نفوذ زباله‎های پلاستیکی به عمیق‌ترین قسمت‌های اقیانوس

رفتن به اعماق اقیانوس‌ها آسان نیست. موجوداتی که در آنجا زندگی می‌کنند، عجیب هستند و با تاریکی، سرما و فشار خردکننده خو گرفته‌اند. اما در این گودال‌های عمیق که در عمق بیش از ۷۰۰۰ متری قرار دارند نیز رد پای اعمال انسان احساس می‌شود. برای اولین‌بار، دانشمندان در شکم موجوداتی که در این محیط‌ها زندگی‌ می‌کنند، پلاستیک یافتند؛ این موجودات از ۶ زیستگاه مختلف در عمیق‌ترین قسمت‌های اقیانوس آورده شده بودند.

یک تیم از پژوهشگران دانشگاه نیوکاسل در انگلستان، فرودگرهایی را به ۶ مورد از عمیق‌ترین گودال‌های کف اقیانوس در گستره‌‌‌ی وسیعی از مکان‌ها مانند ژاپن، درازگودال‌های ایزوبونین، پرو-شیلی، نیوهیبریدز، کرمادک و به عمیق‌ترین قسمت اقیانوس که تاکنون کشف شده است، یعنی گودال چلنجر در دراز گودال ماریانا، فرستادند.

هرکدام از این فرودگر‌ها با تجهیزاتی برای نظارت و نمونه‌برداری تجهیز شده‌اند؛ هنگامی که به سطح آب برگشتند، انواعی از موجودات دریایی کوچک به نام آمفی‌پاد را برای مطالعه بیشتر جمع‌آوری کرده بودند.

در این ۶ گودال، آن‌ها توانستند ۹۰ موجود دریایی را برای مطالعات بیشتر جمع‌آوری کنند، درواقع دانشمندان در انتهای مجاری گوارشی این موجودات به‌دنبال پلاستیک می‌گشتند. پژوهشگران در شکم ۷۲ درصد از این حیوانات پلاستیک پیدا کردند. این موضوع بسیار بد است. اما بدتر نیز می‌شود. درواقع هرچه که این موجودات در عمق بیشتری زندگی می‌کردند، احتمال وجود پلاستیک در بدن آن‌ها بیشتر می‌شد. در شکم ۵۰ درصد آمفی‌پادهای درازگودال نیوهیبریدز پلاستیک کشف شد. اما در درازگودال چلنجر، در عمق ۱۰۹۸۰ متری، ۱۰۰ درصد این موجودات در شکم خود پلاستیک داشتند.

آلن جیمسون، دانشمند علوم‌دریایی در دانشگاه نیوکاسل در سال ۲۰۱۷ هنگامی‌که یافته‌های خود را منتشر کرد، گفت:

این پژوهش نشان داد که میکروفیبرهای ساخته‌ی دست انسان درحال انباشته شدن در اکوسیستمی هستند که زیستگاه گونه‌های حیوانی است که ما درک کمی از آن‌ها داریم و در آزمایشگاه قابل مشاهده نیستند و نتوانسته‌ایم داده‌های پایه برای قبل از آلودگی درباره‌ی آن‌ها به دست آوریم. این مشاهدات عمیق‌ترین سابقه ثبت‌شده ممکن از وقوع حادثه میکروپلاستیکی هستند که نشان می‌دهد به احتمال بسیار بالا هیچ اکوسیستمی در دریا باقی نمانده است که تحت تاثیر آلودگی‌های انسان قرار نگرفته باشد.

سال گذشته، یک کیسه‌ی پلاستیکی در گودال ماریانا یافت شد. اکنون جیمسون و همکارانش نتایج پژوهش‌های خود را منتشر کردند که نشان می‌دهد این یک حادثه‌ی جداگانه نیست. زباله‌های ما راه خود را به سمت اعماق اقیانوس‌ها در سراسر جهان پیدا کردند و همه‌ی ما باید از این موضوع شرمنده باشیم.

بدیهی است که فرو‌ رفتن نهایی این زباله‌ها، به‌هراندازه، در دریا بد است. اگر یک رودخانه را آلوده کنید، می‌توان آن‌ را تمیز کرد. اگر ساحلی را آلوده کنید، جزر و مد می‌تواند آن را رقیق کند. اما در عمیق‌ترین نقاط اقیانوس‌ها، این آلودگی‌ها برای همیشه ماندگار هستند. این زباله‌ها را نمی‌توان از این مناطق خارج کرد و در این گودال‌ها هیچ حیوانی درحال تردد نیست.

ما نمی‌دانیم که این موضوع برای موجودات‌ اعماق اقیانوس‌ها به چه معنا است، اما ممکن است که برای آن‌ها عواقب خوبی به‌دنبال نداشته باشد. زباله‌های پلاستیکی یک قاتل شناخته‌شده برای لاک‌پشت‌های دریایی هستند و سال گذشته نهنگ‌هایی را در ساحل دیدیم که توسط آلودگی‌های پلاستیکی کشته شده بودند. برای آمفی‌پادها، پلاستیک‌های غیرقابل هضم می‌تواند روی شناور بودن و تحرک آن‌ها تأثیر بگذارد و آن‌ها را دربرابر شکارچیان آسیب‌پذیر کند. در اعماق این گودال‌ها، که غذا کمیاب است، اختلال در یک منبع صید می‌تواند اثر دومینویی ویرانگری داشته باشد.

این موضوع روی پژوهش‌ها نیز تأثیر دارد. پیشرفت‌های اخیر در حوزه‌ی فناوری روش‌های بی‌سابقه‌ای را در زمینه‌ی اکتشافات هادوپلاژیک یا فراژرف ایجاد کرده است و ما اکتشافات هیجان‌انگیزی درباره‌ی انواع گونه‌های جدید موجودات دریایی داشتیم؛ مانند حلزون‌ماهی که در سال  ۲۰۱۷ در گودال مارانیا کشف شد.

حلزون‌ماهی کشف‌شده در گودال مارینا

اما بشر برای مدت زمان زیادی، تولید پلاستیک درحال خسارت زدن به محیط‌زیست است. براساس پژوهشی که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، از سال ۱۹۵۰ تا ۲۰۱۵ بیش از ۸/۳ میلیارد تن پلاستیک توسط انسان تولید شده است. بیش از ۶/۳ میلیارد تن از این پلاستیک‌های تولیدشده به‌صورت زباله دور ریخته شدند که یا در محل دفن زباله دفن یا در طبیعت رها شدند. سخت است که بفهمیم که چقدر از این زباله‌ها به اقیانوس‌ها وارد شدند، اما پژوهشی در سال ۲۰۱۵ نشان داد که تنها در سال ۲۰۱۰ این رقم بیش از ۱۲/۷ میلیون تن بوده است.

بنابراین اگر حلزون‌ماهی گودال مارینا در یک اقیانوس آلوده نشده بود، ما هرگز آن را نمی‌دیدیم. جیمسون در این‌باره گفت:

ما هیچ پایه‌ای برای اندازه‌گیری آن‌ها نداریم. هیچ اطلاعاتی در مورد آن‌ها در حالت بکر خود وجود ندارد.  هرچه بیشتر درمورد این موضوع فکر می‌کنید، ناراحت‌کننده‌تر به‌نظر می‌رسد.

این پژوهش در ژورنال Royal Society Open Science  به چاپ رسیده است.