آلودگی هوا: دنیاگیری خاموشی که از هر ویروسی خطرناک‌تر است

طبق پژوهش‌های جدید، آلودگی هوا، قاتل خاموش یا دنیاگیری پنهان است که می‌تواند از هر جنگ، خشونت یا بیماری خطرناک‌تر باشد. پژوهشگران در سال ۲۰۱۵، با استفاده از داده‌های سازمان جهانی بهداشت (WHO)، رابطه‌ی بین آلودگی هوا و ۸/۸ میلیون مرگ زودرس را نشان دادند. براساس نرخ مرگ و میر و تحلیل‌های جدید، میانگین سن امید به زندگی در سراسر جهان به اندازه‌ی سه سال کاهش یافته است. به‌گفته‌ی توماس مونزل، شیمی‌دان مؤسسه‌ی مکس پلانک:

ازآنجاکه تأثیر آلودگی هوا بر سلامت انسان بیش از حد انتظار است و آلودگی در سراسر جهان وجود دارد می‌توان آلودگی را نوعی دنیاگیری جهانی قلمداد کرد.

البته، تمام انسان‌ها به‌صورت برابر تحت تأثیر آلودگی هوا قرار نمی‌گیرند. با پخش ذرات و گازهای مضر در جو، افراد کم سن‌ و سال یا افراد مسن و افرادی که در مناطق آلوده زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض ریسک قرار می‌گیرند. به‌گفته‌ی مؤلفان علت تقریبا ۷۵ درصد از مرگ‌ و میرها در سراسر جهان، آلودگی هوا است و بیشتر جان افراد بالای شصت سال را می‌گیرد. در میان جوان‌ها هم بیشتر مرگ و میرها در کودکان زیر پنج سال دیده شده است.

بااین‌حال کارشناسان سلامت عمومی هشدار داده‌اند، آلودگی هوا ریسکی بزرگ است که از آن چشم‌پوشی شده است. طبق آمار سال ۲۰۱۵، تأثیر آلودگی هوا بر انسان بسیار بیشتر از هر نوع جنگ یا خشونتی است (آلودگی هوا نرخ امید به زندگی را به اندازه‌ی ۰/۳ سال کاهش داده است). حتی تأثیر مصرف تنباکو بر طول عمر، کمتر از آلودگی هوا است و برخلاف سیگار، راه فراری از آلودگی محیطی وجود ندارد. به‌گفته‌ی جو لیولد از مؤسسه‌ی سیپروس نیکوزیا:

نرخ مرگ و میر و کاهش امید به زندگی بر اثر آلودگی هوا با مصرف تنباکو قابل مقایسه است و این نرخ بسیار بالاتر از دیگر علت‌های مرگ و میر است. آلودگی هوا حتی از مالاریا، خشونت، HIV ایدز، الکل و مصرف مواد مخدر هم پیشی می‌گیرد.

آلودگی هوا با افزایش استرس اکسایشی، به عروق خونی آسیب می‌زند و درنتیجه باعث افزایش فشار خون، دیابت، سکته، حمله‌ و نارسایی قلبی می‌شود.

آلودگی هوا در مقایسه با دیگر علل مرگ و میر، خطرناک‌تر است. انسان شاید عامل کل آلودگی موجود در هوا نباشد اما در تولید دو سوم آن نقش دارد. درنتیجه از میان کل مرگ و میرهای سال ۲۰۱۵، در صورت نبود آلاینده‌های انسانی، ممکن بود ۲۵ تا ۸۰ درصد نجات پیدا کنند.

اگر کل آلاینده‌های انسانی به‌طور ناگهانی متوقف شوند، طبق پیش‌بینی‌ها سن میانگین امید به زندگی در سراسر جهان، یک سال افزایش خواهد یافت. به این صورت می‌توان از بیش از ۵/۵ میلیون مرگ و میر سالانه جلوگیری کرد؛ اما متأسفانه در بسیاری از نقاط جهان، عکس این مسئله در جریان است. برای مثال طبق داده‌ها در سال ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸، وضعیت آلودگی هوا در ایالات متحده پس از سال‌ها پیشرفت پایدار، بدتر شده است. تنها در سال ۲۰۱۸، کیفیت پائین هوا منجر به افزایش ۱۰ هزار مرگ و میر بیشتر از سال ۲۰۱۶ شد.

در آمریکای شمالی، نرخ کاهش میانگین امید به زندگی ۱/۴ سال بود و به عقیده‌ی پژوهشگران با کاهش سوخت‌های فسیلی می‌توان بیش از یک سال امید به زندگی را برگرداند. در آفریقا که گرد و غبار، آلاینده‌ی اصلی است، کاهش آلودگی‌ها می‌تواند سن امید به زندگی را به اندازه‌ی ۰/۷ سال افزایش دهد. به‌گفته‌ی مونزل:

سیاست‌گذارها و جوامع پزشکی باید بیشتر به این مسئله توجه کنند. آلودگی هوا و سیگار کشیدن هر دو قابل پیشگیری هستند اما در طول دهه‌های گذشته توجه کمی به آلودگی هوا اختصاص یافته است.»

پژوهشگران در جهت یافته‌های خود از مقام‌های عمومی و پزشکان درخواست کردند راهبردهای خود را به‌روزرسانی کنند و آلودگی هوای مزمن را در کنار سیگار کشیدن، دیابت و فشار خون بالا، به‌عنوان یکی از معیارهای اصلی ریسک بیماری‌های قلبی در نظر بگیرند.