تبعات یک توییت کوتاه؛ دادگاه سرنوشت‌ساز ایلان ماسک در سان فرانسیسکو شروع شد

ایلان ماسک قبل از تصاحب توییتر، پستی در این شبکه‌ی اجتماعی منتشر کرد که میلیون‌ها دلار برایش هزینه داشت. او در توییتی بحث‌برانگیز گفته بود بودجه‌ی لازم برای خصوصی‌سازی تسلا تأمین شده است، اما در نهایت مشخص شد که چنین ادعایی حقیقت ندارد. ماسک قرار بود تسلا را با قیمت ۴۲۰ دلار به ازای هر سهم، خصوصی کند.

کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) پس از انجام تحقیقاتی گسترده، ایلان ماسک را ۴۰ میلیون دلار جریمه کرد. همچنین ماسک مجبور شد از ریاست هیئت‌مدیره‌ی تسلا استعفا دهد. توییت «منابع مالی تأمین شد» ایلان ماسک حتی همین حالا نیز برای او مشکل ایجاد می‌کند.

این تنها دادگاه مهم ایلان ماسک نیست. مدیرعامل اسپیس ایکس و توییتر مدتی پیش در دادگاه دیگری با محوریت دستمزد ۵۶ میلیارد دلاری‌اش توسط تسلا، حضور پیدا کرد و اکنون منتظر نتیجه‌ی دادگاه است. از طرفی دیگر، تعداد زیادی از کارکنان اخراج‌شده‌ی توییتر از ایلان ماسک شکایت کرده‌اند.

توییت خصوصی‌سازی تسلا در سال ۲۰۱۸ منتشر شد و حال‌که در سال ۲۰۲۳ به سر می‌بریم، مسئولیت‌های قانونی ایلان ماسک در برابر آن توییت تا حد زیادی به فراموشی سپرده شده است. در همین راستا بهتر است نگاهی به ماجرای خصوصی‌سازی تسلا و تبعات آن برای ایلان ماسک بیاندازیم.

ایلان ماسک روز ۷ آگوست ۲۰۱۸ (۱۶ مرداد ۱۳۹۷) ساعت ۹:۱۸ صبح به وقت ایران، در توییتی نوشت: «به فکر خصوصی‌سازی تسلا با قیمت ۴۲۰ دلار [به ازای هر سهم] هستم. منابع مالی تأمین شد.» همچون سایر توییت‌های ایلان ماسک، فهمیدن انگیزه‌ی اصلی او از انتشار این توییت مشکل بود. در ابتدا به‌نظر می‌رسد توییت ماسک طنزآمیز است، اما در نهایت مشخص شد ماسک قصد جدی برای خصوصی‌سازی تسلا دارد. تسلا از سال ۲۰۱۰ تاکنون یک شرکت سهامی عام محسوب می‌شود.

این‌که ماسک درباره‌ی خصوصی‌سازی تسلا چقدر جدی بود، حتی همین حالا نیز برای‌مان مشخص نشده است. گفته می‌شود ماسک مذاکراتی با صندوق ثروت دولتی عربستان سعودی انجام داده بود تا بودجه‌ی لازم برای خصوصی‌سازی تسلا را تأمین کند، اما چند روز پس از انتشار توییت، سعودی‌ها علاقه‌ی خود به همکاری با ایلان ماسک را از دست دادند. در نتیجه‌ی این تغییر موضع، ایلان ماسک رئیس صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان را به «نارو زدن» متهم کرد.

کمیسیون SEC همچنین گفت ایلان ماسک هیچ تحقیقاتی انجام نداده است تا بفهمد که آیا سهام‌داران فعلی تسلا می‌توانند پس از خصوصی‌سازی به حضور در این شرکت ادامه دهند یا نه. همچنین ایلان ماسک برای خصوصی‌سازی تسلا، حمایت سهام‌داران فعلی را به‌دست نیاورده بود.

ایلان ماسک پرونده‌های جدیدی در دادگاه ثبت کرد تا از مواضع خود در برابر کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا دفاع کند. او تأکید کرد که منابع مالی لازم «تأمین شده بود» و حتی سهام‌داران نیز حمایت خود را اعلام کرده بودند. او گفت احساس می‌کند در صورت توافق نکردن با کمیسیون بورس و اوراق بهادار، امنیت مالی تسلا به خطر می‌افتد.

دادگاه سان فرانسیسکو مربوط‌به شکایتی گروهی از سوی چندین سهام‌دار تسلا است. این افراد در بازه‌ی بیش از ۱۰ روز (از ۷ تا ۱۷ آگوست ۲۰۱۸ مصادف‌با ۱۶ تا ۲۶ مرداد ۱۳۹۷) یعنی همان برهه‌ای که توییت ایلان ماسک منتشر شد، بخشی از سهام تسلا را در اختیار داشتند. در حال حاضر ایلان ماسک وضعیت جالبی در پرونده‌های دادگاه ندارد.

ادوارد چِن، قاضی آمریکایی، سال گذشته در حکمی اعلام کرد که توییت‌های ایلان ماسک با محوریت خصوصی‌سازی تسلا «غلط و گمراه‌کننده» بوده‌اند و ماسک «به شیوه‌ای غیرمسئولانه و با آگاهی از نادرستی این گفته‌ها، آن‌ها را مطرح کرد.»

مطابق انتظار، همین گفته‌ی قاضی چن باعث شده است شاکیان پرونده‌ی دادگاه سان فرانسیسکو احساس بسیار مثبتی نسبت‌به آن داشته باشند. سهام‌داران شاکی مقدار ضرر مالی خود را اعلام نکرده‌اند، اما می‌گویند توییت‌های ایلان ماسک «میلیاردها دلار» به سهام‌داران لطمه زده.

از آن‌جایی که قاضی چن پیش‌تر به غلط بودن توییت‌های ایلان ماسک حکم داده، هیئت منصفه صرفا قرار است بررسی کند که آیا گفته‌های ایلان ماسک روی قیمت سهام تسلا اثر گذاشته است یا نه. آن‌ها همچنین به دنبال فهمیدن این موضوع هستند که ایلان ماسک به‌طور آگاهانه دروغ گفته یا واقعا مدارکی محکم در دست داشته است. به‌علاوه هیئت منصفه تلاش می‌کند مقدار ضرر مالی واردشده به سهام‌داران تسلا را مشخص کند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که همان توییت ایلان ماسک باعث شده است ارزش بازار تسلا در بازه‌ی زمانی ۱۰ روزه حدودا ۱۴ میلیارد دلار تغییر کند. به احتمال زیاد وکلای سهام‌داران شاکی پرونده، این نوسان ۱۴ میلیارد دلاری را در مرکز استدلال‌های خود قرار خواهند داد.

انتظار می‌رود وکلای ایلان ماسک همان استدلالی را که با کمیسیون بورس و اوراق بهادار مطرح کردند، بار دیگر در دادگاه سان فرانسیسکو مطرح کنند: میلیاردر مالک تسلا و اسپیس‌ ایکس پس از انجام مذاکره با سعودی‌ها، دلایل کافی برای باور تأمین شدن منابع مالی داشت.

بر اساس اسناد ثبت‌شده در دادگاه، ایلان ماسک چند بار با یاسر الرومیان، مدیرعامل صندوق ثروت دولتی عربستان سعودی، دیدار کرده بود. الرومیان ایلان ماسک را متقاعد کرد که تسلا را به شرکتی خصوصی تبدیل کند. او همچنین گفت ۶۰ میلیارد دلار بودجه در اختیار ماسک قرار می‌دهد.

با این‌حال مطابق‌با پیامک‌هایی که در جریان تحقیقات دادگاه جزئیات‌شان اعلام شد، یاسر الرومیان با گذشت زمان دل‌سرد شد، اتفاقی که عصبانیت ایلان ماسک را به دنبال داشت.

اخباری که در رسانه‌های مختلف مدعی شده بودند صندوق ثروت دولتی عربستان «هیچ تمایلی» به کمک به خصوصی‌سازی تسلا ندارد، ایلان ماسک را به‌شدت عصبانی کرد. ماسک می‌گوید آن خبرها «غلط و شرم‌آور» بودند.

ایلان ماسک در یکی از پیام‌هایش گفت: «این حرف شما مکالماتی را که در تسلا داشتیم بازتاب نمی‌دهد. شما گفتید که کاملا به خصوصی‌سازی تسلا علاقه دارید و از سال ۲۰۱۶ به دنبال چنین کاری بوده‌اید. شما همچنین به‌طور واضح گفتید که خودتان تصمیم‌گیرنده‌ی اصلی هستید. همچنین گفتید که خصوصی‌سازی تسلا تحت حمایت ولیعهد عربستان است.» الرومیان در پاسخ به پیام ماسک نوشت: «همه‌چیز به تو بستگی دارد ایلان.»

ایلان ماسک می‌گوید به‌دلیل جو رسانه‌ای منفی که در نتیجه‌ی تصاحب توییتر علیه او ایجاد شده است، نمی‌تواند روی دادگاهی عادلانه در سان فرانسیسکو حساب باز کند. ماسک از قاضی درخواست کرد که محل برگزاری دادگاه به ناحیه‌ی غربی تگزاس منتقل شود، چون در منطقه‌ی خلیج سان فرانسیسکو جو منفی علیه او وجود دارد.

الکس اسپیرو، وکیل ایلان ماسک، می‌گوید به‌دلیل تمامی هجمه‌های رسانه‌ای علیه ایلان ماسک، معتقد است که دادگاه مدیرعامل تسلا در سان فرانسیسکو عادلانه نخواهد بود: «رسانه‌ها در گزارش‌هایشان ترور شخصیتی انجام می‌دهند.»

با وجود درخواست‌های ایلان ماسک و وکلایش، در نهایت قاضی چن با انتقال دادگاه به تگزاس موافقت نکرد و به ماسک اطمینان داد که هیئت منصفه‌ی متشکل‌از افراد بی‌طرف تشکیل می‌شود. قاضی چن گفت ایلان ماسک همچنان «طرفداران زیادی» در ناحیه‌ی خلیج سان فرانسیسکو دارد.

مشخصا ایلان ماسک اصلی‌ترین فردی است که در دادگاه حضور پیدا می‌کند تا در برابر هیئت منصفه از خود دفاع کند. افزون‌بر ماسک، لری الیسون، هم‌بنیان‌گذار اوراکل و جیمز مرداک، مدیر سابق شرکت رسانه‌ای News Corp و عضو فعلی هیئت‌مدیره‌ی تسلا، در دادگاه شهادت خواهند داد.

شهادت در دادگاه اتفاق جدیدی برای ایلان ماسک نیست. او چند ماه پیش در دادگاهی که با محوریت پاداش سنگینش توسط تسلا برگزار شد، در برابر قاضی حضور پیدا کرد. او در سخنانش گفت که تمایلی به فعالیت به‌عنوان مدیرعامل هیچ شرکتی ندارد.

با این وجود، شهادت در دادگاه موضوعی پر اهمیت است. اکثر مدیران عامل صنعت فناوری از شهادت در دادگاه اجتناب می‌کنند، اما ماسک هر مدیرعاملی نیست. انتظار می‌رود دادگاه جدید ایلان ماسک سه هفته به طول بیانجامد، اما طرفین پرونده ممکن است در هر زمانی در این بازه‌ی سه هفته‌ای به توافق دست یابند. رویترز می‌گوید اکثر پرونده‌های این چنینی با توافق دو طرف به پایان می‌رسند.

اگر ماسک با شاکیان پرونده توافق نکند و کار به رأی نهایی هیئت منصفه برسد، احتمالا شاکیان پرونده تا چند سال بعد هیچ غرامتی دریافت نخواهند کرد. چه کسی می‌داند که ایلان ماسک تا آن زمان کجا خواهد بود. شاید مریخ؟