هشدار دانشمندان: تغییرات اقلیمی زمین را نابود خواهد کرد
گروهی بین‌المللی متشکل از نزدیک به ۱۱ هزار دانشمند پیغام مهمی برای دنیا فرستاده‌اند که براساس آن، اگر تغییراتی سریع و عمیق و پایدار را در زندگی‌هایمان اعمال نکنیم، به‌زودی مصیبتی وصف‌ناشدنی برای انسان از راه خواهد رسید.
دانشمندان جهان ۴۰ سال است درباره‌ی بحران اقلیمی قریب‌الوقوع هشدار داده‌اند؛ اما تا‌به‌امروز، خواسته‌های همگانی آنان توجهات اندک را جلب کرده و تغییراتی به‌مراتب کمتر را سبب شده است. اکنون آن‌ها در کشاکش وضعیت اضطراری اقلیمی و با وجود دورنمایی نه‌چندان روشن، باردیگر برای آگاه‌سازی دنیا تلاش کرده‌اند. توماس نیوسام، دانشمند محیط‌زیست از دانشگاه سیدنی می‌گوید:
دانشمندان تعهد اخلاقی دارند که هر تهدید عظیم را به بشر هشدار دهند. باتوجه‌به داده‌هایی موجود، واضح است که با وضعیت اضطراری اقلیمی مواجه هستیم.
دو سال پس از تألیف یکی از بحث‌برانگیزترین مقاله‌های اقلیمی که بزرگ‌ترین گروه بین‌المللی از دانشمندان آن را تأیید کردند، نیوسام و همکارانش با نوشتن مقاله‌ای هشدار فوری دیگری به تمام دنیا داده‌اند. مقاله‌ی جدید که موج نگرانی‌های محیط‌زیستی اخیر در سطح جهانی پشتیبان آن بوده، داده‌های عمومی و موجود ۴۰ ساله را واکاوی کرده و مصرف انرژی، درجه‌ی حرارت سطحی، جمعیت، جنگل‌زدایی، یخ‌های قطبی، نرخ باروری و البته انتشار کربن را پوشش داده است.
مقاله‌ی اخیر که نخستین‌بار روز گذشته منتشر شد، از همین‌حالا حجم چشمگیر و درخورتوجه‌ای از حمایت و موافقت را به‌خود جلب کرده است و در فهرست حامیان آن، نام دانشمندانی از ۱۵۰ کشور مختلف دنیا به‌چشم می‌خورد. مؤلفان می‌نویسند:
بحران اقلیمی از راه رسیده و با سرعتی بیش‌ازپیش‌بینی اغلب دانشمندان در حال گسترش است. این بحران شدیدتر از حد انتظارها است و اکوسیستم‌های طبیعی و سرنوشت بشر را تهدید می‌کند.
- کنترل جمعیت و تغییرات اقلیمی؛ آیا تصورات ما همگی غلط بوده است؟
- ۵۰ تریلیون دلار؛ شرح تفکیک هزینه‌‌های لازم برای رسیدن به اهداف توافق پاریس
نتایج پژوهش اخیر نکته‌ی تازه‌ای دربرندارد؛ اما بر اهمیت راهکارهای مشخص و نشانه‌های نگران‌کننده نظیر تشدید تولید گوشت، نابودی درختان، نرخ زاد‌و‌ولد و انتشار کربن تأکید کرده است. ویلیام ریپل، بوم‌شناس دانشگاه ایالتی اورگن می‌گوید:
با وجود مذاکرات جهانی و مهم ۴۰ ساله، به‌طور عمده تغییر خاصی در راه و روشمان اعمال نکرده‌ایم و اساسا در حل این بحران ناکام مانده‌ایم.
به‌گفته‌ی مؤلفان، به‌منظور توقف بدترین عواقب بحران اقلیمی، باید رویه‌های جاری را به‌کلی تغییر دهیم و تمام سوخت‌های فسیلی باقی‌مانده را درون زمین رها و به‌جای آن، فناوری جذب کربن و تجدیدپذیر را پیگیری کنیم و به مصرف غذاهای گیاهی‌تر و ارائه‌ی خدمات تنظیم خانواده برای تمام افراد، به‌ویژه دختران و زنان جوان، روی آوریم.
مولفان اذعان می‌کنند کشورهای ثروتمندتر به‌نحو اجتناب‌ناپذیری پیش‌گام تغییرات یادشده خواهند بود؛ اما اگر کل دنیا واقعا درباره‌ی آینده‌ای خالی از کربن جدی است، به‌ضرورت باید از کشورهای فقیرتر نیز پشتیبانی کند.
هم‌زمان با حکم‌فرمایی جوامع در نشر آلایندگی‌ها، باید به‌سرعت نابودی زیستگاه و تنوع زیستی را متوقف و معکوس کنیم و به جنگل‌ها و دیگر زیستگاه‌های طبیعی امکان رشد و ذخیره‌سازی کربن را بدهیم. مؤلفان برآورد می‌کنند صرفا با همین راهکارهای طبیعی می‌توانیم به تحقق یک‌سوم از بلندپروازی‌های توافق پاریس دست پیدا کنیم. دانشمندان می‌گویند:
اهداف ما باید از رشد تولید ناخالص داخلی و پیگیری ثروت به‌سوی اکوسیستم‌های پایدار و بهبود تندرستی انسان به‌واسطه‌ی اولویت‌بندی نیازهای اساسی و کاهش نابرابری تغییر کند.
واضح است با وجود اغلب رهبران کنونی جهان، چرخش یادشده تغییر سیاست عظیمی محسوب می‌شود؛ اما خبر خوشحال‌کننده این است که اگر دنیا موفق شود، تندرستی و سلامت بشر و زمین، تنها خانه‌مان، در عالم بسیار بهتر حاصل خواهد شد.
در چند سال اخیر، اوضاع در مسیر امیدوارکننده‌ای در حال حرکت بوده است. انرژی‌های خورشیدی و بادی در دهه‌ی گذشته بیش از ۳۰۰ درصد رشد کرده‌اند و حجم واگذاری سوخت‌های فسیلی به بیش از هفت‌تریلیون دلار رسیده و قیمت‌گذاری کربن به آهستگی در حال رواج بیشتر است. ناگفته نماند اقدامات اقلیمی گسترده‌ی اشخاص و شرکت‌ها و کشورها نیز اهمیت بسزایی داشته است.
با این اوصاف، مؤلفان معتقدند اگر می‌خواهیم از رسیدن به نقطه‌ی اوج برگشت‌ناپذیر یا گلخانه‌سازی فاجعه‌بار زمین اجتناب کنیم که به‌طرز فزاینده‌ای خارج از کنترلمان خواهد بود، باید همچنان اقدامات بسیار زیاد دیگری انجام دهیم. نیوسام دراین‌باره می‌گوید:
هرچند اوضاع بد است، کاملا ناامید نیستیم و می‌توانیم برای حل وضع اضطراری اقلیمی گام‌هایی برداریم.
پژوهش جدید اقلیمی در نشریه‌ی BioScience منتشر شده است.
نظرات