توکن و گس در اتریوم؛ محاسبه‌ی کارمزد اتریوم در تراکنش رمزارز

کارمزد گس (گس فی) برای هر علاقه‌مند به بلاک‌چین که از اپلیکیشن‌های بلاک‌چین مانند پلتفرم‌های ترید، دپ‌ها یا والت‌های ارز دیجیتال استفاده کرده باشد، واژه‌ی ناآشنایی نیست؛ گس فی کارمزدی است که ماینرها در هنگام انجام تراکنش روی بلاک‌چین می‌پردازند.

مثالی ساده برای گس: زمانی‌که در بانک بین دو حساب مختلف تراکنشی انجام می‌دهید، باید هزینه‌ای برای خدمات بانک بپردازید. به‌طور مشابه زمانی‌که تراکنشی روی در بلاک‌چین انجام می‌دهید، ماینرها به بسته‌بندی تراکنش و قرار دادن آن در بلوکی جدید کمک می‌کنند تا تراکنش تکمیل شود. طی این فرایند ماینرها منابع پردازشی مصرف می‌کنند؛، بنابراین کارمزد گس را برای منابع مصرف‌شده پرداخت می‌کنید. 

به اتریوم مانند اینترنت و به دپ‌ها مانند وب‌سایت‌هایی که روی آن اجرا می‌شود نگاه کنید. نکته‌ی قابل‌ توجه در مورد دپ‌ها این است که نامتمرکز هستند و مالکیت آن متعلق نه به فرد بلکه به مردم است. طریقه‌ی توزیع توکن‌ها برای بار اول از طریق عرضه‌ی اولیه‌ی کوین (ICO) برای عموم انجام می‌شود. در مقابل مقدار توکن از دپی که می‌خرید اتر پرداخت می‌کنید. ICO همانند عرضه‌ی اولیه‌ی سهام (IPO) است که در جریان آن برای شرکتی که به‌دنبال ساخت کوین، اپ یا خدماتی جدید است، سرمایه‌ای جمع‌آوری می‌شود.

این توکن‌ها اغلب دو دسته هستند:

• توکن‌‌های کاربردی
• توکن‌های بهادار

این توکن‌ها به‌عنوان ارز محلی در دپ‌های مربوطه عمل می‌کنند. گالم (Golem) مثال خوبی از این توکن است. اگر می‌خواهید از خدمات گالم استفاده کنی، باید توکن شبکه‌ی گالم (GNT) بپردازید. این توکن‌ها ارزش پولی دارند و به شما امتیاز یا حقوق خاصی در خود شبکه نمی‌دهند.

 این توکن‌ها شما را به‌عنوان فردی از سهام‌داران آن Dapp معرفی می‌کند. به آن دلیل شما در تعیین جهت دپ حق اظهار عقیده دارید. مثالی عالی برای این توکن‌ها توکن DAO است. اگر یکی از دارندگان توکن دائو باشید دارای حق رأی در این موضوع هستید که آیا یک دپ خاص می‌تواند از دائو کمک‌هزینه بگیرد یا خیر.

شاید برایتان سؤال پیش آمده باشد که چرا برای پرداخت تراکنش‌ها در تمامی این دپ‌ها از اتر استفاده نمی‌شود؟ چرا به ارزی محلی نیاز داریم؟ جواب ساده است؛ حتی در زندگی واقعی جاهای زیادی هستند که به‌جای پول نقد از توکن‌ها (ژتون) استفاده می‌کنیم.

برای مثال در پارک‌های آبی پس از دریافت پول، مچ‌بندی به دریافت می‌کنید که امکان دسترسی به تمامی بازی‌ها را به شما می‌دهد. همانند این مثال، پارک آبی معادل دپ، پولتان معادل اتر و مچ‌بند معادل توکن است. استفاده از توکن‌ها برای اجرای برخی از توابع خاص در قراردادهای هوشمند دپ‌ها، فرایند را ساده‌تر می‌کند. همچنین توکن‌‌ها باعث باارزش‌تر شدن قیمت کلی اتر می‌شوند.

اتر (ETH) سوخت شبکه‌ی اتریوم است. زمانی‌که توکنی می‌فرستید، با قراردادی هوشمند تعامل می‌کنید، اتریوم می‌فرستید یا هر کار دیگری روی بلاک‌چین انجام می‌دهید، باید برای انجام محاسبات پولی پرداخت کنید. این پرداخت برحسب گس محاسبه و با اتر پرداخت می‌شود.

هزینه‌ی کل تراکنش = حد گس × قیمت گس

به‌طور کلی، زمانی فردی در مورد «گس» صحبت می‌کند منظورش «حد گس» است. برای درک این مطلب این مثال را در نظر بگیرید. حد گس را می‌توانید مانند گنجایش بنزین باک خودرو خود و قیمت گس را مانند قیمت بنزین در نظر بگیرید. 

• در خودرو فرض کنیم هر لیتر بنزین ۳۰۰۰ تومان باشد.
• در اتریوم معمولا هر گس برابر ۲۰ gwei است، هر gwei برابر ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۱ اتریوم است؛ پس هر گس برابر ۲۰ × ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۰۱ = ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۲ اتریوم است. البته قیمت هر گس با توجه به ترافیک شبکه افزایش می‌یابد.
• برای پر کردن باک ۶۰ لیتری خودرو به ۱۸۰ هزار تومان نیاز داریم.
• برای فرستادن توکن‌ها معمولا ۵۰ هزار تا ۱۰۰ هزار گس نیاز داریم یعنی: ۵۰ هزار‌ × ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۲ برابر ۰٫۰۰۱ اتریوم و برای ۱۰۰ هزار گس برابر ۰٫۰۰۲ اتر است.

در زمان نوشتن این مقاله هر گس برابر ۱۰۰ gwei و قیمت اتریوم ۱۸۰۰ دلار است؛ پس ۱۰۰ × ۰٫۰۰۰۰۰۰۰۰۱ × ۵۰ هزار × ۱۸۰۰ = ۹ دلار.

حال که با نحوه‌ی محاسبه‌ی گس اتریوم آشنا شدیم، می‌توانیم برای ساده شدن کار به وب‌سایت etherscan.io مراجعه و از قسمت gas tracker، قیمت گس به دلار را مشاهده کنیم.

در این وب‌سایت اطلاعات دیگری مانند بیشترین پرداخت‌کنندگان و دریافت‌کنندگان اتر را می‌توان مشاهده کرد. کاربرد اصلی وب‌‌سایت اتر اسکن پیگیری تراکنش در بلاک‌چین اتریوم است؛ یعنی با وارد کردن آدرس والت اتریوم خود می‌توانید تاریخچه‌ی تراکنش‌های انجام‌شده اتریوم و همچنین وضعیت تراکنش در حال انجام خود را مشاهده کنید.

آیا با پرداخت گس بیشتر، ماینرها تراکنش را سریع‌تر پردازش می‌کنند؟

کارمزد تراکنش به ماینری که بلاک شما را ماین می‌کند، تعلق می‌گیرد. در هنگام استخراج یک بلوک، ماینر باید تصمیم بگیرد که کدام تراکنش را انجام بدهد. برای تشویق ماینرها به انجام تراکنش بلاک شما، باید هزینه‌ی گس را آن‌قدر بالا ببرید که ماینرها کار شما را در اولویت قرار بدهند.

اغلب ماینرها استراتژی ساده‌‌‌ای به کار می‌‎گیرند. آن‌ها تراکنش‌های دریافتی را از بالاترین قیمت گس به پایین‌ترین مرتب می‌کنند؛ سپس آن‌ها را تا زمانی‌که بلاک کامل شود یا قیمت بهتری دریافت کنند، در فهرست کاری خود قرار می‌دهند.

پس اگر عجله دارید، باید قیمت گس را تا اندازه‌ای بالا ببرید که در صف از همه جلو بزنید. اگر عجله ندارید، می‌توانید مقداری تعیین کنید که سرانجام یکی تراکنش شما را انجام بدهد. همان‌طور که گفته شد، می‌توان این مقادیر را از وب‌سایت etherscan تخمین زد.

در زمان‌‎های عادی، مقدار گس برحسب gwei به‌صورت زیر است:

• ۴۰ gwei: تقریبا همیشه در بلاک بعدی تراکنش شما پردازش می‌شود.
• ۲۰ gwei: بعد از چند بلاک نوبت شما می‌رسد.
• ۲ gwei: در چند دقیقه‌ی آینده نوبت به شما می‌رسد.

حد گس برابر بیشترین مقدار گسی است که حاضرید بپردازید. مقدار گس مورد نیاز برای تراکنش براساس مقدار کد اجرا‌شده روی بلاک‌چین تعیین می‌شود. 

اگر نمی‌خواهید گس زیادی بپردازید، پایین آوردن زیاد آن کمکی به شما نمی‌کند. باید حداقل به انداز‌ه‌‌ای گس بپردازید که هزینه‌های محاسباتی را جبران کند؛ در غیر این صورت تراکنش شما به دلیل «خطای نبود گس کافی» ناموفق خواهد شد.

تمامی گسی که در تراکنش استفاده نشده است، پس از اتمام کار به شما برگردانده خواهد شد. پس برای مثال، اگر از والت خود ۱ اتر به مقصدی بفرستید و حد گس ۴۰۰ هزار پرداخت کنید، با توجه به اینکه گس استاندارد برای انتقال در اتریوم ۲۱ هزار است، با کسر ۲۱ هزار از ۴۰۰ هزار، مابقی گس به شما برگردانده خواهد شد؛ اما اگر در هنگام ارسال، گس کافی پرداخت نکرده باشید و تراکنش ناموفق باشد، هزینه‌ی گس به دلیل صرف منابع محاسباتی از شما کم خواهد شد؛ زیرا ماینرها در این صورت نیز باید به اعتبارسنجی و بررسی تراکنش بپردازند.

این مقاله حاوی توصیه یا پیشنهاد اقتصادی زومیت نیست. خطر از ‌دست ‌دادن سرمایه در هر سرمایه‌گذاری وجود دارد و سرمایه‌گذار باید پس از مطالعه و تحقیق، تصمیم نهایی را خود اتخاذ کند و مسئولیت تبعات آن را بر‌ عهده بگیرد.