بلاک چین در زمره ۳۰ نوآوری برتر توسعه انرژی تجدیدپذیر

گزارش تازه‌‌ای ازسوی آژانس بین‌المللی انرژی تجدیدپذیر (IRENA) در بروکسل می‌گوید که برای شتاب‌‌بخشی به رشد انرژی‌های تجدیدپذیر در صنعت برق، نیاز است که کشورها به ابزارهای فناوری خلاقانه‌‌تری به‌‌کار گیرند. این گزارش با نام «نوآوری برای آینده‌‌ی انرژی تجدیدپذیر»، ۳۰ مورد از نوآوری‌های کلیدی و ۱۱ راه‌حل را در چشم‌انداز انرژی تجدیدپذیر متنوع (VRE) تببین می‌‌کند که انتظار می‌رود با پیاده‌‌سازی آن‌‌ها ضمن ایجاد تنوع در بخش برق، زمینه‌‌ی گذار به‌‌سوی انرژی جهانی اقتصادی نیز فراهم شود.

در سال ۲۰۱۶، انجمن اقتصاد جهانی در گزارشی عنوان کرد انرژی خورشیدی و بادی نسبت به سوخت‌های فسیلی ارزان‌تر شده‌اند. طبق گزارش IRENA، کشورهایی که در خط مقدم گذار انرژی قرار گرفته‌‌اند، هم‌‌اکنون بیش از یک سوم انرژی خود را از منابع تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی تأمین می‌کنند و انتظار می‌رود که سه کشور پیشرو در سیستم‌‌های انرژی جهان؛ یعنی چین، هند و ایالات ‌متحده با دوبرابر کردن حجم منابع تجدیدپذیر متناوب (VRE) خود تا سال ۲۰۲۲، به میزانی بیش از ۱۰ درصد از تولید سالانه‌‌ی خود‌‌ برسند.

عدنان ز.امین، مدیر کل IRENA می‌‌گوید رسیدن به اهداف کربن‌‌زدایی در بخش انرژی جهانی مطابق اهداف توافق‌نامه‌ی پاریس، مستلزم آن است که انرژی‌‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۵۰، به سهم ۸۵ درصدی از کل ظرفیت تولید برق جهان برسد. امین می‌‌گوید:

ما در حال حاضر درحال ورود به فاز جدیدی هستیم که در آن به گذار به‌سوی انرژی‌های تجدیدپذیر در مقیاسی بزرگ و درعین‌حال مقرون‌به‌صرفه نیاز خواهیم داشت. در این فاز جدید به تلاش‌‌های خلاقانه‌‌تری نیاز داریم تا با ایجاد انعطاف‌‌پذیری بیشتر در شبکه‌‌های برق بتوانیم شرایط را برای کار منابع انرژی متناوبی نظیر بادی و فتوولتائیک فراهم کنیم و درعین‌‌حال، قابلیت‌‌اطمینان و مزایای اقتصادی این سامانه‌‌ها را نیز حفظ کنیم.

تصویری از پنل‌‌های فتوولتائیک در یک مزرعه‌‌ی خورشیدی که توسط گروه حفظ انرژی و حفاظت از محیط‌زیست چین اداره می‌شود، این عکس هوایی در حومه‌‌ی ژیاژینگ از استان ژجیانگ چین، در روز جمعه ۷ سپتامبر ۲۰۱۸ تهیه شده است. چین بر فشار خود را در توسعه‌‌ی انرژی‌‌های تجدیدپذیر می‌‌افزاید، همچنان اهداف جدیدتری در مصرف انرژی پاک تعیین می‌‌کند و برای شرکت‌‌هایی که از تلاش برای رسیدن به این اهداف خودداری می‌‌کنند، سیاست‌‌های تنبیهی وضع می‌‌کند.

ابتکارات اشاره‌‌شده در این گزارش، شامل اعمال تعرفه‌های زمانی استفاده، فروشندگان عمده و فناوری‌‌های مهمی نظیر بلاک‌چین هستند. این گزارش اشاره می‌کند که ۱۸۹ شرکت در حال کار با فناوری بلاک‌چین درزمینه‌‌ی انرژی هستند، همچنین درحال‌‌حاضر ۷۱ پروژه در زمینه‌‌ی انرژی از فناوری بلاک‌‌چین بهره می‌‌برند که در میان‌‌آن‌‌ها، ۵۰ درصد پروژه‌‌ها براساس بلاک‌چین رمزارز اتریوم بنا نهاده شده‌‌اند. در مجموع، داده‌‌های گزارش IRENA حاکی از آن است که تا سپتامبر ۲۰۱۸، مبلغ ۴۶۶ میلیون دلار در فناوری بلاک‌چین صنعت برق سرمایه‌گذاری شده ‌است.

دلف دیلن، مدیر مرکز ابداعات و فناوری IRENA می‌‌گوید افزایش پیچیدگی در بخش برق نیازمند به‌‌کارگیری هوش، شفافیت و اتوماسیون خواهد بود. دیلن می‌‌افزاید:

بلاک‌‌چین می‌‌تواند به پیاده‌‌سازی قراردادهای هوشمند کاربردی در فروش انرژی فتوولتائیک به‌‌صورت همتابه‌‌همتا (peer to peer) و نیز مدیریت انرژی‌‌های تجدیدپذیر و ایجاد گواهی‌‌های کاهش انتشار کربن کمک شایانی کند.

فابیو کانسین، بنیانگذار شرکت نوپای Nash در لیختن اشتاین نیز در این موضوع هم‌‌نظر است که استفاده از راهکارهای مبتنی‌‌بر بلاک‌چین برای کنترل‌‌ و پرداخت هزینه‌‌های منابع تولید برق پراکنده می‌توانند کمک مؤثری برای انرژی‌های تجدیدپذیر محسوب شود. وی در ادامه می‌‌گوید:

امروزه، بزرگ‌ترین مانع بر سر راه انرژی‌‌های تجدیدپذیر، قابلیت ضعیف ذخیره‌‌سازی انرژی در آن‌‌هاست. آن‌ها درواقع منابع بار غیرپایه هستند. برای حل این مشکل، شما مجبورید به شبکه‌‌ی برق محلی متصل شوید تا درصورت کمبود، بتوانید انرژی را از محل‌‌های دیگری که ظرفیت بیشتری در تولید برق بادی یا خورشیدی دارند، دریافت کنید. فناوری بلاک‌چین می‌‌تواند به‌‌صورت مستقیم بر کسب درآمد و کنترل تولید و مصرف در شبکه‌‌ای توزیع‌‌یافته متشکل از تولیدکنندگان و مصرف‌‌کنندگان انرژی مورداستفاده قرار گیرد.

کانسین اشاره می‌‌کند که مشکل فعلی (یعنی نیاز به ارزش انتقال غیرمتمرکز در شبکه‌‌های توزیع‌‌یافته) درمورد راهکارهای اینترنت اشیا در زمینه‌‌ی حسگر داده نیز موضوعیت دارد. او می افزاید:

ما زمانی می‌‌توانیم اثرات انتشار کربن را به‌‌صورت بهینه ردیابی کنیم که نهادهای قانون‌‌گذار یا تدوین استاندارد، استفاده از حسگرهای مجهز به فناوری بلاک‌‌چین را در نیروگاه‌‌های برق الزامی کنند و بدین ترتیب تخصیص بودجه برای تولید برق به‌‌صورت بهینه‌‌ ممکن خواهد شد.

برای درک بهتر این موضوع باید بگوییم انرژی مورداستفاده برای انجام یک تراکنش بیت‌‌کوین برای تأمین برق موردنیاز ۱۵ خانوار در ایالات‌متحده در طول یک شبانه‌‌روز کافی است. زمانی‌که بخواهید تمام عملیات استخراج رمزارز در کل دنیا را درنظر بگیرید، این میزان انرژی مصرفی به‌‌اندازه‌‌ی کل انرژی برق مصرفی در کشور سنگاپور می‌‌رسد. از دیدگاه اثرات انتشار کربن، می‌‌توان گفت میزان انتشار سالیانه‌‌ی کربن در عملیات استخراج رمزداده براساس فناوری بلاک‌‌چین، برابر با کربن منتشرشده طی یک میلیون پرواز آتلانتیک خواهد بود.

تنها جنبه‌‌ی مثبت از این رشد سرسام‌‌آور در مصرف انرژی، ایجاد انگیزه‌‌ در استخراج‌‌کنندگان برای یافتن منابع انرژی ارزان‌قیمت‌‌تر است و این روزها تنها منابع تجدیدپذیر چنین ویژگی‌‌ای را دارند.

کخ می‌گوید که استخراج‌‌کنندگان رمزارزها در حال شناسایی و بررسی سایرمنابع ارزان و تجدیدپذیر نظیر انرژی زمین‌‌گرمایی و برقابی هستند. چندین شرکت تکنولوژی از جمله اینتل، سامسونگ، انویدیا، AMD و Bitmain تراشه‌هایی اختصاصی را ساخته‌‌اند که به‌‌طور خاص برای کاربرد در بلاک‌‌چین و کاهش مصرف انرژی در این فناوری طراحی شده‌اند.

کخ معتقد است درحالی‌که مصرف انرژی بلاک‌‌چین بیش از حد زیاد است؛ ولی این فرصتی تازه را در اختیار سازمان‌های جهانی قرار داده است. بیت‌‌کوین تنها نمونه از کاربردهای بلاک‌‌چین نیست؛ قراردادها نمونه‌‌ی دیگری هستند که بااستفاده از آن، شرکت‌ها می‌توانند بلاک‌‌چین را جایگزین شبکه‌‌ی پیچیده‌‌ی وکلا، حسابداران و بانک‌ها کنند تا مراحل احراز هویت، شناسایی و اعتماد را در رابطه‌ی قراردادی میان دو کسب‌وکار مدیریت کنند. رشد آهسته‌‌ی کابردهای بلاک‌‌چین در فرایندهای تجاری این فرصت را در اختیار سازمان‌‌ها قرار می‌‌دهد تا خود را با منابع انرژی تجدیدپذیر تطبیق دهند.

کخ می‌گوید ما حتی می‌توانیم آینده‌ای پایدارتر را برای بازارهای غیرمتمرکز تصور کنیم؛ مثلا می‌‌توان چندین منبع تأمین آب برای پیشنهاد به مشتریان در اختیار داشت و درنتیجه تنها منابعی با بازدهی بیشتر بتوانند قیمت‌‌هایی پایین‌‌تر را به مصرف‌‌کننده پیشنهاد کنند. کخ می‌‌افزاید:

با چنینی رویکردی می‌‌توانیم تحولات چشمگیرتری را در افزایش کارآیی تاسیسات شاهد باشیم؛ همین مثال در مورد گاز، برق و اینترنت نیز صدق خواهد کرد.

امین نیز در تأیید دیدگاه‌‌های کخ به این نکته اشاره می‌کند که تحلیل‌‌های صورت‌‌گرفته در گزارش IRENA نیز مؤید این مطلب است که نمی‌‌توان یک راهکار همه‌‌جانبه‌‌ی واحد را برای تحول در این بازار در نظر گرفت:

هیچ‌‌گونه نوآوری منحصربه‌‌فرد و واحدی به‌‌تنهایی اثربخش نخواهد بود؛ بلکه باید بتوان آن را را با نوآوری‌های دیگری در چهار بخش اصلی از صنعت برق شامل نوآوری‌ها در فناوری‌ها، مدل‌های کسب‌‌وکار، طراحی بازار و عملیات سیستم ترکیب کرد.