قسمت‌هایی از آمازون به‌جای جذب کربن، آن را منتشر می‌کند

مطالعه جدیدی با تجزیه‌و‌تحلیل صدها قرائت هوایی از میزان انتشارات گازی برفراز پوشش جنگل آمازون نشان داد مناطق جنگلی جنوب‌شرقی آمازون بیشتر از همه تحت‌تأثیر قرار گرفته‌اند. جنگل‌زدایی و تسریع روند گرمایش زمین موجب تغییر در توازن کربن شده است که در مناطق جنوب‌شرقی آمازون شدیدتر و در آنجا هم دما در حال افزایش است و هم بارندگی در فصل خشک کاهش پیدا کرده.

به‌گزارش نیویورک‌تایمز، مناطقی که بیش از همه تحت‌تأثیر قرار گرفته‌اند، در چهل سال گذشته در طول فصل خشک حدود ۲/۵ درجه سانتی‌گراد گرم‌تر شده‌اند که با تغییرات دیده‌شده در شمالگان مقایسه‌شدنی است. منطقه آمازون، محل بزرگ‌ترین جنگل‌های گرم‌سیری زمین، به‌عنوان جذب‌کننده مهمی برای کربن‌دی‌اکسید عمل کرده است. بااین‌حال، تغییر الگوهای آب‌و‌هوایی از اثربخشی آن به‌عنوان عامل مقابله‌کننده با تغییرات اقلیمی کاسته و این وضعیت با گرمایش زمین و انتشار بیشتر کربن‌دی‌اکسید ممکن است بدتر شود. لوسیانا وانی گاتی، دانشمند مؤسسه تحقیقات فضایی برزیل و نویسنده مقاله جدید، آن را حلقه‌ای منفی خواند. مقاله یادشده در مجله Nature منتشر شده است.

جنگل‌ها در ایالت ماتو گروسو در برزیل در سال ۲۰۱۹ برای ایجاد چراگاه‌های جدیدی برای گاوها سوزانده شدند

در سال‌های اخیر، مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که قابلیت منطقه جنگلی آمازون برای حذف‌ کربن از‌ هوا و ذخیره‌اش در حال تضعیف است؛ به‌طوری‌که در افزایش دمای زمین مشارکت نکند. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۵ در مجله Nature منتشر شد، نشان داد توانایی آمازون برای جذب کربن‌دی‌اکسید روند کاهشی طولانی‌مدتی را نشان می‌دهد که تا حدودی ناشی‌ از تغییرپذیری اقلیمی بیشتر و مرگ زودهنگام درختان است. افزون‌براین، مقاله‌ای که در سال ۲۰۱۸ در مجله Science Advances منتشر شد، هشدار داد ترکیب جنگل‌زدایی و تغییرات اقلیمی و سوزاندن درختان موجب شده است بخش‌هایی از این جنگل بارانی به ساوانا تبدیل شود.

پژوهشی که روز چهارشنبه منتشر شد، اندازه‌گیری‌های سطوح کربن‌دی‌اکسید و کربن‌مونوکسید با استفاده از هواپیماهای کوچکی تقریبا در ۶۰۰ پرواز بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸ را شامل می‌شود. خلبانان تا ارتفاع چند مایلی روی سایبان درختان پرواز می‌کردند و سپس پایین می‌آمدند و سطوح گازهای مدنظر را در ستونی عمودی از هوا به‌طور مکرر اندازه‌گیری می‌کردند. بیشترین تغییر در توازن اکولوژیکی در مناطقی دیده می‌شد که جنگل‌زدایی گسترده‌ای در آن‌ها رخ داده بود و برای رهایی از شر درختان مُرده و پاک‌سازی زمین به‌شدت سوزانده شده بودند.

توماس لاوجوی از دانشگاه جورج میسون مطالعه جدید را تحسین و اظهار امیدواری کرد که توازن حداقل تا حدودی برگردانده شود. وی گفت جنگل‌کاری می‌تواند به بازگردان نقش رطوبت درختان درون جنگل‌ها کمک کند. اگرچه بعید است بتوانیم آن را به وضعیت سابق برگردانیم، یقینا می‌توانیم شرایط آن را بهتر کنیم.

سوختن بخشی از جنگل‌های آمازون در نزدیکی پورتو ولیو در ایالت روندونیا در برزیل در سال ۲۰۱۹

جنگل‌ها بخش مهمی از چرخه آب منطقه هستند. طبق برخی تخمین‌ها، رطوبتی که درختان وارد هوا می‌کنند، مسئول حدود ۳۵ درصد از بارش منطقه است. لاوجوی گفت اگر در مدیریت جنگل‌ها به عواملی مانند ترسیب کربن و آب‌شناسی و تنوع زیستی توجه کنید، به مزایای مختلفی می‌توانید برسید. وی به تغییرات آمازون اشاره کرد و افزود: «به‌دلیل استفاده گسترده از آتش و تغییرات اقلیمی، این تغییرات خیلی سریع‌تر از آنچه سی سال پیش تصور می‌شد، رخ داده است؛ بااین‌حال، مقداری آب در آنجا بگذارید و وضعیت تغییر خواهد کرد.»

ناگفته نماند چنین تغییراتی با مخالفت‌های سیاسی روبه‌رو بوده است. ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور برزیل، تشدید جنگل‌زدایی آمازون را سرپرستی کرده است. این دولت اخیرا زیر فشارهای وارده برنامه‌هایی برای مقابله با این روند اعلام کرده؛ اما افزایش جنگل‌زدایی همچنان ادامه یافته است.

او بیان کرد: «نتایج نشان می‌دهد گرمایش و جنگل‌زدایی در آمازون شرقی در مقیاس محلی موجب وارونه‌شدن روند تبادل کربن شده است و این تغییر در کربن‌دی‌اکسید اتمسفر آشکار می‌شود.» پروازهای تحقیقاتی می‌تواند بسیار خسته‌کننده باشد. دکتر گاتی گفت وی پیش از پرواز دیمن هیدرینات مصرف می‌کرد؛ ولی یکی از همکارانش به‌دلیل خطرناک‌بودن سوار هواپیما نشده و گفته همسرش باردار است. او پاسخ داده بود: «من دو بچه دارم.»

دکتر گاتی به این موضوع اشاره کرد که بیشتر زمین‌های پاک‌سازی‌شده در مناطقی که بیشترین آسیب را دیده‌اند، برای پرورش گاو استفاده می‌شود. وی گفت پژوهش او موجب شده است از خوردن گوشت گاو خودداری کند. گاتی در خاتمه افزود: «آیا دوست دارید برای ناهار شما آمازون از بین برود؟»