پیامدهای تغییرات اقلیمی: سیل و خشکسالی بیشتر

امروزه گزارش‌های بیشتری از هوای خشک و هوای مرطوب در سراسر جهان منتشر می‌شود که اغلب با پیامدهای فاجعه‌بار برای مردم همراه است. یکی از پژوهش‌هایی که اخیرا انجام شده است، شواهد جدیدی از تاثیرات تغییرات آب‌وهوایی در نقاط مختلف دنیا ارائه می‌کند. بارندگی‌های شدید در برخی نقاط و کمبود بارندگی در برخی نقاط دیگر روی زندگی مردم زیادی تاثیر می‌گذارد، اما این همه‌ی ماجرا نیست و تاثیر این پدیده را می‌توان در توقف تولید مواد غذایی،‌ به‌وجودآمدن ناآرامی و شورش و همچنین مهاجرت مشاهده کرد. به‌همین دلیل، عواملی که باعث بروز خشکسالی و سیل در نقاط مختلف دنیا می‌شود می‌تواند سرنوشت یک کشور را رقم بزند.

بر اساس این پژوهش، تغییرات آب‌و‌هوایی احتمالا باعث تغییر ماه‌های خشک و مرطوب در آینده خواهد شد و متعاقبا عواقب وحشتناکی برای تولیدات کشاورزی و امنیت غذایی به وجود می‌آورد. وقوع بارش‌های سهمگین و سیل در مرکز و شرق ایالات متحده، شمال اروپا و شمال آسیا بیشتر شده و تعداد ماه‌های با بارندگی شدید در مرکز و شرق ایالات متحده از سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۳ به بیش از ۲۵درصد افزایش یافته است.

از طرف دیگر، در بخش‌هایی از آفریقا تعداد ماه‌های کم‌بارش افزایش یافته؛ به‌طوری‌که تعداد ماه‌های خشک سال حدود ۵۰ درصد در کشورهای جنوب صحرای آفریقا بیشتر شده است. دکتر لهمان به‌عنوان یکی از دانشمندان موسسه ‌پژوهش‌ها اثرات آب‌‌وهوا در پوتسدام آلمان، به مقایسه‌ی رویدادهای شدید آب‌و‌هوایی با متغیرهای تصادفی پرداخته است و می‌گوید:

طبق قانون احتمالات به‌طور میانگین، از هر ۶بار پرتاب یک تاس، یک‌بار عدد ۶ می‌آید. در زمینه‌ی پدیده‌های آب‌و‌هوایی با توجه به مقدار خیلی زیاد گازهای گلخانه‌ای که وارد هوا می‌شود، احتمال وقوع عدد ۶ بیشتر شده است. در بسیاری از مناطق دنیا، احتمال سیل یا خشکسالی افزایش قابل‌توجهی داشته که با تاثیرات شدید برای جامعه و محیط زیست همراه بوده است.

درحالی‌که اکثر ‌پژوهش‌ها آب‌و‌هوایی برای پیش‌بینی از مدل‌های پیچیده استفاده می‌کنند، این پژوهش جدید به بررسی و تفسیر داده‌های ناشی از بارش‌های ماهانه از ۵۰هزار ایستگاه هواشناسی در سراسر دنیا پرداخته است. دکتر لهمان ادامه می‌دهد:

با اینکه مدل‌های دیگر هم خوب هستند، اما این داده‌های مشاهده‌ای هماهنگی خوبی با فیزیک و نتایج مدل‌های دیگر دارد.

مدل‌های آب‌و‌هوایی دیربازی است که پیش‌بینی کرده‌اند به‌خاطر گازهای گلخانه‌ای و متعاقبا گرم شدن کره زمین، مناطق مرطوب دنیا به احتمال زیاد مرطوب‌تر (بارانی‌تر) خواهند شد. هوای گرم‌تر باعث تبخیر بیشتر آب اقیانوس‌ها و آبراه‌ها می‌شود و در عین حال هوای گرم‌تر می‌تواند رطوبت بیشتری را در خود نگه دارد. ترکیب چنین عواملی منجر به بارش‌های سیلابی می‌شود نظیر سیل هوستون که در پی طوفان هاروی در سال گذشته رخ داد یا سیل باتون روژ در سال ۲۰۱۶ که ناشی از همین تغییرات بود.

در مقابل پیش‌بینی می‌شود مناطق خشک دنیا به دلیل افزایش دمای هوا، از نظر آب و خاک وضعیت خشک‌تری پیدا کنند. در واقع تغییرات آب‌و‌هوایی باعث تشدید رطوبت و خشکی مناطق مختلف دنیا می‌شود. تیم ‌پژوهش‌های دکتر لهمان برای انجام این پژوهش به بررسی پایگاه داده‌های میزان بارش «مرکز آب و هواشناسی بارش جهانی آلمان»‌ (Global Precipitation Climatology Center in Germany) پرداختند. با توجه به تغییرات آب‌وهوا، انتظار رویدادهای شدید هوایی می‌رود و به همین دلیل در ‌پژوهش‌ها سعی شده است مشخص کنند چه تعداد از این رویدادها براثر گرم شدن زمین اتفاق نیفتاده‌اند.

محققان اعلام کردند که یک‌سوم ماه‌های خشک ثبت‌شده سال متعلق به مناطق تحت بررسی آفریقا بوده است. گزارش دیگری به رابطه‌ی تغییرات آب‌و‌هوایی و وقوع رویدادهای شدید آب‌و‌هوایی اخیر پرداخت و ۱۷ تحلیل افراد متخصص درباره‌ی رویدادهای هوایی سراسر دنیا ارائه کرد. محققان این گزارش به ارزیابی امواج گرما، خشکسالی، سیلاب و سایر پدیده‌ها پرداختند و به‌عنوان مثال مشخص کردند که امواج هوای گرم در نزدیکی ساحل استرالیا در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ عملا بدون وجود تغییرات آب‌و‌هوایی غیرممکن بود.

در این گزارش آمده که تغییرات آب‌و‌هوایی به احتمال قوی باعث خشکسالی سال گذشته در شمال دشت‌ بزرگ ایالات متحده و بروز بادهای موسمی ۶ روزه در منطقه شمال شرقی بنگلادش شده است. از ۱۴۶ نتیجه ‌پژوهش‌ها، فقط حدود ۳۰درصد از آن‌ها هیچ رابطه‌ی اساسی بین تغییرات آب‌و‌هوایی و رویدادهای شدید هوایی پیدا نکردند. یکی از دانشمندان هواشناسی می‌گوید:

طی سال‌های گذشته به لطف ‌پژوهش‌ها انجام‌شده توانسته‌ایم درصد تاثیرات ناشی از تغییر آب‌وهوا را مشخص کنیم. تغییرات آب‌‌وهوایی هم‌اکنون نیز روی ما تاثیر دارد.

به هر حال پیام این ‌پژوهش‌ها خیلی روشن است. سوزاندن سوخت‌های فسیلی روزبه‌روز وضعیت آب و هوا را بدتر می‌کند و به احتمال زیاد منجر به بروز امواج گرمایی مرگبار، آتش‌سوزی جنگل‌ها، خشکسالی و سیل می‌شود. هرچه میزان سوزاندن زغال،‌ نفت و گاز بیشتر شود،‌ شرایط نیز بدتر خواهد شد.