چین متعهد شد انتشار کربن خود را تا سال ۲۰۶۰ به صفر برساند

وعده غیرمنتظره چینی‌ها برای رساندن انتشار کربن‌دی‌اکسید به صفر، موجب به راه افتادن موجی از خوش‌بینی در بین فعالان محیط‌زیست و سران سازمان ملل متحد در راستای مبارزه جدی با تغییرات اقلیمی شده است. شی جین‌پینگ رئیس‌جمهور چین در خلال ایراد سخنرانی ویدئویی خود از پکن در مجمع عمومی سازمان ملل اعلام کرد که چین تا قبل از سال ۲۰۶۰ به سطح خنثی انتشار کربن خواهد رسید و اطمینان حاصل خواهد کرد که نقطه اوج انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را نیز تا قبل از سال ۲۰۳۰ پشت سر بگذارد.

رئیس‌جمهور چین، در خلال گفته‌های خود ابراز داشت:

چین با اتخاذ سیاست‌ها و اقدامات سختگیرانه‌تری، مشارکت‌های ملی خود (طبق توافق اقلیمی پاریس) را بهبود خواهد بخشید.

وعده بزرگ و غیرمنتظره‌ی آقای شی، انگیزه تازه‌ای برای سازمان ملل متحد خواهد بود تا بتواند به نحو موثرتری به مقابله با بحران اقلیمی بپردازد. تام ودروف، دیپلمات سابق اقلیمی و مشاور ارشد سازمان انجمن آسیا، گفت: تعهد شی (جین‌پینگ) برای دستیابی به سطح خنثی انتشار کربن تا قبل از سال ۲۰۶۰،‌ اتفاقی تعیین‌کننده است. هم‌اکنون برای اولین‌بار یک مسیر دراز مدتِ کاملا روشن از نحوه کربن‌زدایی چین در دست داریم.

 چین بزرگ‌ترین آلاینده جهان به شمار می‌رود و قبلا تنها به این بسنده کرده بود که نقطه اوج انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را تا سال ۲۰۳۰ پشت سر بگذارد. همچنین واکنش این کشور به بحران کرونا، ساخت نیروگاه‌های زغال سنگ جدید بوده است. بااین‌حال، سران چین هفته گذشته یک نشست آنلاین را با مقامات اتحادیه اروپا برگزار کردند که در آن پکن به اتخاذ موضعی قوی‌تر در قبال بحران اقلیمی ترغیب شد.

شی جین‌پینگ رئیس‌جمهور چین در هنگام ایراد سخنرانی ویدئویی از پکن در مجمع عمومی سازمان ملل متحد

در خلال همین نشست، اعضای اتحادیه اروپا نیز متعهد شدند تا طبق توافق پاریس، انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را تا سال ۲۰۳۰ به میزان ۵۵ درصد کاهش دهند. وعده چین می‌تواند پیشرفت چشمگیری برای کنفرانس «تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد (Cop26)» در سال آینده باشد. این کنفرانس به میزبانی انگلیس و پس از یک سال تأخیر در نوامبر ۲۰۲۱ (آبان ۱۴۰۰) برگزار می‌شود.

کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد، یکی از آخرین فرصت‌های جامعه جهانی برای قرار گرفتن در مسیر  دستیابی به اهداف توافق‌نامه پاریس در سال ۲۰۱۵ است که هدف آن نگه داشتن گرمایش زمین زیر ۲ درجه سانتی‌گراد (پیش از دوره صنعتی شدن) است. بااین‌حال، با درنظرگرفتن وعده‌های فعلی، گرمایش جهانی به میزان فاجعه‌بار ۳ درجه‌ سانتی‌گراد بالاتر از دوره پیشاصنعتی خواهد رسید. قرار است امسال هر کشوری با یک طرح ملی قوی وارد کارزار مبارزه با تغییرات اقلیمی شود.

اما تا همین اواخر، عمدتا تنها کشورهای کوچک با سهم کمی از آلاینده‌های جهان گام‌های جدی را برداشته بودند. حال باتوجه‌به اینکه چین و اتحادیه اروپا به‌صورت جدی وارد کارزار شده‌اند، دو تن از ۳ تولیدکننده بزرگ گازهای گلخانه‌ای جهان قول اقدامات جدی در قبال اتخاذ سیاست‌های اقلیمی داده‌‌اند.

حال، بزرگ‌ترین بازیگر غایب از صحنه‌، ایالات متحده به ریاست‌ جمهوری دونالد ترامپ است که قرار است روز ۴ نوامبر (۱۴ آبان) یک روز پس از انتخاب ریاست ‌جمهوری از توافق‌نامه پاریس خارج شود. پرزیدنت ترامپ درست قبل از سخنرانی رئیس‌جمهور چین، از تریبون خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای انتقاد از توافق‌نامه پاریس و حمله به چین به‌عنوان بزرگ‌ترین عامل انتشار گازهای گلخانه‌ای جهان استفاده کرد. در صورت انتخاب مجدد آقای ترامپ برای دوره دوم، سایر کشورها قول داده‌اند که بدون آمریکا به اقدامات خود ادامه دهند. هر چند، تصور چنین کاری بسیار دشوار به‌نظر می‌رسد.

جو بایدن، نامزد حزب دموکرات انتخابات ریاست جمهوری، وعده پیوستن (مجدد) کشورش به توافق‌نامه پاریس و کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای خود را داده است. مفسران سیاسی و فعالان محیط‌زیستی از موضع جدید چین به‌عنوان یک گام بزرگِ رو به جلو به گرمی استقبال کرده‌اند.

 لورنس توبیانا، دیپلمات فرانسوی که سهم عمده‌ای در تدوین توافق‌نامه پاریس داشته و اکنون ریاست «بنیاد اقلیم اروپا (ECF)» را برعهده دارد، گفت:

از تعهد شی جین‌پینگ در خصوص پشت سر گذاشتن اوج انتشار گازهای گلخانه‌ای تا پیش از سال ۲۰۳۰ و رساندن انتشار کربن به صفر تا قبل از سال ۲۰۶۰ به گرمی استقبال می‌کنیم. رهبری پکن، بروکسل و پایتخت‌های کشورهای صنعتی به همه‌ی ما این اعتماد را می‌دهد تا به کنفرانس سال آینده تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد خوش‌بین باشیم.

لی شوئو، یک مقام ارشد سیاست‌های اقلیمی در سازمان زیست‌محیطی «گرین‌پیس» نیز گفت:

لازم است وعده شی با جزئیات بیشتر و اجرای دقیق آن همراه باشد. چین می‌تواند چقدر نقطه اوج انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را جلو بیاندازد؟ سطح خنثی انتشار کربن چگونه با گسترش مداوم سوخت‌های فسیلی (زغال سنگ) هم‌خوانی خواهد داشت؟ اینها سوالاتی هستند که نیاز است پکن پاسخ بهتری به آن‌ها بدهد. اما (وعده اخیر) مطمئنا به مساعد شدن شرایط در سالی پر چالش برای محیط‌زیست یاری رسانده و نمایانگر آغاز دور تازه‌ای از تلاش‌های جهانی برای حل بحران اقلیمی است.

برای نگه داشتن افزایش دمای جهانی زیر ۲ درجه سانتی‌گراد طبق برآوردهای علمی، انتشار گازهای گلخانه‌ای باید در این دهه به‌شدت کاهش یابد و در اواسط قرن حاضر نیز شاهد به صفر رسیدن انتشار آلاینده‌ها باشیم. به این ترتیب، باید کشورهای ثروتمند تا سال ۲۰۵۰ میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را به صفر رسانده و کشورهای در حال توسعه نیز در دهه‌ی بعد از آن به چنین میزان انتشاری دست پیدا کنند.

ریچارد بارون، مدیر اجرایی سازمان ناسودبر 2050 Pathways Platform نیز در این خصوص گفت:

هدف خنثی‌سازی کربن (چین) به لحاظ عملی و اقتصادی کاملا قابل دستیابی است. با مشخص کردن اهداف جدی‌تر از سوی چین و اتحادیه اروپا، اکنون نحوه‌ی دستیابی جهان به اهداف بلند مدت توافق‌نامه پاریس وضوح بیشتری یافته است.

وعده چین پس از تعامل دیپلماتیک اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد حاصل می‌شود. هفته گذشته سران اتحادیه اروپا نشستی آنلاین با پکن برگزار کردند. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل نیز که به‌شدت از تشویق چین صحبت به میان آورده بود، بحث تغییرات اقلیمی را درکنار بحران کرونا به کانون توجه مجمع عمومی امسال سازمان ملل تبدیل کرد.

• ادامه حیات کره زمین در گروی کاهش گازهای گلخانه‌ای
• اگر روند انتشار گازهای گلخانه‌ای معکوس نشود، زمین به مرحله بازگشت‌ناپذیر می‌رسد

سازمان ملل همچنین میزبان کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد را نیز تحت فشار قرار داده است. انگلیس اگرچه ریاست این کنفرانس را برعهده دارد، اما هنوز سند تعهدات ملی در قبال توافق‌نامه پاریس را ارائه نکرده است. انتظار می‌رود بوریس جانسون، نخست‌وزیر این کشور از مجمع عمومی سازمان ملل برای اعلام این سند و همچنین ارائه برنامه‌ خود برای پایان دادن به یارانه‌های سوخت فسیلی انگلیس در داخل و خارج از کشور استفاده کند.