دستگاهی منحصربه‌فرد برای جمع‌آوری پلاستیک‌های شناور در سطح اقیانوس

اولین دستگاه جمع‌‌آوری پلاستیک بزرگ دنیا، پس از سال‌ها کار، در آینده نزدیک به اقیانوس آرام انداخته می‌شود تا کاری درمورد آلودگی پلاستیکی انجام دهد.

این دستگاه که برای جمع‌آوری زباله‌های اقیانوس‌ها ساخته شده است، بین کالیفرنیا و هاوایی و در چرخاب زباله اقیانوس آرام قرار خواهد گرفت. آلودگی زباله پلاستیکی در این منطقه و چرخاب شمالی اقیانوس آرام بسیار زیاد است.

دستگاه توسط سازمان اوشن‌ کلیناپ (Ocean Cleanup) و دانشجوی ۱۸ ساله‌ی هلندی‌ به‌نام بویان اسلات طراحی شده است.

درک چگونگی کارکرد دستگاه بسیار ساده است. دستگاه بسیار طولانی و مقاوم که از پلی‌اورتان پر از هوا ساخته شده است روی اقیانوس شناور می‌‌شود و سرعت آن با لنگرهایی کاهش داده می‌شود تا مجموعه‌ی دستگاه آهسته‌تر از جریان‌های اقیانوسی حرکت کند و پلاستیک‌ها را داخل دستگاه بریزد.

شکل قرارگیری دستگاه مانند حرف لاتین U است و کابل‌های متصل‌ آن برای به‌حداکثر رساندن قدرت جذب و گرفتن زباله تعبیه شده است. زباله‌های جمع‌شده در گوشه‌ها به مخزن وسط دستگاه منتقل می‌شوند.

تورهای سیمی نایلونی محکم که موجودات دریایی در آن گیر نمی‌کنند، از دستگاه آویزان است تا زباله‌های پلاستیکی بزرگ‌تر تا عمق ۳ متری را جمع‌آوری کند. طبق پژوهش تیم، بخش عمده آلودگی‌ها در سطح آب است. بعد از پر شدن مخزن دستگاه‌، از قایق‌هایی برای تخلیه زباله‌ها استفاده می‌شود.

دستگاه اولیه، حدود ۱۲۰ متر طول خواهد داشت. اگر دستگاه خوب کار کند می‌توان آن را با اضافه‌ کردن ۶۰ دستگاه دیگر به چرخاب، به ۶۲۰ متر هم گسترش داد.

رندری از دستگاه جمع‌کننده زباله (اوشن‌کلیناپ)

براساس شبیه‌سازی‌های اوشن‌کلیناپ، این سیستم قادر به پاکسازی نصف چرخاب زباله‌ی اقیانوس آرام خواهد بود و حدود ۳۶ هزار تن زباله پلاستیکی را در مدت ۵ سال جمع‌آوری خواهد کرد.

البته همه از این پروژه راضی نیستند. یان فن فرانکر از  موسسه‌ی پژوهشی دریایی واخنینگن در هلند، این پروژه را تلاشی بیهوده می‌داند و می‌گوید که پلاستیک دریایی با گذشت زمان کاهش می‌یابد و نریختن زباله در اقیانوس بهترین راه حل است.

درسال ۲۰۱۴ اقیانوس‌شناسانی به‌نام‌های کیم مارتینی و میریم گلدستین یک بازبینی فنی‌ از امکان‌پذیر بودن مطالعه به‌عمل آوردند و نقص‌هایی از آن پیدا کردند.

آن‌ها همچنین تست‌های ابتدایی دستگاه را نیز مورد انتقاد قرار دادند: عدم وجود راه حلی کارامد برای رشد موجودات زنده در سطح آب؛ و تأثیر دستگاه بر زندگی موجودات دریایی در چرخاب شمالی اقیانوس آرام، جزو مشکلات آن محسوب می‌شود.

طبق گفته سازمان غیرانتفاعی Gyres 5 که روی کاهش زباله‌های پلاستیکی تمرکز دارد، دستگاه‌ها کمکی‌ به کاهش پلاستیک‌های ریز نمی‌کند. خوردن پلاستیک‌های ریز موجب به‌وجود آمدن مشکلاتی جدی برای موجودات دریایی می‌شود؛ مثلا مردن از گرسنگی، چون شکم آن‌ها پر از موادی می‌شود که هیچ ارزش غذایی ندارند.

نمونه اولیه بخشی‌از دستگاه که درسال گذشته تست شد (اوشن‌کلیناپ)

 تیم اوشن‌کلیناپ، پاسخ بسیاری از منتقدان را داده‌‌اند: طرح لنگرها را اصلاح کرده‌اند؛ استراتژی‌ برای حفظ موجودات دریایی به‌کار گرفته‌اند و قصد دارند قبل از اینکه زباله‌های بزرگ به زباله‌های کوچک تبدیل شوند، آن‌ها را جمع‌آوری کنند.

اکثر پلاستیک‌های دریایی هنوز بزرگ هستند. بنابراین اگر تا چند دهه‌ی آینده آن‌ها را جمع‌آوری نکنیم، مقدار پلاستیک‌های ریز ۱۰ یا ۱۰۰ برابر خواهد شد. این مشکل باید قبل از اینکه اوضاع را بدتر کند، رفع شود.

اما تا زمانی که دستگاه کارش را شروع نکند، ما از هیچ موضوعی به‌طور کامل مطمئن نخواهیم شد. اوشن‌کلیناپ قصد پیاده‌سازی اولین دستگاه در ماه جولای (تیر) را دارد تا اولین مجموعه‌ی جمع‌آوری شده پلاستیک‌های دریایی خودش را در اواخر امسال تحویل دهد. اسلات گفت:

مشکل آلودگی پلاستیک همیشه به‌عنوان مشکلی غیر قابل حل درنظر گرفته می‌شد. بسیار خب، ما نمی‌توانیم اقیانوس را تمیز کنیم، ولی بهترین کاری که می‌توانیم بکنیم جلوگیری از بدتر شدن اوضاع است. از نظر من پیام بسیار ناامیدکننده است. ولی ما به‌عنوان جامعه بشری باعث به‌وجود آمدن چنین مشکلی شده‌ایم؛ پس به‌ نظرم حل کردن آن، وظیفه خودمان است.