نتیجه‌ دادگاه اپل و اپیک گیمز؛ امکان استفاده از درگاه‌ پرداخت مستقل برای توسعه‌دهندگان

تقریباً بیش از یک سال است که اپل و اپیک گیمز که زمانی روابط بسیار نزدیکی با یکدیگر داشتند، در حال جدال بر سر مسائل انحصارطلبی و رفتارهای ضد رقابتی هستند. با توجه به شکایات طرفین، پس از اتهام‌های اپیک گیمز به اپل برای حذف بازی محبوب فورتنایت از فروشگاه اپ استور، این دو شرکت اختلافات حقوقی‌شان را در دادگاه‌های متعددی در سراسر جهان دنبال می‌کنند؛ اما محوریت تنش‌ در بازار ایالت متحده آمریکا و دادگاه‌های ایالتی این کشور است.

دادگاه استماع اپل و اپیک گیمز در اواخر ماه می (اردیبهشت) سال جاری میلادی در ایالات متحده آمریکا به پایان رسید و پس از چند ماه نتیجه آن منتشر شده است که در واقع می‌توان آن را پیروزی بزرگی برای اپل توصیف کرد؛ البته به‌ خاطر داشته باشید که نتایج دادگاه قابل اعتراض و تجدید نظر است؛ بنابراین ممکن است جدال اپل و اپیک گیمز سال‌ها به‌ طول بینجامد.

اپل مرداد سال گذشته فورتنایت را به‌ دلیل تنش‌هایش با اپیک گیمز از اپ استور حذف کرد. این اتفاق زمانی رخ داد که اپیک گیمز برای پرداخت نکردن کارمزد ۳۰ درصدی اپل، از درگاه پرداخت خود در بازی فورتنایت استفاده کرد و به‌نوعی قوانین اپل را دور زد. اپل برای تلافی فورتنایت را از اپ استور کنار گذاشت و در بیانیه‌ای، دلیل این کار را نقض قوانین فروشگاه خود اعلام کرد.

... در نهایت، دادگاه نمی‌تواند به این نتیجه برسد که اپل بر اساس قوانین فدرال یا ایالتی انحصارطلب است؛ اما این محاکمه نشان می‌دهد که طبق قوانین رقابت کالیفرنیا در حال انجام رفتارهای ضد رقابتی است. مقررات انحصاری اپل اطلاعات مهم را از مصرف‌کنندگان پنهان و به‌طور غیر قانونی، انتخاب مصرف‌کنندگان محدود می‌کند.

طبق حکم مذکور، اپل از ممنوع کردن توسعه‌دهندگان برای جمع‌آوری فراداده کاربران، ایجاد لینک‌های خارجی یا سایر فراخوان‌ها که مشتریان را به خرید مکانیسم‌ها و خرید درون‌ برنامه‌ای و ارتباطات با مشتریان سوق می‌دهد، منع کرده است. کاملاً مشخص نیست که دستورها چه محدودیت‌هایی دارند. همچنین مشخص نیست اپل چگونه تصمیم به تفسیر این حکم می‌گیرد و چگونه هرگونه شکایت بعدی در مورد آن، مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.

این دستور صراحتاً به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد از طریق اطلاعات ثبت نام حساب داوطلبانه با مشتریان ارتباط برقرار کنند. این بدان معنا نیست که اپل مجبور است اطلاعات که در اختیار دارد با توسعه‌دهندگان اشتراک بگذارد؛ بلکه به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد از اطلاعاتی که برای ثبت نام جمع‌آوری می‌کنند، استفاده کنند. اپل ۹۰ روز فرصت دارد تا اقدامات این حکم را فراهم و ایجاد کند.

اپل هفته گذشته اعلام کرده بود که از اوایل سال آینده میلادی به توسعه‌دهندگان برنامه‌هایی نظیر نتفلیکس، اسپاتیفای و برنامه کیندل آمازون اجازه می‌دهد لینک‌های پرداخت درون‌ برنامه‌ای به وب‌سایت خود اضافه کنند تا کاربران بتوانند حساب کاربری ایجاد یا مدیریت کنند. در صورت تأیید این حکم، اپل موظف است این امکان را برای تمامی برنامه‌ها گسترش بدهد. این حکم همچنین تضمین می‌کند که توسعه‌دهندگان می‌توانند به‌صراحت گزینه‌های پرداخت جایگزین را ذکر کنند.

با گذر از محکومیت اپل، اپیک گیمز احتمالاً از حکم دادگاه راضی نخواهد بود؛ چراکه این شرکت باید خسارتی معادل ۳۰ درصد از درآمد ۱۲,۱۶۷,۷۱۹ دلاری که از طریق درگاه مستقیم خود به‌ دست‌ آورده است، به‌علاوه هرگونه درآمد جمع‌آوری‌شده از یک نوامبر تا تاریخ قضاوت را به‌ همراه سود آن به اپل پرداخت کند. در این میان، بخشی از حکم ابلاغ‌شده تعریف بازار مورد بحث بود که نقطه بحث‌برانگیزی محسوب می‌شود. قاضی دراین‌باره می‌گوید:

پس از ارزیابی شواهد، دادگاه دریافت که بازار مربوطه در اینجا معاملات بازی‌ دیجیتال موبایل است؛ نه بازی‌های عمومی و پلتفرم‌های داخلی اپل که مربوط به اپ استور است. بازار بازی‌ موبایل یک صنعت ۱۰۰ میلیارد دلاری است و وسعت این بازار انگیزه اپیک گیمز را در ایجاد این جدال را توضیح می‌دهد. بازار بازی‌ موبایل با نفوذ به سایر بازارهای بازی‌ ویدئویی، هدف بعدی اپیک گیمز بود و اپل را به‌عنوان یک مانع می‌دید.

قاضی صراحتاً بیان می‌کند که اپیک گیمز نمی‌تواند نشان بدهد که اپل رفتار انحصارطلبانه انجام داده است. راجرز در بخشی از حکم خود می‌گوید:

... دادگاه دریافت که اپل از بیش از ۵۵ درصد سهم بازار و حاشیه سود فوق‌العاده بالایی برخوردار است؛ اما این عوامل به‌تنهایی رفتار انحصارطلبانه را نشان نمی‌دهند. موفقیت غیر قانونی نیست. پرونده نهایی آزمایش شامل شواهدی از عوامل مهم دیگر مانند موانع ورود و انجام کارها در کاهش تولید یا کاهش نوآوری در بازار مربوطه نبود؛ البته دادگاه این را محال نمی‌داند. فقط اپیک گیمز نتوانست انحصارطلبی اپل را اثبات کند.

با توجه به آنچه گفته شد، قاضی به فسخ حساب توسعه‌دهندگان اپیک گیمز توسط اپل موافقت کرد. کوپرتینویی‌ها همچنین حق دارند قراردادهایشان را با هر یک یا تمامی شرکت‌های تابعه، وابسته یا سایر نهادهای تحت مالکیت اپیک گیمز در هر زمینه فسخ کنند؛ البته هنوز مشخص نیست که آیا اپل مابقی حساب‌های توسعه‌دهندگان اپیک که مواردی مانند موتور بازی‌سازی آنریل انجین (Unreal Engine) و موارد مشابه را کنترل می‌کند، خاتمه می‌دهد یا خیر. قاضی همچنین اعلام کرد که اپل هنگام قطع حساب اپیک به‌طور ناعادلانه‌ای از این شرکت انتقام نگرفته است؛ بلکه ادعای اپیک گیمز یک جریان برای کنترل بیشتر بازار بازی است که توسط اپل کنترل می‌شود.

اپل با تأکید بر سخنان قاضی در بیانیه‌ای می‌گوید:

امروز دادگاه آنچه از قبل می‌دانستیم تأیید کرده است؛ اپ استور ناقض قوانین انحصارطلبی نیست و همان‌طور که دیوان تشخیص داد، موفقیت، غیر قانونی نیست. اپل در هر قسمتی که فعالیت می‌کند با رقابت شدیدی روبه‌رو است و ما معتقدیم که مشتریان و توسعه‌دهندگان ما را انتخاب می‌کنند؛ زیرا محصولات و خدمات ما بهترین در جهان هستند. ما همچنان متعهد هستیم که اطمینان حاصل کنیم که اپ استور یک بازار امن و قابل اعتماد است و از جامعه توسعه‌دهندگان پررونق و بیش از ۲٫۱ میلیون شغل در ایالات متحده آمریکا پشتیبانی می‌کند و در آنجا قوانین برای همه یکسان اعمال می‌شود.

تیم سوینی، مدیرعامل اپیک گیمز، در یک رشته توییت از دادگاه تشکر کرده و قول داده است که به مبارزه ادامه بدهد. سوینی نوشت:

حکم امروز برای توسعه‌دهندگان یا مصرف‌کنندگان یک پیروزی نیست. اپیک برای رقابت عادلانه بین روش‌های پرداخت درون برنامه‌ای و فروشگاه‌های برنامه برای یک میلیارد مصرف‌کننده مبارزه می‌کند. فورتنایت زمانی به اپ استور iOS بازمی‌گردد که بتواند پرداخت درون‌ برنامه‌ای را در رقابت عادلانه با پرداخت درون‌ برنامه‌ای اپل ارائه بدهد و سود آن را به مصرف‌کنندگان منتقل کند.

اپیک گیمز اعلام کرده است که در مورد این تصمیم تجدید نظر خواهد کرد. این در حالی است که اپل از آن به‌عنوان «پیروزی بزرگ» یاد می‌کند. کاترین آدامز، مشاور عمومی اپل، در این باره می‌گوید: «ما از حکم دادگاه بسیار خوشحالیم و این را یک پیروزی بزرگ برای اپل می‌دانیم»

اپل تاکنون به موفقیت‌های به‌مراتب بیشتری در دادگاه‌ها دست یافته است. البته، ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود؛ زیرا اپیک گیمز برای پیروزی در مقابل اپل، در حال گسترش شکایات خود در کشورهای دیگر نظیر استرالیا است. سازنده بازی فورتنایت در آبان سال گذشته پرونده‌ای علیه اپل موسوم به «آسیب بزرگ رقابت» در دادگاه فدرال استرالیا (NSW) راه انداخت. البته، دادگاه با استدلال بر منطبق نبودن برخی از ادله‌ی اپیک گیمز با قوانین استرالیا و در جریان بودن شکایت مشابه در ایالات متحده آمریکا، این پرونده را به‌ نفع اپل به حالت تعلیق درآورد.

پرونده اپیک گیمز در استرالیا از همان استدلال‌های ارائه‌شده در دادگاه ایالات متحده پیروی و ادعا می‌کند که اپل انحصارطلب و شیوه اداره فروشگاه اینترنتی اپ استور و سیستم خرید درون برنامه‌ای آن ناعادلانه است. در آن مقطع، اپل در دفاعیه خود گفت که این پرونده از قبل در دادگاه‌های کالیفرنیا در حال رسیدگی است. اپل پیروز این دادگاه شد و اپیک را از تنظیم شکایت جدید بازداشت و به‌ نظر می‌رسید که این نتیجه نهایی باشد؛ اما چندی پیش مشخص شد که درخواست تجدید نظر اپیک گیمز پس از بازرسی مجدد مورد قبول قرار گرفته است؛ بنابراین به‌زودی باید شاهد جدال این دو شرکت در دادگاه استرالیا باشیم.