با بدتر شدن وضعیت هوا، نفس کشیدن برای مردم هند دشوارتر می‌شود

دهلی نو: مه سمی هوای شهر را پوشانده است. کودکان با ماسک‌های پلاستیکی به مدرسه می‌روند. مسابقات ورزشی لغو شده‌اند. چشم‌ها می‌سوزند. گلو‌ها دچار خارش شده‌اند. سینه‌ها سنگین شده‌اند. هندوستان به دلیل دود وسایل نقلیه، غبار و دود ناشی از آتش‌سوزی‌های کشاورزی تا سطوح بالا، فصل ترسناک آلودگی را تجربه می‌کند و به عقیده‌ی کارشناس‌ها تنفس این هوا منجر به آسیب‌های پایدار مغزی می‌شود.

آگرا، لوکنا، والاناسی و دهلی نو، شهرهای افسانه‌ای هندوستان، در فهرست‌ آلوده‌ترین شهرهای جهان قرار گرفته‌اند. بر اساس رتبه‌بندی‌های اخیر، از ده نقطه‌ی آلوده‌ی جهان هندوستان رتبه‌ی نهم را دارد. یکی از نشانه‌های نگرانی مردم در مورد آلودگی، فروش عینک‌های محافظ و شامپوهای مخصوص ضدآلودگی در دهلی است.

به نقل از برنامه‌ی محیطی سازمان ملل، هوای سمی به یک تهدید جهانی تبدیل شده است و سالانه هفت میلیون نفر را در سراسر جهان به کام مرگ می‌برد. حجم زیادی از این مر‌گ‌ومیر‌ها در منطقه‌ی آسیا، اقیانوسیه رخ می‌دهند. این هفته سازمان بهداشت جهانی اولین کنفرانس جهانی خود در مورد آلودگی هوا و بهداشت را در ژنو برگزار می‌کند.

به گفته‌ی دکتر تدرس آدهونام گبریس، آلودگی هوا به دخانیات جدید تبدیل شده است او می‌گوید دنیا نسبت به خطر دخانیات عملکرد خوبی داشته است و حالا نسبت به دخانیات جدید هم باید همین سیاست را پیشه کند، منظور از دخانیات جدید هوای سمی است که میلیون‌ها نفر تنفس می‌کنند.

کشاورزی در روستای بیشانپور چانا در ایالت شمالی پنجاب هند، کاه‌های مزرعه را می‌سوزاند و به این صورت زمین را پاکسازی می‌کند.

برنامه‌ی محیطی سازمان ملل در گزارش جدید خود ۲۵ معیار را برای کاهش آلودگی هوا مشخص کرده (این مقیاس‌ها در تغییرات آب‌وهوایی هم نقش دارند)؛ یکی از روش‌ها پیشگیری از سوزاندن کاه در مزارع هند است.

با اینکه داده‌های سراسر هند نشان‌دهنده‌ی افزایش سریع آلودگی هوا هستند اما گام‌های موفقی هم برای جلوگیری از آلودگی برداشته شده است. دولت مرکزی برای اولین بار بیش از ۱۵۰ میلیون دلار به برنامه‌های پیشگری از سوزاندن کاه در زمین‌های کشاورزی اختصاص داده است.

برای مثال در هر ماه نوامبر کشاورزان دهکده‌ی بیشانپور چانا در ایالت شمالی پنجاب ساقه‌های خشک برنج را برای پاکسازی زمین و آماده‌سازی آن برای کشت گندم فصل بعد می‌سوزانند.

نیکهیل گوپتا، مهندس محیط زیست، سمت چپ، کلینیکی را در دهکده‌ی دهابلان نزدیک به بیشانپور چانا برای افزایش آگاهی مردم نسبت به آثار سوزاندن کاه بر آلودگی هوا تأسیس کرده است.

در این مواقع آسمان به شدت سیاه می‌شود. دودها تقریبا تا فاصله‌ی ۳۲۱ کیلومتری جنوب شرق پیش می‌روند و دهلی نو را می‌پوشانند. به گفته‌ی دالبیر سینگ کالکا یکی از کشاورزان ریش سفید منطقه، او و همسایگان به دلیل ارزان بودن و آسان بودن این فرآیند آن را انجام می‌دهند.

اما نوامبر امسال آقای کالکا و کشاورزان دیگر با سیلی از پیام‌های عمومی از جمله یک آهنگ جدید با این عنوان روبه رو شدند: کاه را نسوزان برادر، نسوزان. مهم‌تر از هرچیز دولت هند ۱۵۶ میلیون دلار را صرف جایگزین‌هایی برای سوزاندن محصول در نظر گرفته است از این جایگزین‌ها می‌توان به ماشین‌آلات بزرگ اشاره کرد که ساقه‌های برنج را به کود طبیعی تبدیل می‌کنند.

مردی که در میان زمین‌های سوخته قدم می‌زند، این زمین‌ها برای فصل جدید کشت در دهکده‌ی پاگووالا آماده شده‌اند.

به گفته‌ی آقای سینگ امسال او و بسیاری از همسایه‌ها تلاش کردند سوزاندن زمین‌ها را به حداقل برسانند. او می‌گوید:

هدف من آلوده کردن هوا نیست. فرزندم به من می‌گوید حتی اگر پول خود را از دست بدهی باید چهره‌ی هند را حفظ کنی.

واضح است که سازمان‌های دولتی هندوستان می‌توانند قدم‌های جسورانه‌ای را در این راه بردارند. فراتر از کمک‌هزینه‌های درنظر گرفته‌شده در پنجاب، در ماه جاری مقام‌های هندوستان واحد زغال سنگی نزدیک به دهلی نو را تعطیل کردند، برنامه‌ریزی مجددی را برای ترافیک انجام دادند و منابع سوخت کثیف را هم ممنوع کردند. اما به عقیده‌ی فعالان محیط زیست هند دولت این بازی را باخته است. دولت هند معیارهایی را برای کاهش آلودگی در نظر می‌گیرد اما در عین حال با تحمیل معیارهای دیگر درهای جدیدی را به سمت آلودگی هوا باز می‌کند.

هند هم مانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه در یک مسیر پرمخاطره قدم گذاشته و در تلاش است انشعاب‌هایی از زیرساخت، صنعت و رشد اقتصادی ایجاد کند که تمام این‌ها بر محیط تأثیر می‌گذارند. برخلاف دولت کمونیست چین که جرایم سنگینی را برای آلاینده‌ها درنظر گرفته، سیستم سیاسی هند آزادتر و بی‌نظم‌تر است، یک دموکراسی پراکنده که از تنبیه خودداری می‌کند.

هفته‌ی گذشته، وقتی گروهی از خدمتگذاران مدنی و فعالان محیط زیست به بازدید از غرب دهلی پرداختند، با موقعیت‌های ساخت‌وساز تحت مدیریت حکومت روبه‌رو شدند که اغلب آن‌ها از آلاینده‌های عمده به شمار می‌رفتند. ناظران ساخت و ساز ایستگاه متروی جدید هیچ محدودیتی را درنظر نگرفته‌اند و حتی از آبپاشی برای پائین‌نگه داشتن گرد و غبار خودداری کرده‌اند.

هاریندر سینگ کشاورز و همسرش در خانه‌ی خود در بیشانپور چانا، آقای سینگ فناوری پاکسازی زمین کشاورزی را تطبیق داده است

 به گفته‌ی وی سلواراجان دبیر Green Circle (گروه فعال در زمینه‌ی محیط زیست)، آن‌ها از مزایای خود به عنوان یک سازمان دولتی استفاده می‌کنند. سیستم مترو ۵۰۰ هزار روپیه (۷۰۰۰ دلار) جریمه شد.

در هفته‌های پیش رو، انتظار می‌رود آلودگی هوا به نقطه‌ی اوج خود برسد. در زمستان سرعت باد کند می‌شود به این ترتیب هوای ثابت و دمای پائین باعث حبس دود و آلودگی در جو می‌شود و به این ترتیب آلودگی در شهرهای شلوغ و روبه‌رشد هند به شدت افزایش پیدا می‌کند. در این شرایط کسب‌وکار تولید‌کنندگان ماسک رونق پیدا می‌کند.

چهار سال پیش یعنی زمانی که جای دار گوپتا کارآفرین هندی کار فروش ماسک‌های آلودگی هوا را شروع کرد در یک روز توانست دویست عدد ماسک را به فروش برساند. او می‌گوید شرکت او نیروانا بینگ می‌تواند هزاران ماسک را در یک روز به فروش برساند. آقای گوپتا اضافه می‌کند:

ما شاهد سفارش‌های آنلاین از دهکده‌ها، شمال شرقی، و گوا و حتی نقاط بسیار دورافتاده و ناشناخته هستیم.

 اشتباهات آلودگی هوا را دو چندان می‌سازند. به دلیل نبود یک سیستم مناسب برای دفع ضایعات، بسیاری از افراد زباله‌های خود را می سوزانند و پلاستیک، لاستیک و دیگر مواد سمی را وارد هوا می‌کنند.

این وضعیت به ویژه در شمال هند وخیم است در این منطقه کوه‌های هیمالیا سدی در مقابل هوای آلوده هستند و به این ترتیب آسمان بزرگترین شهرهای هند آلوده می‌شوند. بر اساس داده‌ها می‌توان به وضعیت و وخامت آلودگی هوا در کلان‌شهرهای هند پی برد.

ساختمان‌های مسکونی دهلی نو که با هوای آلوده احاطه شده‌اند، روز سه‌شنبه

بر اساس تخمین دانشمندان در ساحل جنوبی چنانای، تراکم‌ سالیانه‌ی میانگین PM 2.5، به‌ویژه ذرات کوچک منجر به مرگ میلیون‌ها نفر شده است. بر اساس داده‌های ده ماه اول سالانه‌ی کنسولگری ایالات‌متحده این ذرات در سه سال گذشته از ۲۴ میکروگرم به ۱۰۵ میکروگرم در متر مکعب رسیده‌اند. در این ذرات صدها کیلومتر در کلکته را پوشانده‌اند و مقدار آن‌ها از ۴۰ میکروگرم در متر مکعب به ۷۸ میکروگرم در مترمکعب رسیده است.

کارشناسان ترکیبی از معیارها از جمله ترافیک بالای بمبئی، گازهای حاصل از آتش‌سوزی مزارع، نشر آلودگی ساخت و ساز واحدهای زغال سنگی در اطراف را در این آلودگی مقصر می‌دانند. چند گروه محلی در تلاش‌اند به دولت فشار بیاورند تا اقدامات ضروری را در این زمینه لحاظ کند اما به گفته‌ی آن‌ها مقامات درکی از ابعاد این فاجعه ندارند. به‌گفته‌ی اشوک داتار رئیس شبکه‌ی اجتماعی محیط زیست بمبئی:

دولت برای ساخت جاده‌های عمومی و ساحلی بیشتر تلاش می‌کند و به این صورت ترافیک افزایش یافته و تأکید کمتری بر حمل و نقل عمومی خواهد بود. درست مثل این است که روی آلودگی سرمایه‌گذاری کنیم.

 دادگاه عالی هندوستان هم وارد ماجرا شد و دستور محدودیت استفاده از ترقه برای تعطیلات دیوالی را صادر کرد. این دستورها کاملا نادیده گرفته نمی‌شوند اما اعمال قانون به صورت دقیق انجام نمی‌شود.

دروازه‌ی هندوستان در دهلی نو روز دوشنبه با دود احاطه شده است. با وجود گام‌های مثبت مشکلات به قوت خود باقی مانده‌اند

در پنجاب که محل سکونت میلیون‌ها کشاورز است، در هر فصل کشت هزاران مترمکعب کربن دی اکسید به خاطر سوزاندن زمین‌ها وارد هوا می‌شود.

اما به گفته‌ی اس اس ماتارو یکی از مهندسین دولتی که مسئولیت کنترل آلودگی پنجاب را برعهده دارد امسال یک دلیل برای امیدواری وجود دارد. او می‌گوید تنها در دو سال به خاطر عواملی مثل جریمه‌های بالا، پیشرفت‌ در کشاورزی و دسترسی روستاها به شبکه‌های اجتماعی و انتشار یک ترانه‌ در این زمینه، میزان آتش‌سوزی ۷۰ درصد کاهش پیدا کرده است. بخشی از این ترانه به این شرح است:

سرزمین مادری پرندگان

مخلوقاتی دارد

که نیاز به غذا دارند

ساقه‌ی برنج را نسوزان

آن‌ها را به وسیله‌ی مرگ تبدیل نکن

به گفته‌ی یکی از کشاورزان بیشانپور چانا روستای او به یک الگو و روستای پیشتاز در زمینه‌ی کنترل آلودگی در کل پنجاب تبدیل شده است. بسیاری از کشاورزان تمایل دارند استفاده از ماشین‌آلات را جایگزین سوزاندن زمین کنند.

به گفته‌ی هاریندار سینگ ۴۵ ساله هدف آن‌ها کاهش آلودگی‌ها است؛ اما به نظر می‌رسد در دهکده‌های ضعیف‌تر مردم تمایل کمتری به تغییر روش خود دارند. تقریبا در فاصله‌ی ۳۲ کیلومتری این روستا گروهی از کشاورزان فهرستی از شکایت‌ها را گرد‌آوری کردند. آن‌ها می‌گویند برنامه‌ی دولتی کمک هزینه‌ی تجهیزات برداشت هنوز هم برایشان پرهزینه است. مسئولین دولتی قول تجهیزات جدید را دادند و سپس ناپدید شدند. به نظر می‌رسد سیاستمدارها کمتر به کشاورزهای ضعیف علاقه‌مند هستند زیرا زمین آن‌ها بسیار کوچک است.

به گفته‌ی گورمیت سینگ یکی از کشاورزان جوان، کاهش آلودگی فکر خوبی است اما هیچ پولی برای آن در نظر گرفته نشده است و کل روستا خواهد سوخت. زمین او پر از ساقه‌ی خشک است. خم می‌شود و یک کبریت می‌زند. خیلی زود ابری از دود کل آسمان را می‌گیرد.