وقوع همزمان گرما و خشکسالی در دهههای اخیر بیشتر شده است
براساس مطالعهای جدید، ترکیب شرایط خشکسالی و امواج گرما که ممکن است احتمال وقوع آتشسوزیهای طبیعی را بیشتر کند، در غرب آمریکا بهشدت روبهفزونی است. طبق انتظار، پیامدهای حاصل میتواند فاجعهبار باشد. بهخوبی ثابت شده است که خشکسالی و امواج گرما در دهههای اخیر با فراوانی بیشتری رخ داده است. درحالیکه این شرایط بهتنهایی نیز موجب خسارتهایی میشوند، همزمانی آنها میتواند ویرانی بیشتری بهبار آورد.
دکتر مجتبی صادق، یکی از نویسندگان مطالعهی جدید است که نتایج آن در مجلهی Science Advances منتشر شده است. وی میگوید: «آنچه قبلا رویداد آبوهوایی مضاعف نادری بود، بهدلیل تغییرات اقلیمی بهطور مکرر رخ میدهد. این رویدادها، یعنی رویدادهای همزمان درحال شدتگرفتن هستند.» مقالهی جدید با کاوش رکوردهای آبوهوایی ۱۲۲ سال اخیر آمریکا، رویدادهای خشکسالی و گرمایی را بررسی میکند که در این کشور رخ داده است.
براساس یافتههای پژوهشگران، این دو پدیده، یعنی خشکسالی و گرما، یکدیگر را در چرخهی تشدیدکنندهای تغذیه میکنند. آنها میتوانند در مسیر باد نیز منتشر شوند و خشکسالی و گرما را به مناطق وسیعتری گسترش دهند. درحالیکه پژوهشگران انتظار داشتند سوابق بررسیشدهی آنها نشاندهندهی افزایش در رویدادهای ترکیبی باشد، دکتر صادق بیان میکند: «انتظار نداشتیم افزایشی اینچنینی را شاهد باشیم.»
درنتیجهی گرمایشی که مشخصهی تغییرات اقلیمی است، خشکسالیهایی نظیر آنچه امسال کالیفرنیا تجربه کرد، حتی زمانیکه میزان بارندگی بسیار اندک نباشد، رخ خواهد داد. سطوح خشکسالی و گرمای شدیدی که در نبود گرمایش ناشی از تغییرات اقلیمی انتظار میرفت هر ۷۵ سال یکبار در شمالغربی آمریکا رخ دهد، بین سالهای ۱۹۹۳ تا ۲۰۱۷ هر پنج یا شش سال یکبار رخ داده است.
مرتعی در درهی مرکزی کالیفرنیا. با تغییر اقلیم، امواج گرما و خشکسالی همزمان با فراوانی بیشتری رخ خواهد داد.
همچنین، مطالعهی جدید شرایط ترکیبی خشکسالی و گرما را بررسی کرد که در خشکسالی دههی ۱۹۳۰ اتفاق افتاد و موجب «داستبول» شد. داستبول یا دهه سی کثیف دورهای از طوفانهای شن شدید بود که آمریکا و کانادا را تحتتأثیر قرار داد. این فاجعه تا حد زیادی ناشی از فقدان بارندگی بود که به گرمترشدن هوا و اعمال مدیریت ضعیف زمین منجر شد و طوفانهای گردوغبار شدیدی بههمراه آورد. بااینحال، بلایای گرماخشکی اخیر بیشتر متأثر از گرمای بیشازحد بودهاند تا کمبود بارندگی. بهگفتهی پژوهشگران، مکانیسم آغازگر رویدادهای همزمان گرما و خشکی در حال تغییر از «فقدان بارندگی» به «گرمای بیشازحد» است.
نویسندگان نتیجهگیری کردند اگر خشکسالیهایی با طول و شدت خشکسالیهای رخداده در دههی ۱۹۳۰ در سالهای گرم رخ دهد که در دهههای اخیر بهدلیل گرمایش جهانی در حال وقوع مکرر است، همزمانی آنها پیامدهای ویرانگری بهبار خواهد آورد. علاوهبراین، هیچ منطقهی بزرگی در آمریکا دربرابر خشکسالیهای شدید ایمن نیست و افزایش گرما احتمال وقوع خشکسالیهای بزرگ را بیشتر میکند. علاوهبراین، گرمای ناشی از تغییرات اقلیمی تقاضا برای آب را افزایش میدهد و به کمبود آب منجر میشود. این امر ممکن است زیرساختها و جوامع را زیر فشار قرار دهد و آنها را به وضعیت ناشناختهای بکشاند.
دانیل سوین، دانشمند علوم جوّی از دانشگاه کالیفرنیا در لسآنجلس، معتقد است مهمترین یافتهی مقالهی جدید تعیین عامل گرما بهعنوان محرک خشکسالیها است. افزایش دمای ناشی از گرمایش جهانی موجب میشود به سطوحی از خشکسالی برسیم که در طول تاریخ کمسابقه بوده است. دکتر سوین اخیرا در مجموعهنظرات ارسالشده در توییتر اظهار کرده است که کالیفرنیا و احتمالا شمالغربی اقیانوس آرام در اوایل اکتبر موج گرمای شدید دیگری را شاهد خواهد بود که میتواند باردیگر موجب ایجاد شرایط آتشسوزی شدید شود. بهگفتهی وی، مطالعهی جدید بهخوبی توصیف میکند که چگونه شرایط خشکسالی و آتشسوزی گسترش مییابد و میتواند همزمان در مناطق وسیعتری رخ دهد و مدیریت آتشسوزی را بسیار دشوارتر کند. وی میگوید: «مطمئنا این وضعیت را در آتشسوزیهای سال ۲۰۲۰ میبینیم.»
دکتر صادق متذکر میشود کشور آمریکا کار چندانی برای حل این شرایط در حال تغییر انجام نداده است و ساختن خانههای جدید در مناطق مستعد آتشسوزی ادامه دارد. وی بیان میکند امسال ۳/۶ میلیون جریب زمین فقط در کالیفرنیا سوخته است و از شش مورد آتشسوزی بزرگ در تاریخ ایالت، پنج مورد در سال ۲۰۲۰ رخ داده است که نشان میدهد باید بهطور جدی مشکل تغییرات اقلیمی را حل کرد. اگر اقدامی برای رفع این مشکلات انجام ندهیم، وضعیت بدتر خواهد شد.