گازهای تخریب‌کننده‌ ازن؛ عامل تشدید گرمایش شمالگان

براساس نتایج مطالعه‌ای جدید، گازهای تخریب‌کننده‌ی لایه‌ی ازن ممکن است مسئول نیمی از اثرهای تغییرات اقلیمی مشاهده‌شده در شمالگان بین سال‌های ۱۹۵۵ تا ۲۰۰۵ باشد. این یافته‌ها می‌تواند به توضیح دلیل ناهمخوانی بین تغییرات اقلیمی در این منطقه با دیگر بخش‌های زمین کمک کند؛ ناهمخوانی‌هایی که موجب سردرگمی دانشمندان شده است.

شمالگان با سرعتی بیش از دوبرابر متوسط سرعت گرمایش بخش‌های دیگر زمین در حال گرم‌شدن است؛ پدیده‌ای که با‌ عنوان «تقویت شمالگان» شناخته می‌شود و این منطقه از زمین با سرعت سرسام‌آوری در حال از‌دست‌دادن یخ‌های خود است. مواد تخریب‌کننده‌ی ازن مانند کلروفلوئوروکربن‌ها (CFC) اتمسفر را صدهابرابر بیشتر از کربن‌دی‌اکسید گرم می‌کنند.

مارک اینگلند، دانشمند مؤسسه‌ی اقیانوس‌شناسی اسکریپس در کالیفرنیا، می‌گوید بیشتر پژوهش‌های انجام‌شده درزمینه‌ی این مواد شیمیایی روی تأثیر آن‌ها بر لایه‌ی ازن و به‌ویژه در نیم‌کره‌ی جنوبی متمرکز بوده است. او یکی از نویسندگان مقاله‌ای است که به‌تازگی در مجله‌ی Nature Change Change منتشر شده است.

اینگلند و همکارانش شبیه‌سازی‌های اقلیمی را با و بدون درنظرگرفتن انتشار انبوه گازهای CFC اجرا و نتایج آن‌ها را مقایسه کردند؛ پدیده‌ای که از دهه‌ی ۱۹۵۰ آغاز شد. شبیه‌سازی‌ها نشان می‌داد بدون ترکیبات CFC، میانگین گرمایش شمالگان ۰/۸۲ درجه‌ی سانتی‌گراد است و وقتی ترکیبات مخرب ازن نیز در شبیه‌سازی‌های گنجانده شد، این مقدار به ۱/۵۹ درجه‌ی سانتی‌گراد رسید. پژوهشگران شاهد تغییرات چشمگیری در پوشش یخ‌ دریا در دو مجموعه‌ی شبیه‌سازی‌ بودند.

تغییرات اقلیمی در شمالگان در حال کاهش یخ‌های دریا است

پژوهشگران با اجرای مدل‌ها با غلظت‌های CFC ثابت و تغییر ضخامت لایه‌ی ازن، توانستند گرمایش منطقه را مستقیما به این مواد شیمیایی ارتباط دهند. ماریکا هلند، دانشمند اقلیم‌شناس مرکز ملی پژوهش‌های جوی در بولدر کلرادو، درباره‌ی این موضوع می‌گوید:

گروه اینگلند مطالعه‌ی دقیقی روی مدلی واحد انجام داده‌اند و فکر می‌کنم نتایج آن معقول است.

هلند می‌گوید اثر گرمایشی مواد تخریب‌کننده‌ی ازن در اتمسفر پدیده‌ای است که به‌خوبی نشان داده شده است؛ اگرچه او خاطرنشان می‌کند پیچیدگی‌های مدل‌های اقلیمی این امر را دشوار می‌کند که با اطمینان بگوییم دقیقا چقدر از این اثر در شمالگان وجود دارد. سوزان استراهان، دانشمند مرکز پرواز فضایی گودارد ناسا در گرینبلت مریلند، معتقد است این پژوهش جالب و بحث‌برانگیز است؛ اما هنوز درباره‌ی نتیجه‌گیری‌ها متقاعد نشده است. او می‌گوید اگر تیم می‌توانست توضیح فیزیکی آشکاری برای تقویت مدل‌سازی‌شده ارائه دهد، استدلال قوی‌تری حاصل می‌شد. هم استراهان و هم سیسیلیا بیتز، دانشمند اقلیم‌شناس دانشگاه واشنگتن در سیاتل‌، می‌گویند برای بهبود برآوردها درباره‌ی میزان تأثیر گازهای CFC در گرم‌شدن شمالگان، به تکرار این نتایج در مدل‌های اقلیمی دیگر نیاز است.

پس از تصویب پروتکل مونترال در سال ۱۹۸۹، غلظت گازهای CFC به‌تدریج کاهش پیدا کرد. بیتز می‌گوید اگرچه عوامل متعدد دیگری نیز در گرم‌شدن شمالگان مؤثرند، این نتایج نشان می‌دهد گرمایش شمالگان و ذوب‌شدن یخ دریا ممکن است در آینده و با خارج‌شدن مقدار بیشتری از گازهای تخریب‌کننده‌ی ازن از اتمسفر تعدیل پیدا کند:

این مقاله‌ بسیار مهم است؛ زیرا با قدری خوش‌بینی همراه است.