آزمایش بمب هسته ای کره شمالی باعث جابجایی یک کوه شده است

کره شمالی آخرین آزمایش هسته‌ای خود را در سوم سپتامبر در سایت پونگی ری انجام داد و این آزمایش که موجب لرزه‌ای به بزرگی ۶/۳ ریشتر شد، بزرگترین انفجار آنجا بود. حدود هشت دقیقه بعد از انفجار، زمین‌شناسان یک لرزش کوچکتر با اندازه‌ی ۴/۱ ریشتر را تشخیص دادند. پرسش این بود: آیا ممکن است سایت آزمایش هسته‌ای که داخل یک کوه قرار دارد، فرو ریخته باشد؟

طبق گفته‌ی دانشمندان، اگر تخریب عظیمی پیش آمده باشد، دیگر این سایت برای آزمایش‌های هسته‌ای آینده فایده‌ای نخواهد داشت و حتی خطر خروج گازهای رادیواکتیو از سنگ‌ها و پراکنده شدنشان در هوا را به همراه دارد.

این وضعیت که سندرم کوه خسته نامیده می‌شود، سه هفته پیش‌تر تقویت شد؛ زمانی که کره‌ی شمالی اعلام کرد قصد دارد جایگاه آزمایش‌های اصلی را در مونت مانتاپ تعطیل کند، جایی که پنج مورد از شش آزمایش، از جمله آخرین انفجار در آن اتفاق افتاد. چند هفته پیش هم گروهی از زمین‌شناسان چینی در مقاله‌ای که در ژورنال Geophysical Research Letters منتشر شد، ادعا کردند که این کوه در جریان آخرین آزمایش هسته‌ای فروریخته است. اکنون دانشمندان در ژورنال Science از تصاویر ماهواره‌ای استفاده کرده‌اند تا ببینند که آیا مونت مانتاپ واقعا پس از انفجار جا‌به‌جا شده و در هم ریخته است یا نه. اما بر اساس نظر دانشمندان ظاهرا کوه و سایت آزمایش‌ها کامل فرو نریخته است.

تصویر ماهواره‌ای از سایت آزمایش هسته‌ای کره شمالی، پونگی ری.

پیش از این دانشمندان انفجارهای هسته‌ای را با استفاده از داده‌های لرزه‌نگاری با تکان‌هایی که با ایجاد انفجار در زمین ایجاد می‌شد، اندازه گیری می‌کردند. اما در این مطالعه‌ی جدید، گروه علمی تصاویر ماهواره‌ای را مورد تجزیه‌وتحلیل قرار دادند و تصاویر مربوط به کوه را قبل و پس از انفجار مقایسه کردند. این ماهواره‌ها از رادار دهانه‌ی مصنوعی استفاده می‌کنند که امواج الکترومغناطیسی را به زمین می‌تاباند و سپس انعکاس آن را اندازه گیری می‌کند. این تکنولوژی حتی در شرایط آب‌وهوایی بد هم قادر است تصاویری با وضوح بالا ایجاد کند. با استفاده از این تصاویر دانشمندان دریافتند که کوه مانتاپ حدود ۳/۵ متر جابجایی داشته و نیم متر متراکم‌تر شده است.

وانگ، نویسنده‌ی مقاله بر این عقیده است که این امر ممکن است به خاطر ریزش تونل‌ها درون کوه بوده باشد. او می‌گوید:

ما نمی‌توانیم بگوییم که این یک ریزش کامل از کل جایگاه آزمایش‌ها است یا اینکه مربوط به ریزش تونل‌ها است، از آنجایی که هیچ مدرک مستقیمی در این مورد نداریم. باید محل مورد بررسی قرار گیرد تا معلوم شود چه اتفاقی افتاده است.

در ادامه، داده‌های لرزه نگاری نیز مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت و معلوم شد که جهت امواج دقیقا بر خلاف انفجار واقعی بوده است. بنابراین از آنجایی که انفجار به‌سمت خارج بوده است، دومین لرزش ۴/۱ ریشتری ممکن است درونی بوده باشد و نشان‌دهنده‌ی ریزشی درون کوه.

داگلاس درگر استاد دانشگاه کالفرنیا و نویسنده‌ی همکار مقاله گفت:

لرزش‌های زمین می‌تواند حاصل ریزش سنگ‌ها به‌علت خالی شدن اطرافشان باشد که در اثر انفجار پیشین یا انفجارهای قبل‌تر اتفاق افتاده است. نمی‌توان گفت کل کوه کاملا فرو ریخته است.

پژوهشگران شدت انفجار را چیزی حدود ۱۲۰ تا ۳۰۷ کیلوتن یا ده برابر بیش از آن چه در هیروشیما اتفاق افتاد، برآورد کرده‌اند. البته در این زمینه اختلافاتی هم وجود دارد، واشنگتن پست می‌گوید این انفجار ۱۷ برابر انفجار هیروشیما بود.

وانگ امیدوار است که این پژوهش مسیری به‌سوی استفاده از تصویربرداری ماهواره‌ای برای بررسی آزمایش‌های هسته‌ای زیر زمینی باشد.