معکوس شدن روند عقب نشینی یخ‌ها در جنوبگان در حدود ۱۰ هزار سال پیش

یافته‌های جدید، نشان می‌دهد که حدود ۱۰ هزار سال پیش و پس از آخرین عصر یخبندان، روند عقب‌نشینی توده‌های یخ جنوبگان غربی برعکس شده است. این موضوع با فرضیات پیشین در تناقضی آشکار است. در حقیقت خود فرایند آب رفتن این فرایند را متوقف کرده است: خلاص شدن از وزن یخ موجب بالا آمدن پوسته‌ی زمین و آغاز پیشروی دوباره‌ی صفحه‌ی یخی شده است. اگرچه این مکانیسم بسیار آهسته‌تر از آن است که بتواند از افزایش سطح آب دریا که بر اثر کاهش توده‌های یخی قطب جنوب اتفاق افتاده، جلوگیری کند. فقط کاهش سریع در میزان انتشارات گازهای گلخانه‌ای، عاملی است می‌تواند موجب توقف این روند شود.

گرم شدن پس از آخرین عصر یخبندان موجب تحلیل رفتن تدریجی توده‌های یخی جنوبگان غربی شد. این امر طی دوره‌ای هزار ساله، موجب پس‌روی بیش از هزار کیلومتری در بخش‌های عظیمی از این منطقه شد که از نظر مقیاس زمان زمین‌شناسی واقعا سرعت بالایی است. ما تشخیص داده‌ایم که در مناطقی، این فرایند معکوس شده است. در این مناطق به‌جای فروپاشی، صفحه‌ی یخی تا ۴۰۰ کیلومتر رشد کرده است؛ اگرچه این اتفاق ده هزار سال زمان برده است. با فرض سرعت کنونی تغییرات اقلیمی در نتیجه‌ی استفاده از سوخت‌های فسیلی، این مکانیسمی که ما شناخته‌ایم متاسفانه به‌اندازه‌ای سریع نیست که بتواند از صفحات یخ امروزی در برابر ذوب شدن و در نتیجه افزایش سطح آب دریا محافظت کند.

پژوهشگران علت این اتفاق را در جنوبگان غربی پیدا کردند؛ پوسته‌ی زمین تحت فشار یخ‌هایی با ضخامت‌های کیلومتری بوده است و با از بین رفتن یخ، پوسته‌ی زمین بالا آمده است. به این فرایند بازگشت ایزواستاتیکی می‌گویند. اگرچه این به ویژگی‌های پیچیده‌ی جُبّه‌ی زمین در آن منطقه‌ی خاص (مثلا میزان گرانروی) هم بستگی دارد. قبلا پژوهشگران تصور می‌کردند بعد از آخرین یخبندان، این منطقه یخی به‌طور پیوسته در حال عقب‌نشینی بوده است؛ اگرچه آن‌ها به‌صورت کلی در مورد عقب‌نشینی درست فکر می‌کرده‌اند؛ اما دینامیک آن را به خوبی درک نکرده بودند.

روند عقب‌نشینی توده‌های یخ قطب جنوب بعد از آخرین عصر یخبندان در برخی قسمت‌های قاره در حدود ۱۰ هزار سال قبل، معکوس شده است. حداکثر گسترش صفحه‌ی یخی به رنگ سبز، حداقل اندازه با قرمز و خط زمینی جدید بعد از بازگشت، به رنگ نارنجی نشان داده شده است

تورستن می‌گوید:

زمانی که رشد دوباره‌ی یخ را در برنامه‌های شبیه‌سازی خودمان در این منطقه دیدم، در وهله اول فکر کردم ممکن است اشتباه باشد؛ این موضوع بسیار متفاوت از آن چیزی است که در کتاب‌های علمی می‌توان یافت.

جاناتان کینگزلیک و همکارانش از دانشگاه کلمبیا، طی سفری به قطب جنوب برای مطالعه‌ی جریان‌های یخی باستانی، راداری را هم با خود بردند. این رادار در نقاطی شکستگی یخ را تشخیص داد که طبق فرضیات نباید این چنین می‌بود.

جاناتان می‌گوید:

این چیزی عجیبی بود و ما تاکنون چنین نوع ساختاری را نزدیکی پایه‌ی صفحه یخی ندیده بودیم.

تجزیه‌وتحلیل بیشتر سیگنال‌ها نشان‌دهنده‌ی این بود که یخ روی زمین سنگی باید به‌سرعت کشیده یا تحت فشار قرار گرفته باشد؛ این در حالی بود که قبلا این بخش، منطقه‌ای با حرکت آهسته در نظر گرفته می‌شد.

در پژوهش مستقل دیگری دانشمندان با حفاری یخ، رسوبات زیر سطوح یخی را مورد بررسی قرار دادند. تصور می‌شد که این منطقه با صفحه‌ی یخی مربوط به آخرین عصر یخبندان پوشانده شده باشد. اما شرر  نویسنده‌ی دیگر مقاله، مواد آلی را در زیر یخ پیدا کرد؛ بقایای موجودات ریز دریایی که مدت‌های قبل مرده بودند. این نشان می‌دهد که بر خلاف تصورات قبلی زمان اتصال این منطقه به اقیانوس، در زمان‌های اخیر بوده است. این موضوع ناشی از عقب‌نشینی سریع و رشد مجدد و آرام یخ در هزاران سال پیش بوده است.

عواملی وجود دارند که بر نحوه‌ی رفتار صفحه‌ی یخی در اثر گرم‌شدن تاثیر می‌گذارند. در منطقه‌ی مورد مطالعه، کوه‌های دریایی عوامل مهمی در دینامیک یخ بودند. با بالا آمدن قله‌‌ی این کوه‌ها، صفحات یخی هم بالا آمده و از آن جایی که جنس آن‌ها سنگی است، موجب پایداری صفحه‌ی یخی می‌شوند. دانشمندان این را اثر تقویت‌کننده می‌نامند. شرایط رشد دوباره‌ی یخ در برخی مناطق ممکن است کمتر مساعد باشد. با این حال و در چنین مقیاس زمانی آن چیزی که در حدود ده هزار سال پیش رخ داده است، در جهان امروزه با چنین افزایش گاز کربن‌د‌ی‌اکسید و روند گرم‌شدنی که در مناطق قطبی قابل مشاهده است، ممکن است اتفاق نیفتد.