معضل آلودگی پلاستیکی جهان در سال ۲۰۴۰ به کجا خواهد رسید؟

درمورد چالش‌های دیگر زمین مانند تغییرات اقلیمی یا تخریب لایه‌ی ازن فکر کنید. در‌رابطه‌با آن‌ها، حوزه‌های بالغی از پژوهش ایجاد شده است که به دانشمندان اجازه می‌دهد تا مشخص کنند که گازهای مسبب این مشکلات از کجا می‌آیند و هر سال چه مقدار از آن‌ها وارد اتمسفر می‌شود؛ اما درمورد آلودگی پلاستیکی، تقریبا دراین‌باره که ضایعات پلاستیکی چگونه و در کجا تولید، مدیریت، بازیافت و دورانداخته می‌شوند، به‌ویژه در کشورهای دارای درآمد کم و متوسط هیچ چیز نمی‌دانیم.

پژوهشی که به‌تازگی در مجله‌ی Science منتشر شده است، شامل تلاشی بسیار دشوار برای کشف، ردیابی و مدل‌سازی جریان‌های فعلی و آینده‌ی پلاستیک‌ها در خشکی و آب می‌شود. پژوهشگران دریافتند که پلاستیک‌هایی که وارد محیط‌های دریایی می‌شوند، درصورت نبود اقدام جهانی، تا سال ۲۰۴۰ دو برابر خواهند شد و بیش از ۱٫۳ میلیارد تن ضایعات پلاستیکی وارد خشکی و آب خواهد شد. پژوهشگران با شناسایی روش‌های تولید و توزیع زباله‌های پلاستیکی، همچنین متوجه شدند که بهترین روش برای کاهش سیل پلاستیکی چیست. آن‌ها قهرمانان ناشناخته‌ای را پیدا کردند که در خط مقدم مبارزه با بحران آلودگی پلاستیکی قرار دارند و می‌توانند بهترین امید جهان برای سد کردن این جریان باشند.

مصرف پلاستیک‌های یک‌بار مصرف در جریان دنیاگیری کووید ۱۹ افزایش پیدا کرده است

پژوهشگران مدلی به نام P2O توسعه دادند که دانش جمع‌آوری‌شده درزمینه‌ی جریان‌های جهانی پلاستیک را با هم ترکیب می‌کند. مدل یادشده تولید، مصرف و مدیریت فعلی ضایعات را با پیش‌بینی‌های آینده، مورد مقایسه قرار می‌دهد. آیا زباله‌های خود را در باغ یا در خیابان می‌سوزانید؟ آیا آن‌ها را در رودخانه می‌ریزید؟ اگر پاسخ شما به هر دو سوال منفی باشد، شما احتمالا یکی از آن ۵٫۵ میلیارد نفری هستید که زباله‌‌شان جمع می‌شود. اگر از دو میلیارد باقیمانده باشید، با ضایعات جمع‌نشده‌ی خود چه می‌کنید؟ آیا آن‌ها را به رودخانه یا دامنه‌ی کوه‌ها می‌ریزید یا هنگام تاریکی کیسه‌ی زباله‌ی خود را در جنگل می‌اندازید؟

معمولا ضایعات پلاستیکی جمع‌آوری نشده به‌عنوان روش مجانی و مؤثر مدیریت ضایعات سوزانده می‌شوند. مدل پژوهشگران نشان می‌دهد که درمجموع بیش از ۲٫۲ میلیارد تن پلاستیک تا سال ۲۰۴۰ به‌صورت روباز سوزانده می‌شوند. این مقدار بسیار بیشتر از ۸۵۰ میلیون تنی است که طبق پیش‌بینی روی خشکی ریخته شده و نیز بیش از ۴۸۰ میلیون تنی است که در رودخانه‌ها و دریاها ریخته خواهد شد.

از ۹ نوع مداخله‌ای که مورد آزمایش قرار گرفتند، هیچ‌یک به‌تنهایی مشکل را حل نکرد. تنها رویکردی یکپارچه که علاوه‌بر افزایش پوشش جمع‌آوری شامل مداخلاتی از قبیل کاهش تقاضا برای پلاستیک‌های یک‌بار مصرف و غیر قابل بازیافت و بهبود انگیزه‌ی تجاری برای بازیافت مکانیکی باشد، می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد. برای کشورهایی که بیشتر از همه دچار مشکل آلودگی پلاستیکی هستند، این دانش می‌تواند راهی به سوی آینده باشد. اما حتی در بهترین سناریو نیز که در آن جهان اقدامات فوری و هماهنگ پیشنهادی را انجام می‌دهد، تا سال ۲۰۴۰، تقریبا ۷۱۰ میلیون تن ضایعات پلاستیکی وارد محیط زیست خواهند شد. این عدد ممکن است زیاد به‌نظر برسد؛ اما به‌معنای ۸۰ درصد کاهش در سطوح آلودگی پلاستیکی درمقایسه‌با حالتی است در صورت نبود اقدام، طی دو دهه‌ی آینده رخ خواهد داد.

مطالعه‌ی اخیر همچنین بر نقش ۱۱ میلیون جمع‌آوری‌کننده‌ی زباله در کشورهای دارای درآمد متوسط و کم تاکید می‌کند. این کارگران غیررسمی، انواع مختلف ضایعات ازجمله پلاستیک‌ را برای بازیافت جمع می‌کنند تا بدین روش بتوانند زندگی خود را بگذرانند. این مدل برآورد می‌کند که آن‌ها مسئول ۵۸ درصد از تمام ضایعات پلاستیکی جمع‌آوری‌شده برای بازیافت در سراسر جهان هستند که بیش از کل ضایعاتی است که به کمک خدمات جمع‌آوری در کشورهای پردرآمد جمع‌آوری می‌شود. بدون جمع‌آوری‌کننده‌های غیررسمی زباله‌ها، میزان پلاستیکی که وارد رودخانه‌ها و اقیانوس‌ها می‌شود، به‌طور چشم‌گیری بیشتر خواهد بود. تلاش‌ آن‌ها باید در طرح‌های مدیریت ضایعات شهری درنظر گرفته شود، نه‌تنها برای شناخت نقش عظیم آن‌ها؛ بلکه همچنین برای بهبود استاندارهای ایمنی وحشتناکی که درحال‌حاضر تحمل می‌کنند.

ارائه‌ی یک برآورد پایه‌ای از منابع و جریان آلودگی پلاستیکی و طرح‌ریزی آینده، کار دشواری است. درمورد ضایعات جامد اطلاعات دقیق بین‌المللی موجود نیست. اقلام پلاستیکی در سراسر جهان در ده‌ها هزار شکل، اندازه، انواع پلیمر و ترکیبات افزودنی وجود دارند. همچنین ازنظر نگرش‌های فرهنگی درمورد روش‌های مدیریت ضایعات، نحوه‌ی مصرف محصولات پلاستیکی و انواع زیرساخت‌ها و تجهیزات مورد استفاده برای مدیریت ضایعات اختلاف‌های فاحشی وجود دارد. به‌گفته‌ی پژوهشگران مطالعه‌ی حاضر، تلاش مدل‌سازی آن‌ها تمرینی ظریف و خسته‌کننده برای ساده‌سازی و عمومی کردن این پیچیدگی به‌شمار می‌آید. آن‌ها می‌گویند: «برای درک این که یافته‌های ما چقدر قابل اطمینان، صحیح و دقیق است، به اولین مدل‌هایی فکر کنید که در دهه‌ی ۱۹۷۰ حساسیت اقلیم را دربرابر تاثیرات انسانی برآورد می‌کردند. امیدواریم شواهدی که ارائه کرده‌ایم اطلاعات مورد نیاز برای ایجاد یک استراتژی جهانی و اقدامات پیشگیرانه محلی قدرتمند را فراهم کند. چالش آلودگی پلاستیکی می‌تواند به‌طور چشم‌گیری در مدت زمان یک نسل کنترل شود. بنابراین، آیا کسی آمادگی اقدام را دارد؟»