آینده انرژی هسته‌ ای چه خواهد شد

جهان چگونه می‌تواند برای جلوگیری از تاثیرات تغییرات اقلیمی، به کاهشی قابل توجه در میزان انتشارات کربنی، دست پیدا کند؟ پژوهشگران موسسه‌ی فناوری ماساچوست (MIT) می‌گویند اگر انرژی‌های هسته‌ای در ترکیب با تکنولوژی‌های نوین انرژی با کربن پایین گنجانده نشوند، حل‌کردن چالش‌های تغییرات اقلیمی بسیار دشوارتر و پر هزینه‌تر خواهد بود. البته برای این که انرژی هسته‌ای بتواند به عنوان یک منبع انرژی با کربن پایین استفاده‌شود، مباحث هزینه‌ها و سیاست‌ها باید مورد توجه قرار گیرد. در مطلبی که تحت عنوان آینده‌ی انرژی هسته‌ای در جهان دارای محدودیت کربن، توسط موسسه‌ی MIT منتشر شد، پژوهشگران دلایل موقعیت فعلی انرژی هسته‌ای را که فقط ۵ درصد کل انرژی‌های تولیدی جهان را در بر می‌گیرد، مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار دادند و اقداماتی را که می‌تواند این روند را متوقف یا معکوس کند، مورد بحث قرار دادند. در این مطالعه پژوهشگران زیادی از MIT و دانشگاه هاروارد شرکت داشتند. یاکوپو بونجورنو از بخش مهندسی و علوم هسته‌ای در MIT گفت:

تجزیه‌و‌تحلیل ما نشان می‌دهد که در بسیاری از مناطق جهان تحقق پتانسیل‌های انرژی هسته‌ای برای دستیابی به یک آینده‌ی عمیقا کربن‌زدایی شده، حیاتی است. استفاده از سیاست‌ها و مدل‌های تجاری جدید و نیز نوآوری‌ها در ساخت که بتواند موجب مقرون به صرفه‌تر شدن تجهیزات انرژی هسته‌ای شود، می‌تواند در برآورده‌کردن تقاضای در حال رشد برای انرژی و در کنار آن کاهش انتشارات گازی برای مبارزه با تغییرات اقلیمی موثر باشد.

بخش برق به طور خاص نخستین کاندیدای کربن‌زدایی عمیق است. پیش‌بینی شده‌است که میزان مصرف برق جهان تا سال ۲۰۴۰ تا ۴۵ درصد افزایش پیدا کند و آنالیز پژوهشگران نشان می‌دهد که خارج‌کردن بحث هسته‌ای از سناریوهای کاهش کربن می‌تواند موجب شود که متوسط هزینه برق به میزان قابل توجهی افزایش یابد. رابرت آرمسترانگ مدیر MITEI می‌گوید:

درک فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی صنعت انرژی هسته‌ای نیازمند تحلیلی جامع از ابعاد تکنیکی، تجاری و سیاسی آن است. طی دو سال گذشته، این گروه علمی هر کدام از مباحث را مورد بررسی قرار داده و گزارش نهایی در برگیرنده‌ی راهنمایی‌هایی است که می‌تواند برای سیاست‌گذاران یا رهبران صنعت ارزشمند باشد.

در این گزارش توصیه‌هایی برای ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای، فناوری‌های فعلی و آینده رآکتورها، مدل‌های تجاری و سیاست‌ها و مقررات ایمنی و صدور مجوز مورد بحث قرار گرفته‌است. پژوهشگران معتقدند که برای رفتن به مسیری ایمن‌تر لازم است تغییراتی در ساختار رآکتورها اعمال شود. دیوید پتی مدیر اجرایی و عضو آزمایشگاه ملی آیداهو می‌گوید:

حرکتی به سمت ساخت پی‌در‌پی نیروگاه‌های استاندارد‌شده، لازم است. استفاده از فضاهای موجود (مثل کارخانه‌های کشتی‌سازی یا آنهایی که دیگر تولیدی ندارند)، می‌تواند یک استراتژی با ارزش در جهت کاهش هزینه در کشورهایی که در آن‌ها بهره‌وری بخش تولید سنتی پایین است، باشد. همچنین لازم است در پروژه‌های آینده طرح‌های رآکتوری با ویژگی‌های ایمن گنجانده شود.

این ویژگی‌های ایمنی باید شامل مواد هسته‌ای (مرکزی) با پایداری شیمیایی و فیزیکی بالا و سیستم‌های ایمنی مهندسی‌شده‌ای باشد که نیاز به برق اضطراری متناوب نداشته‌باشد یا میزان نیاز آن کم باشد و در عین حال حداقل مداخله خارجی را بخواهد. چنین ویژگی‌هایی می‌تواند موجب کاهش احتمال بروز حوادث جدی شده و نیز پیامدهای ناشی از بروز حادثه را به حداقل برساند. چنین طرح‌هایی همچنین می‌توانند صدور مجوز نیروگاه‌های جدید را راحت‌تر کرده و توسعه‌ی جهانی آن‌ها را نیز تسریع بخشند. جان پارسونز با مهم شمردن نقش دولت در زمینه می‌گوید:

در زمینه‌ی استفاده از فرصت‌های اقتصادی و پتانسیل کربن پایین انرژی هسته‌ای، نقش دولت بسیار حیاتی است. اگر قرار است این آینده تحقق پیدا کند، دولتمردان باید سیاست‌های کربن‌زدایی جدیدی اتخاذ کنند که تمام فناوری‌های کم‌کربن (مثل انرژی‌های تجدیدپذیر و هسته‌ای) را در یک پایه یکسان قرار دهند و نیز گزینه‌هایی را بیابند که موجب تشویق سرمایه‌گذاری‌های خصوصی در زمینه هسته‌ای شود.

نویسندگان خاطر نشان می‌کنند که اگرچه تفاوت‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در جامعه‌ی انرژی هسته‌ای بسیاری از کشورها وجود دارد ولی اصول پایه‌ای ارزیابی ایمنی برنامه‌های رآکتور هسته‌ای نسبتا یکسان بوده و باید در مقررات قانونی راه‌اندازی تجهیزات در نظر گرفته شود. آن‌ها توصیه می‌کنند که الزامات قانونی رآکتورهای پیشرفته باید به صورت بین‌المللی هماهنگ و اعمال شود تا به توسعه‌ی جهانی طرح‌ها و استاندارد‌سازی و تضمین سطوح بالایی ایمنی در سرتاسر جهان کمک کند. نتیجه‌گیری نهایی این مطالعه، تاکید روی ضرورت دستیابی به پیشرفت‌هایی در جهت کاهش هزینه‌ها و اتخاذ سیاست‌های رو به جلو برای تحقق بخشیدن به آینده‌ی انرژی هسته‌ای است.