پژوهشی تازه درباره درختان و نقش آن‌ها در تغییرات اقلیمی

گیاهان ازجمله درختان به‌‌دلیل پدیده‌ی «اثر بارورسازی کربن» سریع‌تر رشد می‌کنند؛ اما مطالعات گذشته نشان داده‌اند این ارتباط ممکن است موقتی باشد. اکنون مطالعه‌ی جدیدی محدودیت‌های بالقوه‌ی بارورسازی کربن را نشان داده و به این موضوع پرداخته است که آیا گیاهان ممکن است به نقطه‌ی سرازیری برسند، وقتی دیگر افزایش کربن‌دی‌اکسید به‌معنای افزایش رشد گیاه نباشد. راب جکسون، دانشمند سیستم زمین می‌گوید:

در سه‌چهار دهه‌ی اخیر، جنگل‌ها و سیستم‌های زمینی به‌طور کلی حدود یک‌چهارم از انتشارات حاصل از سوخت‌های فسیلی را جذب کرده‌اند و بخش زیادی از آن صرف رشد گیاه شده است؛ اما آیا این رشد اضافی همچنان ادامه خواهد داشت؟

پژوهشگران ۱۳۸ آزمایش گذشته را بررسی کردند که روی افزایش سطوح کربن‌دی‌اکسید در منطقه‌ای کوچک تمرکز کرده بودند. این مناطق شامل علف‌زارها، مراتع، زمین‌های کشاورزی و سیستم‌های جنگلی بودند. پژوهشگران در این تجزیه‌و‌تحلیل‌ها از طیف وسیعی از مدل‌های آماری، یادگیری ماشین، مدل‌سازی کامپیوتری و داده‌های ماهواره‌ای استفاده کرده بودند تا مشخص کنند عوامل اقلیمی و مواد مغذی چقدر می‌توانند روی توانایی جذب کربن‌دی‌اکسید به‌وسیله‌ی گیاه تأثیرگذار باشند. این موضوع مهم است؛ زیرا گیاهان برای رشد فقط از کربن‌دی‌اکسید استفاده نمی‌کنند و به عوامل دیگر و مواد مغذی مهمی نظیر فسفر و نیتروژن نیز نیاز دارند. پژوهشگران در مقاله‌ی خود توضیح دادند:

شدت بارورسازی کربن‌دی‌اکسید در تقریبا ۶۵ درصد از پوشش گیاهی جهان تحت‌تأثیر نیتروژن و در تقریبا ۲۵ درصد از پوشش گیاهی جهان تحت‌تأثیر عنصر فسفر قرار می‌گیرد. رویکرد ما نشان می‌دهد سطوح کربن‌دی‌اکسیدی که تا سال ۲۱۰۰ موردانتظار است، به‌طور بالقوه می‌تواند زیست‌توده‌ی گیاهان را تا ۱۲ درصد بیشتر از سطوح کنونی افزایش دهد.

خبر مذکور می‌تواند خوشحال‌کننده باشد. این ظرفیت فوری برای جذب کربن‌دی‌اکسید، یعنی کمی زمان برای بهره‌برداری مناسب از توانایی شگفت‌انگیز درختان در جذب کربن داریم (حداقل تا پایان قرن حاضر)؛ اگرچه این موضوع مشخص نیست که پس از سال ۲۱۰۰، جنگل‌ها توانایی جذب کربن‌دی‌اکسید خود را حفظ کنند یا نه.

نتایج مطالعه‌ی حاضر دلیل دیگری است که نشان می‌دهد باید از جنگل‌ها و گیاهانمان مراقبت کنیم و هرچه‌زودتر در مناطقی درخت بکاریم که قبلا گیاهان آن‌ها پاک‌سازی شده است. سزار ترر، دانشمند علم محیط‌زیست دانشگاه استنفورد می‌گوید:

قبلا تجاوز به جنگل‌های طبیعی گرم‌سیری را شاهد بوده‌ایم که بزرگ‌ترین مخازن زیست‌توده‌ی روی زمین هستند. ما در حال از‌دست‌دادن ابزار فوق‌العاده مهمی برای محدودکردن گرمایش جهان هستیم.

البته، با وجود درختان هنوزهم مقدار زیادی کربن‌دی‌اکسید در اتمسفر می‌ماند و موجب گرم‌شدن زمین و ذوب کلاهک‌های یخی می‌شود. ما نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم گیاهان برای ما همه کار انجام دهند. ما باید همچنان به‌منظور ایجاد سیاست‌هایی با هدف با مبارزه با تغییرات اقلیمی تلاش کنیم و تأثیرات زیست‌محیطی خود را به‌ویژه درزمینه‌ی انتشار کربن‌دی‌اکسید کاهش دهیم. باوجوداین، دانستن این نکته مفید است که درختان می‌توانند به ما کمک کنند. جکسون می‌گوید:

کاشت درخت یا احیای جنگل‌ها مانند پس‌اندازکردن در بانک است. رشد اضافی حاصل از کربن‌دی‌اکسید سودی است که از سرمایه‌گذاری خود به‌دست می‌آوریم.

در‌حالی‌که درختان به‌تنهایی قادر نیستند ما را نجات دهند، در‌حال‌حاضر آن‌ها باید در نبرد ما درزمینه‌ی محدودکردن اثرهای تغییرات اقلیمی در کوتاه‌مدت نقش محوری ایفا کنند. ترر می‌گوید:

حفظ سوخت‌های فسیلی در زمین بهترین راه برای محدودکردن گرمایش بیشتر است؛ اما توقف جنگل‌زدایی و حفظ جنگل‌های موجود، بهترین راه‌حل بعدی ما است.

این پژوهش در مجله‌ی Nature Climate Change منتشر شده است.