قطب جنوب سریع‌تر از مناطق دیگر جهان در حال گرم‌شدن است
در ۳۰ سال گذشته، قطب جنوب یکی از مناطق روی زمین بوده است که بیشترین سرعت تغییر را به‌خود دیده و درمقایسه‌با دیگر مناطق جهان سه‌برابر سریع‌تر در حال گرم‌شدن بوده است. پژوهشگران معتقدند این روندهای گرمایشی بعید است فقط حاصل تغییرپذیری اقلیمی طبیعی باشد. به‌نظر می‌رسد اثرهای تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت‌های انسان با تأثیرات درخور‌توجه ناشی از تغییرپذیری طبیعی اقلیمی (تأثیر طبیعی مناطق گرم‌سیری روی اقلیم جنوبگان)، به‌منظور گرمایش جنوبگان عمل کرده باشد. این دو عامل با همکاری هم موجب شده‌اند گرمایش قطب جنوب به یکی از روندهای قدرتمند گرمایش روی زمین مبدل شود.
قطب جنوب دربرابر گرمایش مصون نیست
قطب جنوب در سردترین منطقه‌ی زمین، یعنی فلات جنوبگان، قرار دارد. متوسط دما در این منطقه دامنه‌ای از ۶۰- درجه‌ی سانتی‌گراد در زمستان تا ۲۰- درجه‌ی سانتی‌گراد در تابستان دارد. اقلیم جنوبگان به‌طورکلی در سال دامنه‌ی وسیعی از دما و اختلاف‌های منطقه‌ای شدیدی دارد.
ایستگاه آمونسن‌اسکات قطب جنوب، جنوبی‌ترین رصدخانه‌ی آب‌و‌هوایی روی زمین
در اواخر قرن نوزدهم، بیشتر مناطق غرب جنوبگان و شبه‌جزیره‌ی جنوبگان در حال گرم‌شدن بود؛ اما قطب جنوب (مناطق داخلی و دورافتاده‌ی مرتفع) تا دهه‌ی ۱۹۸۰ سرد شد. دانشمندان دمای منطقه را در ایستگاه آمونسن‌اسکات قطب جنوب، جنوبی‌ترین رصدخانه‌ی آب‌و‌هوایی زمین، از سال ۱۹۵۷ پیگیری کرده‌اند. این رکورد یکی از رکوردهای طولانی کامل دمایی در قاره‌ی قطب جنوب است.
تجزیه‌و‌تحلیل پژوهشگران از داده‌های ایستگاه آب‌و‌هوایی قطب جنوب نشان می‌دهد این منطقه از سال ۱۹۸۹ تا سال ۲۰۱۸ تا ۱/۸ درجه‌ی سانتی‌گراد گرم‌تر شده است و سرعت گرمایش آن با آغاز دهه‌ی ۲۰۰۰ افزایش یافته است. در همین مدت، گرمایش در غرب جنوبگان ناگاه متوقف شده و شبه‌جزیره‌ی جنوبگان شروع به سردشدن کرده است. یکی از دلایل گرمایش قطب جنوب، سیستم‌های کم‌فشار قوی‌تر و هوای طوفانی‌تر شرق شبه‌جزیره‌ی جنوبگان در دریای ودل است که هوای گرم و مرطوب را به‌سمت فلات جنوبگان می‌آورد.
میانگین سالانه‌ی ناهنجاری‌های دمایی سطح در ایستگاه آمونسن‌اسکات قطب جنوب بین سال‌های ۱۹۵۷ تا ۲۰۱۸
گرمایش قطب جنوب با مناطق گرم‌سیری ارتباط دارد
مطالعه‌ی جدید نشان می‌دهد بخش گرم‌سیری اقیانوس آرام هم‌زمان با قطب جنوب با سرعت شروع به گرم‌شدن کرد. پژوهشگران دریافتند حدود ۲۰ درصد از تغییرات دمایی سال‌به‌سال در قطب جنوب با دماهای اقیانوس آرام گرم‌سیری مرتبط بوده است و چندین مورد از سال‌های گرم در قطب جنوب در دو دهه‌ی گذشته رخ داده است؛ یعنی زمانی‌که اقیانوس آرام گرم‌سیری غربی نیز به‌طور غیرعادی گرم بود.
پژوهشگران برای بررسی مکانیسم احتمالی آزمایش مدل اقلیمی انجام دادند و دریافتند این گرمایش اقیانوسی الگوی موج اتمسفری ایجاد می‌کند که در سرتاسر اقیانوس آرام جنوبی تا جنوبگان امتداد می‌یابد. این امر به ایجاد سیستم کم‌فشار قوی‌تری در دریای ودل منجر می‌شود.
نقشه‌ی قاره‌ی قطب جنوب
از مطالعات گذشته می‌دانیم تغییرات منطقه‌ای شدید در روندهای دمایی تا حدی ناشی از شکل قطب جنوب است. صفحه‌ی یخی جنوبگان شرقی که با اقیانوس اطلس جنوبی و اقیانوس هند هم‌مرز است، بیشتر از صفحه‌ی یخی جنوبگان غربی به‌سمت شمال امتداد پیدا می‌کند. این امر موجب ایجاد دو الگوی آب‌و‌هوایی مختلف با اثرهای اقلیمی متفاوت می‌شود. بادهای یکنواخت‌تر و غربی در اطراف جنوبگان شرقی موجب می‌شود اقلیم محلی نسبتا پایدار بماند؛ درحالی‌که طوفان‌های شدید مکرر در عرض‌های جغرافیایی بالای اقیانوس آرام جنوبی هوای گرم و مرطوب را به بخش‌هایی از جنوبگان غربی می‌برد. دانشمندان پیشنهاد کرده‌اند این دو الگوی آب‌و‌هوایی مختلف و مکانیسم‌هایی که موجب تغییرپذیری آن‌ها می‌شود، دلیل اصلی تغییرپذیری منطقه‌ای قوی در روندهای دمایی جنوبگان است.
تغییرپذیری دمایی در قطب جنوب چنان شدید است که اثرهای ناشی از فعالیت‌های انسانی را می‌پوشاند.
تجزیه‌و‌تحلیل پژوهشگران نشان می‌دهد تغییرات شدید در دماهای قطب جنوب می‌تواند تا حدودی ناشی از تغییرپذیری گرم‌سیری طبیعی باشد. پژوهشگران برای برآورد اثرهای تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت انسان، بیش از ۲۰۰ شبیه‌سازی اقلیمی مختلف با غلظت‌های گازهای گلخانه‌ای مشاهده‌شده در فاصله‌ی سال‌های ۱۹۸۹ تا ۲۰۱۸ انجام دادند و نتایج آن‌ها را تجزیه‌و‌تحلیل کردند. این مدل‌های اقلیمی نشان می‌دهند افزایش اخیر در گازهای گلخانه‌ای احتمالا مسئول حدود ۱ درجه از ۱/۸ درجه افزایش دما در قطب جنوب بوده است.
پژوهشگران برای مقایسه‌ی نرخ‌های گرمایش اخیر با تمام روندهای دمایی ممکن ۳۰ ساله‌ی قطب جنوب که به‌طور طبیعی و بدون تأثیر انسان رخ می‌دهد، از مدل‌هایی استفاده کردند. در ۹۹/۹ درصد از موارد، گرمایش مشاهده‌شده فراتر از تمام روندهای ممکنی بود که بدون تأثیر انسان می‌توانست اتفاق افتد. بدان‌معنا که گرمایش اخیر در شرایط طبیعی ناممکن نبوده؛ ولی بسیار بعید است. به‌نظر می‌رسد اثرهای تغییرپذیری گرم‌سیری با افزایش گازهای گلخانه‌ای همکاری کرده باشد و نتیجه‌ی نهایی آن یکی از روندهای قوی گرمایش روی زمین است.
شبیه‌سازی‌های مدل‌های اقلیمی نشان‌دهنده‌ی ماهیت مهم تغییرپذیری دمایی قطب جنوب است. دمای مشاهده‌شده‌ی قطب جنوب با اندازه‌گیری‌هایی که به سال ۱۹۵۷ برمی‌گردد، نشان‌دهنده‌ی نوسان‌های دمایی ۳۰ ساله است که از بیش از یک درجه‌ی سانتی‌گراد کاهش دما در قرن بیستم تا بیش از ۱/۸ درجه‌ی سانتی‌گراد افزایش دما در ۳۰ سال گذشته متغیر بوده است. این بدان‌معنا است که نوسان‌های دماییِ چنددهه‌ای سه‌برابر قوی‌تر از گرمایش برآورد‌شده‌ی ناشی از تغییرات اقلیمی حاصل از فعالیت‌های انسانی است که حدود یک درجه‌ی سانتی‌گراد برآورد می‌شود. تغییرپذیری دمایی در قطب جنوب چنان شدید است که درحال‌حاضر، اثرهای ناشی از فعالیت‌های انسانی را می‌پوشاند.
مناطق درونی جنوبگان یکی از معدود مکان‌های باقی‌مانده روی زمین است که در آن گرمایش ناشی از انسان را نمی‌توان به‌دقت تعیین کرد؛ یعنی دشوار است بگوییم گرمایش ادامه خواهد یافت یا مدت تداوم آن چقدر خواهد بود. باوجوداین، این مطالعه نشان می‌دهد تغییرات اقلیمی شدید و ناگهانی بخشی از اقلیم بخش‌های درونی جنوبگان هستند. این روندها احتمالا در آینده ادامه خواهد داشت و با عمل خود یا اثر گرمایش ناشی از انسان را پنهان یا همراه با اثر ناشی از گازهای گلخانه‌ای، روند گرمایش را تشدید خواهد کرد.
نظرات