احیای گسترده جنگل‌ها و تاثیر چشمگیر آن بر کاهش روند گرمایش جهانی

مدت‌ها است درمورد این موضوع می‌شنویم که ایجاد جنگل می‌تواند زمین را از گرمایش جهانی نجات دهد. با‌این‌حال، چنین ایده‌ای بیشتر همچون شعاری ایده‌آل‌گرایانه به‌نظر می‌آید. حال، درنهایت داده‌هایی وجود دارند که نشان می‌دهند اگر گونه‌های مناسب درختان در زمین‌های مناسب در سرتاسر سیاره کشت شوند، جنگل‌های حاصل می‌توانند ۲۰۵ گیگاتن کربن‌دی‌اکسید را طی ۴۰ تا ۱۰۰ سال آینده به دام اندازند. تام کروثر، استاد اکولوژی اکوسیستم جهانی در مؤسسه‌ی فناوری فدرال زوریخ و نویسنده‌ی پژوهشی که در مجله‌ی Science منتشر شده، می‌گوید این مقدار حدود دو سوم از تمام کربن‌دی‌اکسیدی است که از زمان انقلاب صنعتی وارد اتمسفر شده است.

پژوهشگران حدود ۸۰ هزار تصویر ماهواره‌ای مرتبط‌ با پوشش درختان در سرتاسر جهان را تجزیه‌و‌تحلیل و نتایج حاصل را با اطلاعات مرتبط با خاک و شرایط اقلیمی موجود در پایگاه‌های داده‌های جهانی ترکیب کردند و هر بار یک هکتار را مورد ارزیابی قرار دادند. حاصل این کار، نقشه‌ی دقیقی بود که نشان می‌داد زمین به‌طور طبیعی از چه تعداد درخت می‌تواند پشتیبانی کند، جنگل‌ها در حال حاضر در کدام مناطق زمین وجود دارند و خارج از محدوده‌ی بیابان‌ها و علفزارها که قادر به حمایت از درختان نیستند، در کجا می‌توانند پرورش پیدا کنند.

پژوهشگران، جنگل‌های موجود و نیز مناطق شهری و زمین‌های استفاده شده برای کشاورزی را از این مناطق کم کردند. به این ترتیب، ۰/۹ میلیارد هکتار زمین باقی ماند که اگرچه درختی در آن وجود نداشت ولی قابلیت تبدیل به جنگل را داشت. اگر این فضاها با درختانی که در همان حوالی رشد می‌کنند پر شود، ذخیره‌ی رشد جدید می‌تواند ۲۰۵ گیگاتن از کربن را هنگام بلوغ جنگل‌ها ذخیره کند. کروثر می‌گوید:

البته پس از گذشت ۴۰ تا ۱۰۰ سال، زمانی‌که رشد جنگل متوقف شود، نرخ ذخیره‌ی کربن حالت هموار می‌گیرد اما پژوهشگران می‌گویند وقتی که درختان پیر از بین بروند و درختان جدید رشد کنند، ۲۰۵ گیگاتن کربن حفظ خواهد شد. این می‌تواند مخزنی از کربن اضافی باشد که دیگر در اتمسفر نیست.

آن‌طور که در تصاویر بالا مشاهده می‌کنید، زمین می‌تواند به‌طور طبیعی از ۴/۴ میلیارد هکتار جنگل پشتیبانی کند (مناطق رنگی در نقشه بالا؛ رنگ خاکستری نشان‌دهنده‌ی مناطقی مانند بیابان‌ها است که دارای ظرفیتی برای رشد درختان نیستند). وقتی جنگل‌های موجود، زمین‌های کشاورزی و مناطق شهری از زمین‌های بالقوه کم شود، ۰/۹ میلیارد هکتار باقی می‌ماند (مناطق رنگی در نقشه پایین). در این مناطق، درختان جدید می‌توانند رشد کنند و ۲۰۵ میلیارد تن کربن‌دی‌اکسید را از اتمسفر خارج کنند.

همچنین پژوهشگران یک ابزار برنامه‌ریزی متصل به نقشه ایجاد کردند که در دسترس عموم قرار می‌گیرد. افراد و سازمان‌ها می‌توانند روی هر منطقه از آن کلیک کنند تا ببینند در کدام مناطق می‌توان جنگل‌های جدیدی ایجاد کرد. کروثر دیگر تکنیک‌های برداشت کربن را که اخیرا به‌شدت مورد بحث قرار گرفته است، مانند بارورسازی اقیانوس (پرورش جلبک برای جذب کربن) یا برداشت مستقیم کربن از هوا (دستگاه‌هایی که کربن‌دی‌اکسید را از اتمسفر بیرون می‌کشند) در مطالعه‌ی خود درنظر نگرفته، اما فکر می‌کند که این روش‌ها نسبت‌به کاشت درختان پرهزینه‌تر هستند. او برآورد می‌کند که برای کاشت ۰/۹ میلیارد هکتار به ۳۰۰ میلیارد دلار نیاز است.

جنگل‌های جدید یک مزیت قدرتمند دیگر نیز به‌همراه دارند: آن‌ها تنوع زیستی را بازیابی می‌کنند و این امر بسیار مهم است زیرا گونه‌های گیاهی و جانوری زیادی درحال ناپدید شدن هستند.

کروثر می‌گوید او به مطالعه‌ی احیای جنگل پرداخته است، زیرا به‌دنبال راه‌هایی برای توقف کاهش گونه‌ها بوده است. از مزایای مهم جذب کربن، حفظ تنوع زیستی و افزایش آن است که در فراهم آوردن غذا، دارو و آب سالم برای انسان‌ها نقش دارند. روبین چازدون، زیست‌شناس تکاملی و اکولوژیست دانشگاه کانتیکت که در این پژوهش مشارکتی نداشته است، می‌گوید:

حذف تمام این کربن از اتمسفر می‌تواند نسبت‌به پیش‌بینی‌ها زمان بیشتری ببرد. جنگل برای رسیدن به بلوغ کامل به حدود ۷۰ تا ۱۰۰ سال نیاز دارد.

او می‌گوید با این حال هر کشت مجددی باید تا جایی که ممکن است، به‌سرعت آغاز شود؛ زیرا تغییرات اقلیمی احتمالا روی توانایی رشد جنگل‌ها تأثیر خواهد گذاشت. دماهای بالاتر باعث افزایش تنفس گیاهان و قرار گرفتن آن‌ها درمعرض استرس می‌شود. خشکسالی‌ها گسترش خواهد یافت و رشد گیاهان را کاهش خواهد داد.

کروثر اضافه می‌کند که اگرچه تغییرات آب‌و‌هوایی به گیاه اجازه رشد در عرض‌های شمالی خواهد دارد ولی موجب خشک شدن درختان موجود در عرض‌های گرمسیری می‌شود. او می‌گوید کاهش درختان در مناطق گرمسیری از افزایش رشد در عرض‌های جغرافیایی بالا سبقت خواهد گرفت. چازدون هشدار می‌دهد که کاشت مجدد درختان آن‌طور که به‌نظر می‌رسد ساده نبوده و در این اندیشه است که آیا ایجاد ۰/۹ میلیارد هکتار جنگل جدید با توجه به اولویت‌های رقابتی اصلا امکان‌پذیر خواهد بود یا نه. درختان بیشتر، آب بیشتری مصرف می‌کنند و این امر می‌تواند در مناطق خشک تهدیدی برای کشاورزی یا دیگر فعالیت‌های انسانی باشد. اگر مردم محلی نیاز به کسب درآمد از زمین داشته باشند، ممکن است تمایلی به جنگل‌ نداشته باشند. او می‌گوید:

برخی برنامه‌های معروف احیای جنگل (مثلا در کشور فیلیپین) با شکست رو‌به‌رو شد زیرا مشارکت محلی در آن وجود نداشت.

بهترین مناطق برای آغاز فعالیت احیای جنگل، مکان‌هایی هستند که مزایای مختلف می‌تواند به‌آسانی از آن‌ها به‌دست آید. در مقاله‌ای که در مجله‌ی Science Advances منتشر شد، چازدون و همکارانش مجموعه‌ای از مناطق را پیشنهاد کردند که دارای ظرفیت بالاتر از حد میانگین و همچنین سهولت آغاز به کار بودند.

چازدون می‌گوید فعالیت‌های مرتبط با ایجاد درختان جدید نشان می‌دهد که ما در حال وارد شدن به مرحله‌ی عملیاتی احیای هوشمندانه‌ی جنگل هستیم. او امیدوار است تعامل بین دانشمندان و سیاست‌مداران موجب به رسمیت شناختن ابزاری شود که ما را به‌سوی احیای مقرون‌به‌صرفه جنگل و با مزیت‌های بیشتر و بده‌وبستان کمتر رهنمود کند.