. این پروژه رقیبی «خون‌خوار» به نام سوشی‌سواپ دارد که تمام کاربران یونی‌سواپ را بلعیده است. ویژگی دیگر یونی‌سواپ استفاده از سیستم بازارسازی خودکار (AMM) است که ترید را آسان می‌کند؛ بدین صورت که استخرهای نقدینگی که مبادله‌ی کوین را مدیریت می‌کنند؛ توسط قرارداد هوشمند اجرا می‌شوند که نقطه مقابل سیستم سفارش‌گذاری سنتی است.
در هنگام مبادله در صرافی مرکزی معمولی رمزارز، قیمت بازار برای یک سرمایه توسط عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. برای خرید و فروش، ترید باید شخصی را درمقابل خود پیدا کند که نقدینگی را برای تکمیل تراکنش فراهم آورد. با استفاده از صرافی مبتنی بر AMM مانند یونی سواپ، الگوریتم قیمت‌گذاری نرخ بازار هر سرمایه را تعیین می‌کند. کاربران برای تأمین نقدینگی تشویق می‌شوند با هم تشکیل استخر بدهند و تمام معاملات را در قیمت‌های تعیین‌شده‌ی به انجام برسانند.
چین لینک (Chainlink)
چین‌لینک پلتفرم اوراکل است؛ یعنی قراردادهای هوشمند را با داده‌های بلادرنگ از جهان بیرونی مانند اطلاعات آب‌و‌هوا یا قیمت سهام پیوند می‌زند. قرارداد هوشمند از این داده‌‌ها برای اجرای دستورهای از پیش تعریفشده استفاده می‌کند؛ برای مثال در صورت رخ دادن طوفان، یک مطالبه بیمه را پرداخت می‌کند.
چین‌لینک از ۲۰۱۷ وجود داشته است؛ اما این پروژه تا سال ۲۰۱۹ پس از شراکت با گوگل، وارد خط مقدم این حوزه نشد. چین‌لینک توسط توکن رمزارز ERC-20 به نام LINK تغذیه و بر بستر شبکه اتریوم اجرا می‌شود.
اکسی اینفینیتی (AXS یا Axie Infinity)
اکسی اینفینیتی بازی نقش‌آفرینی آنلاین است که در آن کاربران شخصیت‌های فانتزی دیجیتال به نام «اکسی (Axie)» را پروش می‌دهند و جمع‌آوری می‌کنند. در اساس، اکسی‌ها نوعی توکن غیر مثلی (NFT) هستند؛ یعنی هر کدام از این اکسی‌ها از لحاظ رمزنگاری منحصربه‌فرد است، گیمرها مالک مطلق آن‌ها را هستند و بعضی از آن‌ها به دلیل ذات نادر و کلکسیونی بودن، ارزش پولی دارند.
آوه (Aave)
آوه پلتفرمی غیر متمرکز برای وام‌دهی و وام‌گیری است که اخیراً از طرف شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطر پذیر (Venture Capital) یعنی Blockchain.com و Blockchain Capital مبلغ ۲۵ میلیون دلار جمع‌آوری کرده است.
طبق اطلاعات دنبال‌کننده‌ی دیفای پالس، آوه با ۱٫۱۴ میلیارد دلار سرمایه‌ی قفل‌شده در رده‌ی چهارم اپلیکیشن‌های دیفای قرار دارد. اول امسال آوه به‌طور مختصر در رتبه‌ی اول قرار داشت.
سایر دپ‌های اتریوم
کامپاند (Compound)
کامپاند پلتفرمی وام‌دهی غیر متمرکز است و افتخار اختراع استخراج نقدینگی ( یا کشت سود) را دارد. این شرکت کوینی اختصاصی منتشر کرد که فقط تأمینکنندگان نقدینگی می‌توانند از آن استفاده کند؛ این تکنیک دیفای از آن موقع بنیادین شده است. کاربران از این تکنیک برای کسب درآمد و شرکت‌ها از آن برای جذب کاربران استفاده می‌کنند.
رپد بیت‌کوین (WBTC)
رپد بیت‌کوین توکنی در اتریوم معادل یک‌به‌یک بیت‌کوین است. هدف از ساخت آن آوردن نقدینگی بیت‌کوین به اتریوم است. این کوین از آن جهت محبوب شده که سرمایه‌گذاران می‌توانند با قفل کردن بیت‌کوین در اتریوم کسب سود کنند.
سوشی سواپ (SushiSwap)
این صرافی غیر متمرکز (DEX) فورکی (شاخه‌ای نرم‌افزاری) از صرافی یونی سواپ است که به تأمینکنندگان نقدینگی، توکن محلی خود به نام SUSHI پاداش می‌دهد. طبق گزارش دیفای پالس، سوشی در حال حاضر در لیست ۱۰ اپلیکیشن برتر دیفای اتریوم قرار دارد.
استاتوس (SNT یا Status)
استاتوس والت اتر و سیستم پیام‌رسان محرمانه است.
آن استاپبل دامینز (Unstoppable Domains)
یکی از اهدافی که اغلب در اتریوم تبلیغ می‌شود، غیر متمرکز کردن ازطریق ساخت اپلیکیشن‌هایی است که توسط غول‌های فناوری کنترل نمی‌شود. «آن‌استاپبل دامینز» نقشی مهم در ساخت دامنه‌هایی ایفا کرده است که توسط یک نهاد مرکزی یا دولت پایین کشیده نمی‌شوند.
کایبر نتورک (Kyber Network)
بازارساز خودکار (AMM) محبوبی که مانند یونی‌سواپ، توسط محقق لوی لو (Loi Luu) ساخته شده است.
بیسیک اتنشن توکن (BAT)
یک توکن با استاندارد ERC-20 روی بستر اتریوم است که بین کاربران، ناشران و آگهیسازها روی مروگر بریو (Brave) مبادله می‌شود. وقتی کاربران از این مرورگر استفاده می‌کنند، درمقابل دیدن آگهی برای توجهی که نشان می‌دهند، BAT دریافت می‌کنند. پروژه‌ی BAT توسط خالق جاوا اسکریپت و مؤسس موزیلا، برندان آیک، ساخته شده است.
اوپن سی (OpenSea)
بازاری برای خرید و فروش توکن‌های مثلی (NFT) مانند اکسی (که در بالا گفته شد)، آن‌استاپبل دامینز، دیجیتال آرت (Digital Art) و ... است.
لایوپیر (Livepeer)
شبکه‌ای غیر متمرکز برای استریم آنلاین و جایگزینی برای یوتیوب است.
دیسنترالند (Decentraland)
بازی واقعیت مجازی غیر متمرکز است که در آن کاربران زمین مجازی دارند و می‌توانند در آن، ساختمان‌هایی مانند پارک و کازینو را به پول تبدیل کنند.
انواع دیگر دپ‌های بلاک‌چین اتریوم
ده‌ها نوع دپ رمزارز دیگر با تعداد کاربران کمتر نسبت به خدمات اشاره‌شده در بالا وجود دارد. بعضی از آن‌ها قبل از رونق دیفای محبوب‌تر بودند و ارزش تاریخی داشتند.
صرافی‌های غیر متمرکز (DEX)
- 0x
- لوکال اتریوم (LocalEthereum)
- بالانسر (Balancer)
پلتفرم‌های وام‌دهی
- کرو فایننس (Curve Finance)
- dYdX
استیبل کوین‌ها
- تتر (USDT): این استیبل‌کوین محبوب در بسیاری از بلاک‌چین‌ها به‌طور هم‌زمان وجود دارد. تتر در حال حاضر بر تراکنش‌های اتریوم سلطه دارد.
- USDC
- PAX
بازارهای قابل پیش‌بینی
- آگور (Augur)
- گنوسیس یا جنوسیس (Gnosis)
اپلیکیشن‌های ذخیره‌سازی
- استورج (Storj)
- گالم (Golem)
سایر دپ‌ها
- دارک فارست (Dark Forest)
- تورنادو کش (Tornado Cash)
- آراگون (Aragon)
- سیرکلز (Circles)
در این مقاله تنها نگاهی سطحی به دپ‌های اتریوم انداختیم. رتبه‌بندی دپ‌های اتریوم به عوامل زیادی از جمله کاربران فعال، حجم تراکنش و فعالیت توسعه‌دهنده بستگی دارد. دیفای پالس، اپلیکیشن‌های دیفای را با توجه مقدار اتر قفل‌شده در آن‌ها رتبه‌بندی می‌کند.
این مقاله حاوی توصیه یا پیشنهاد اقتصادی زومیت نیست. خطر از دست دادن سرمایه در هر سرمایه‌گذاری وجود دارد و سرمایه‌گذار باید پس از مطالعه و تحقیق، تصمیم نهایی را خود اتخاذ کند و مسئولیت تبعات آن را بر عهده گیرد.