کاهش چشمگیر آلودگی هوا؛ پیامد اقلیمی دنیاگیری ویروس کرونا

تصاویر ماهواره‌ای آژانس فضایی اروپا نشان می‌دهد همه‌گیری جهانی ویروس کرونا که فعالیت‌های صنعتی را متوقف کرده، به‌طور موقت سطوح آلودگی هوا را در سرتاسر جهان کاهش داده است. به‌گفته‌ی کارشناسان، این تغییر ناگهانی مانند آزمایشی بسیار بزرگ است که پیش از این هرگز در زمینه‌ی کاهش انتشارات صنعتی انجام نشده است.

تصاویر ماهواره‌ی Sentinel-5P نشان می‌دهد که طی شش هفته‌ی گذشته، سطوح نیتروژن‌دی‌اکسید در هوای شهرها و مجموعه‌های صنعتی آسیا و اروپا به‌طور قابل‌توجهی کمتر از مدت مشابه سال گذشته بوده است. نیتروژن‌دی‌اکسید از موتور اتومبیل‌ها، نیروگاه‌ها و دیگر فرایندهای صنعتی تولید می‌شود و تصور می‌شود که موجب تشدید بیماری‌های تنفسی مانند آسم شود. درحالی‌که گاز مذکور یک گاز گلخانه‌ای نیست، آلاینده‌هایی که از همان فعالیت‌ها و بخش‌های صنعتی سرچشمه می‌گیرند، مسئول بخش بزرگی از انتشارات کربنی و گرمایش جهانی هستند. پول مونکس، استاد آلودگی هوا در دانشگاه لستر پیش‌بینی کرد که در این رویداد، درس‌های مهمی برای آموختن وجود خواهد داشت. او گفت:

ما در‌حال‌حاضر به‌صورت غیرعمدی، درحال انجام بزرگ‌ترین آزمایشی هستیم که تاکنون دراین‌زمینه دیده‌ایم. ما درحال تماشای چیزی هستیم که اگر در آینده به‌سمت اقتصاد کم‌کربن برویم، ممکن است آن را ببینیم. نه اینکه از دست دادن زندگی را نکوهش نکنیم، اما ممکن است از اتفاقی وحشتناک قدری امید بگیریم و چیزی را ببینیم که می‌توانیم به‌دست آوریم.

مونکس، رئیس سابق کمیته‌ی مشاوره‌ی علمی دولت بریتانیا درمورد کیفیت هوا گفت که کاهش آلودگی هوا می‌تواند مزیت‌های سلامتی داشته باشد، گرچه بعید است که تلفات جانی ناشی‌از بیماری را جبران کند. او گفت:

کاملا ممکن است که کاهش آلودگی هوا برای افرادی که در گروه‌های آسیب‌پذیر قرار دارند مثلا برخی مبتلایان به آسم، سودمند باشد. این می‌تواند موجب کاهش شیوع بیماری شود. سطح بالای آلودگی هوا موجب تشدید نرخ پذیرش ویروس می‌شود زیرا باعث التهاب و تضعیف ایمنی می‌شود. (با کاهش آلودگی هوا) کشاورزی نیز ممکن است تقویت شود زیرا آلودگی هوا رشد گیاه را کاهش می‌دهد.

یکی از بزرگ‌ترین کاهش‌ها در سطح آلودگی‌ هوا در شهر ووهان در مرکز چین مشاهده شده است که در اواخر ماه ژانویه به‌شدت تحت قرنطینه قرار گرفت. این شهر ۱۱ میلیون نفری به‌عنوان قطب اصلی حمل‌و‌نقل چین عمل کرده و صدها کارخانه‌ی تأمین‌کننده‌ی قطعات خودرو و قطعات دیگر در آن مستقر است. طبق اعلام ناسا، سطوح نیتروژن‌دی‌اکسید در سرتاسر شرق و مرکز چین، ۱۰ تا ۳۰ درصد پایین‌تر از حالت عادی بوده است.

سطوح نیتروژن‌دی‌اکسید در کره جنوبی نیز که مدت‌ها است با انتشارات حاصل‌از نیروگاه‌هایی که زغال‌سنگ می‌سوزانند و نیز از تأسیسات صنعتی چین، درگیر است، کاهش یافته است. این کشور کل مناطق خود را به‌حالت تعطیل درنیاورده است اما در ردیابی و جداسازی موارد مشکوک به کرونا بسیار دقیق عمل می‌کند.

تغییرات شمال ایتالیا نیز قابل‌توجه است زیرا دود حاصل‌از مجموعه‌های متراکم کارخانه‌ها تمایل دارد که درمقابل آلپ و در انتهای دره پو به دام افتد و این منطقه را به یکی از کانون‌های آلوده‌ی غرب اروپا تبدیل کند. از زمانی‌که ایتالیا در تاریخ ۹ مارس به تعطیلی کشیده شد، سطوح نیتروژن‌دی‌اکسید در میلان و بخش‌های دیگر شمال این کشور حدود ۴۰ درصد کاهش پیدا کرده است. وینسنت هنری پوچ، مدیر سرویس اتمسفری کوپرنیک این وضعیت را بی‌سابقه می‌خواند و می‌گوید در گذشته شاهد تغییرات یک روزه در آلودگی هوا بوده‌ایم اما هیچ‌گاه چنین تغییر طولانی‌مدتی اتفاق نیفتاده است.

منبع کاهش انتشارات هنوز مشخص نیست. یک احتمال، کاهش میزان فعالیت در منطقه‌ی صنعتی ایتالیا است. عامل احتمالی دیگر کاهش ترافیک جاده‌ای است که بیشترین سهم را در انتشار نیتروژن دی‌اکسید در اروپا دارد. پوچ گفت که ماهواره‌ها درحال‌حاضر شروع به گرفتن چنین سیگنال‌هایی از شهرهای دیگر اروپا کرده‌اند که وارد وضعیت تعطیلی شده‌اند، اگرچه برای تأیید این الگو باید داده‌ها طی مدت طولانی‌تری مورد مطالعه قرار گیرند.

اگرچه بریتانیا ازنظر شیوع بیماری و واکنش دولت، بیش از یک هفته از ایتالیا عقب است، در‌حال‌حاضر، مانیتورهای کنار جاده نشان‌دهنده‌ی کاهش قابل‌توجهی در میزان آلودگی هوا در کانون‌های آلوده‌ای مانند ماری‌لبون در لندن هستند. به‌گفته‌ی مونکس، در بریتانیا، ترافیک جاده‌ای مسئول حدود ۸۰ درصد از انتشارات نیتروژن‌دی‌اکسید است. درمورد یک خودروی دیزلی متوسط، هر یک کیلومتر رانندگی‌نکردن معادل اجتناب‌از واردکردن ۵۲ میلی‌گرم آلاینده به هوا است. مونکس گفت:

چیزی که من فکر می‌کنم از این اتفاق حاصل شود، تشخیص این موضوع است که ظرفیت قابل‌توجهی برای تغییر روش‌های کار و سبک زندگی وجود دارد. این رویداد ما را در آینده وادار می‌کند تا به این مسئله فکر کنیم که آیا واقعا لازم است برای این کارها اتومبیل خود را سوار شویم و برای آن سوخت بسوزانیم.